Teratom, birden fazla embriyonik tabakadan türeyen ve epitel, kemik, kıkırdak veya kas gibi heterojen doku karışımından oluşan tümör iyi huylu ya da kanserli olabilen bir tür germ hücresi tümörüdür. Özellikle kuyruk sokumu, yumurtalıklar ve testislerde görülen teratom, kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. Kötü huylu teratomlar kemoterapi, radyasyon terapisi veya diğer kanser tedavilerini içerir.
Teratom Nedir?
Teratom, üreme hücrelerinde görülen iyi huylu ya da kötü huylu olarak ortaya çıkan germ hücre tümörüdür. Germ hücreleri vücut içerisinde birçok hücre tümörüne dönüşebilir. Bu sebeple germ hücrelerinde meydana gelen tümör, farklı doku türlerine dönüşebilir. Teratom tümör ise dişlerde, saç, yağ dokularında ve kaslarda görülür. Karaciğer, akciğer ve tirod bezlerinde de teratoma rastlanılabilir. İyi huylu teratomlar yavaş gelişen bir yapıya sahiptir ve tedaviyle tamamen alınabilir. Kötü huylu teratomlar ise agresif davranış göstererek kansere neden olur. Bu da cerrahi müdahale ile tümörün çıkarılmasını içeren bir tedavi gerektirir.
Teratom türleri nelerdir?
Teratomları türleri kendi içerisinde olgun ve olgunlaşmamış olarak iki şekilde incelenebilir. Teratom türleri şöyle sıralanır:
- Olgun teratom, iyi huylu tümörler olarak tanımlanır. Her yaştaki kişiyi etkileyerek özellikle üreme yıllarında yaygın olarak görülür.
- Olgunlaşmamış teratomlar ise kanserli yapıya sahiptir. Çocuklarda yaygın olarak görülür.
Teratomlar vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir. Teratomun vücutta oluşma şekline göre türleri şöyle açıklanabilir:
- Yumurtalık teratom, kadınlarda görülen teratom türüdür. Yumurtalıkta gelişen bu teratom türü genellikle kistik yapıdadır. İyi huylu ve küçük bir yapıda gelişir.
- Testis teratom, erkeklerde görülen genellikle kötü huylu olarak tanımlanan kanser türüdür.
- Sakrokoksigeal teratom, çocuklarda yaygın olarak görülen kuyruk sokumu bölgesinde gelişen tümör türüdür.
Teratom Belirtileri Nelerdir?
Teratomu bulunan kişilerde ilk aşamada belirti oluşmayabilir. Belirtilerin ortaya çıkması tümörün bulunduğu konuma göre farklılık gösterir. Kanama oluşması, şişlik ya da ağrı teratomun en yaygın belirtileri arasında yer alır. Teratom belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Beta HCG seviyesinde artış görülmesi
- Ağrı
- Kanama
- Şişlik
- AFP (alfa-fetoprotein) düzeylerinde artış görülmesi
Yumurtalık teratomların başlıca belirtileri arasında karın ağrısı, pelvik bölgesin ağrı oluşması, şiddetli baş ağrısı yer alır. Testis teratomları ise testiste hissedilen kitle ve şişlik görülebilir. Sakrokoksigeal teratom semptomları ise vücutta kuyruk sokumu bölgesinde oluşarak kabızlık, karın ağrısı, ağrılı idrar yapma şeklinde ortaya çıkar.
Teratom Neden Olur?
Vücuttaki germ hücrelerinin farklılaşmaya başladığı durumda teratom gelişebilir. Germ hücreleri, normalde sperm ve yumurta hücrelerine dönüşmesi gereken hücrelerdir fakat bazen bu hücreler kontrolsüz çoğalacak şekilde teratomlar oluşturabilir. Teratom nedenleri şöyle sıralanabilir:
Embriyonik gelişim sırasında gelişen bozukluklar
Germ hücreleri embriyonik gelişim esnasında kontrolsüz şekilde büyüme gösterebilir. Bu da içerisinde çeşitli doku tiplerini içeren tümörlere neden olur.
Genetik faktörler
Teratom oluşumunda genetik faktörler de etkili olabilir. Özellikle aile öyküsünde germ hücre tümörleri bulunuyorsa kişilerde teratom gelişme riski artabilir.
Hormonal dengesizlikler
Özellikle ergenlik veya gebelik gibi hormonal durumlarda teratomların gelişme olasılığı daha yüksektir.
Çevresel faktörler
Doğum öncesinde anne karnında radyasyona maruz kalma, kimyasal maddeler veya diğer çevresel toksinler, embriyonik gelişimde anormal hücre büyümesine neden olarak teratom oluşumuna sebebiyet verir.
Teratom Nasıl Teşhis Edilir?
Uzman doktor fiziksel bir muayenenin ardından kişinin semptomlarını inceler ve tıbbi geçmişine dair bilgiler edinir. Ayrıca tanıyı doğrulamak için testler kişiye önerebilir. Bu testler şunları içerir:
Teratom Tedavisi Nasıl Olur?
Teratom iyi huylu ya da kötü huylu da olsa ilk adımda biyopsi yapılarak alınabilir. Kanserli bir yapıda olmasa bile teratom büyüyerek oluştuğu konuma zarar verebilir. Bu da çeşitli sağlık sorunlarını beraberinde getirir. Teratom kötü huylu ise uzman doktor şu tedavi yöntemlerini de dahil edebilir:
Teratom Hakkında Sık Sorulan Sorular
Teratom kanser mi?
Teratomun her türü kanser olarak görülmeyebilir. Çoğunlukla iyi huylu olarak ortaya çıkar.
Teratom tehlikeli mi?
Teratom tehlikeli olarak görülmese de iyi huylu olduğu zamanlarda da büyüyebilir bu nedenle cerrahi müdahale alınması gerekebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 29 Ağustos 2024