TMS (Transkraniyal Manyetik Stimülasyon) Tedavisi Nedir?

TMS (Transkraniyal Manyetik Stimülasyon) Tedavisi Nedir?

TMS (Transkraniyal Manyetik Stimülasyon) tedavisi, beyindeki sinir hücrelerinin aktivitesini hedef alan ve manyetik dokunuşlar uygulayan bir tedavidir. Bu tedavide amaçlanan depresyonun semptomlarını azaltarak kişinin ruhsal olarak daha iyi hissetmesini sağlamaktır.

İlk olarak 1985'te geliştirilen TMS tedavisi, günümüzde çeşitli ruh sağlığı ve beyinle ilgili rahatsızlıklar için yaygın olarak tercih edilir.

Transkraniyal manyetik stimülasyon olarak bilinen TMS tedavisi iki temel fizik ilkesine dayanır: Bunlardan biri elektrik, diğeri ise manyetizmadır. Bu iki ilke de birlikte çalışır ve TMS, bunların birlikte çalışma yeteneğini ele alarak beyin aktivitelerine manyetik dokunuşlar yapar.

TMS Tedavisi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

TMS tedavisi temelde depresyonun etkilerini azaltmak için uygulanır. Bunun yanı sıra OKB tedavisi ve sigaranın bırakılması noktasında da destekleyici bir tedavi yöntemi olarak değerlendirilir.

TMS tedavisinin kullanım alanları şöyledir:

• Beyne manyetik dokunuşlarda bulunarak ruh halinin iyileşmesini sağlayan TMS yöntemi, majör depresyon için kullanılır. Kişinin uzun bir süredir mutsuz olması ya da intihara meyilli yapısının tedavi ile azaltılması amaçlanır.
• TMS tedavisi, OKB gibi anksiyete bozuklukları için de tercih edilir. Rahatsızlığın semptomları arasında yer alan kuşkuculuk, endişe ya da korkuların insan davranışı üzerine olan etkisinin sınırlandırılması ya da sona ermesi sağlanabilir.
• Yaşanan bir travma sonrası karşılaşılan stres bozukluğunun (TSSB) semptomları, bu yöntem ile sınırlandırılabilir. Kişinin isteği dışında gerçekleşen psikolojik ve fiziksel tepkileri azaltılabilir ya da sonlandırılabilir.
• TMS, tedavi için uygun koşullar sağlandığında ve kişinin rahatsızlığı tedaviye cevap verecek düzeyde olduğunda inme rehabilitasyonu semptomları için de kullanılabilir. Tedavi yöntemi her kişiyi kesin çözüme ulaştırmayabilir. Kişinin özellikleri, rahatsızlığın düzeyi ya da tedavi sonrası süreç gibi bazı faktörler hastalığın tedavi oranının belirleyicisidir.
• Şizofreni, parkinson, alzheimer hastalığı, kronik ağrı ya da nikotin bağımlılığı gibi bazı rahatsızlıklar için de TMS yöntemi tercih edilebilir. 

Transkranial manyetik stimülasyon (TMS) kullanımında dikkat edilen bazı hususlar vardır. Bu hususların başında kişinin karşılaştığı depresyonun süresi gelir. Döngü haline girmiş olan depresyon için bu yöntem kullanılabilir. Yöntem için tek başına süre yeterli değildir. İlaç tedavisi de belirleyicidir. Hastanın ilaç tedavisine cevap vermiyor oluşu ya da ilaçların neden olduğu yan etkilerin oranı da belirleyici role sahiptir. Uzun süre depresyon halinde bulunan ya da ilaç tedavisinden yanıt alınamayan her kişiye bu yöntem kullanılmayabilir. Bu noktada alanında uzman doktorun değerlendirmeleri ve yönlendirmeleri gereklidir.

TMS Tedavisi Nasıl Uygulanır?

TMS tedavisi uygulama işleminde hastanın ciddi bir ağrı ya da sızı ile karşılaşma ihtimali oldukça azdır. Hasta üzerinde belirli ölçümler ve testler yapılır. Ardından hastanın baş çevresine özel bir bone giydirilir. Hastanın bilinci açık durumda olur. Özel cihazlar ile beyne belirli manyetik dokunuşlar yapılır. Bu dokunuşlar, rahatsızlığın kaynaklandığı beyin bölgesi üzerindedir. Minik bir nabız atışını anımsatan dokunuşlar belirli seanslarda ve zamanlarda düzenli olarak yapılır. Seanslar, kişiye bağlı olarak belirlenir.

Genel olarak 20 - 30 seans uygulanıyor olup kişinin sağlık sorununun hızlı bir şekilde çözümlenmesi amaçlanır. Seansların sayısı, hastalığın özelliği ve ilerleme düzeyi ya da kişinin tedavi sürecine verdiği yanıtlar belirleyicidir. Bu kapsamda seans sayısı azalabilir ya da artabilir.

TMS Tedavisinin Yan Etkileri Var mı?

Genel olarak güvenli bir yöntem olan TMS’nin bazı potansiyel yan etkileri de görülebilir. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• TMS, beyin üzerindeki nöronların uyarılması ile hastada görülen semptomların azaltıldığı tedavi yöntemlerinden biridir. Bu yöntemin bazı yan etkileri vardır. Bu yan etkilerden biri baş ağrısıdır. Uygulama sırasında başta yer alan kasların uyarılması sonucunda ağrı ile karşılaşılabilir. Bu durum yaklaşık olarak 10 kişiden birinde görülür.
• Tedavi yan etkilerinden biri de enerjideki değişimdir. Bu değişim bazı kişilerde azalma olarak görülebileceği gibi diğerlerinde artış şeklinde kendini gösterir. Kişinin enerjisindeki bu değişim, nadir olarak günlük hayatı etkiler. Genellikle hastalar, seanslardan sonra iş hayatına ya da günlük yaşamına kaldığı yerden devam edebilir.
• Nadir karşılaşılan bazı yan etkiler de vardır. Bu yan etkilerden bir tanesi nöbetler olur. Nöbetler ile işitme kaybı da nadir karşılaşılan yan etkiler arasında yer alır. Seans işlemi sırasında kulakların gerekli korumaya alınmaması işitme kaybı yaşamaya neden olabilir.

Yan etkiler, tedavi yöntemini kullanan her kişi için geçerli değildir. Kişinin vücut direnci ya da tedavinin kullanıldığı hastalık gibi bazı faktörler yan etki görülmesinde etkilidir. Aynı zamanda TMS yan etkilerinin görülme olasılığı düşüktür.

TMS Tedavisi Sonuçları

TMS yöntemi uykuya dalan nöronlara etkide bulunur. Nöronların işlemlerini yapmaması kişinin çeşitli sağlık sorunları ile karşılaşmasına neden olabilir. Bundan kaynaklı olarak TMS nöronların uyandırılmasını sağlamayı ve eski işlevine döndürmeyi amaçlar. TMS tedavisi ile yapılan uyandırma işleminin sonuçları genel olarak olumlu yöndedir. 

Tedavi süreci kişinin vücut direncine bağlı olarak farklı zamanlarda kendini gösterir. Bazı kişilerde bir hafta içerisinde etkileri gözlemlenebilirken diğerlerinde ilerleyen zamanlarda olumlu etki ortaya çıkar. Aynı zamanda psikolojik rahatsızlıkların tedavisi için ihtiyaç duyulan ilaçlar kadar yan etkisi bulunmaz. 

Bu yöntem ilaç tedavisi alamayan kişiler içinde kullanılabilir. Hamilelik ya da emzirme gibi dönemlerde de tercih edilen yöntemler arasında yer alır. Aynı zamanda bu tedavi yöntemi ayakta yapılır. Hastaneye yatışa ihtiyaç duyulmuyor olup seanslardan sonra kişi çalışma hayatına rahat bir şekilde dönebilir. 

TMS Tedavisi Hakkında Sık Sorulan Sorular

TMS kimlere uygulanır?

Manyetik uyarım tedavisi; depresyon, OKB, TSSB, inme rehabilitasyonu ya da nikotin bağımlılığı gibi sağlık sorunları yaşayan kişilere uygulanan bir yöntemdir. Bu rahatsızlıklara sahip kişilerin ilaç tedavisinden sonuç alamamış olması ya da ilaçların yan etkilerinin fazlalığı tedavinin uygulanma nedenleri arasındadır.

TMS tedavisi kaç dakika sürer?

TMS tedavisinin bir seans süresi kişiye bağlı olarak farklılaşabilir. Hastalık, hastalığın ilerlediği düzey ya da kişinin tedavi sürecine verdiği yanıt gibi bazı faktörler seans süresini belirlenmesini sağlar. Genel olarak bakıldığında bir seansın süresi 20 ila 45 dakika arasında değişiklik gösterebilir. 

TMS tedavisinin avantajları nelerdir?

TMS tedavisi faydalı kılan birçok avantaj söz konusudur. Bu avantajlar şu şekildedir:

• Noninvazivdir (Ameliyata gerek yoktur)
• Hafif ve nadir yan etkiler sayesinde güvenlidir
• Etkilidir ve başarı oranı yüksektir
• Diğer tedavi yöntemleriyle işbirliği içinde uygulanabilir

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.