Tenesmus, bağırsaklar dolu olmadığı halde dışkılama ihtiyacı varmış gibi hissetme durumudur. Mesane ve bağırsakları etkileyen bu durum sinirlerin tahriş olmasına neden olan iltihaplanma sonucunda meydana gelir. Sinirlerin tahriş olmasına bağlı olarak kaslar aşrı tepki verir. Enfeksiyonun yanında birçok hastalık da tenesmusa sebep olabilir. Tenesmusu önlenmek ve tedavi etmek için altta yatan neden odaklanmak gerekir.
Tenesmus Nedir?
Tenesmus, kişide sürekli olarak tuvalete gitme ve ıkınma hissinin olmasına rağmen dışkılamanın gerçekleşmemesi durumudur. Bu durum tıp alanında tenezm ve tenezim olarak da isimlendirilir. Kişinin bağırsakları ve mesanesi boşaltılmış olsa bile dışarı atamamış gibi bir hisse sahip olur. Vücut bu noktada ağrı, istemsiz zorlama ve kramp gibi tenesmus belirtileri gösterebilir. Tenesmus genellikle altta yatan bir rahatsızlığın sonucunda görülebilir. Özellikle gastrointestinal hastalıklara sahip olan kişilerde görülme olasılığı yüksektir.
Tenesmus Belirtileri Nelerdir?
Tenesmusun en önemli belirtisi sürekli ıkınma hissidir. Bunun yanında ıkındığı halde dışkı yapamama ya da dışkı yapmada güçlük çekme gibi belirtiler de görülür. Tenesmus aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:
- Sık sık dışkılama ihtiyacı duyma
- Bağırsakları boşaltma aciliyetinin doğması
- Bağırsak hareketleri sırasında gerginlik, rahatsızlık hissi veya kramp
- Sadece az miktarda dışkı çıkarmak
- Bağırsakları tamamen boşaltamıyormuş hissi
Tenesmus Neden Olur?
Tenesmus, özellikle enfeksiyon nedeniyle görülen makat yaralanması, hemoroid, kabızlık ya da kolon iltihabına bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Bunun yanında bağışıklık sisteminin yanlışlıkla gastrointestinal sisteme saldırmasıyla beraber de tenesmus görülebilir. Tenesmus hastalığı nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Bakteri veya virüs gibi kolon enfeksiyonu
- Radyasyona bağlı kolon iltihabı (kolit)
- Kolonun iltihaplanması olarak tanımlanana iskemik kolit,
- Kolon duvarında şişkinlik iltihabının görülmesiyle divertikülit
- Yiyecek veya atıkların sindirim sisteminde anormal hareketi
- İrritabl bağırsak sendromu (IBS)
- Enflamatuar bağırsak hastalıkları
- Rektal prolapsus (makat sarkması)
- Makat apsesi (anal apse)
- Bel soğukluğu, klamidya ve herpes gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
- Kolorektal kanser
- Rektumu kaplayan derinin iltihaplanması sonucunda görülen proktit
Tenesmus belirtileri arasında kabızlık veya ishal da yer alır. Günlük beslenme biçimleri de bu sorunlara neden olabilir.
Tenesmus Nasıl Teşhis Edilir?
Tenesmus geçmediği durumda ve sık sık tekrarlıyorsa bu durumun altındaki nedeni araştırmak için uzman doktora başvurmak gerekir. Uzman doktor kişinin sağlık geçmişini öğrendikten sonra fiziki muayene yaparak belirtilerini öğrenir. Kişide crohn hastalığı gibi belirgin bir hastalığı ve kolorektal kanser geçmişi varsa buna yönelik olarak tedavi yöntemleri uygulanır. Tenesmusun altında yatan nedeni belirlemek için şu yöntemlerden yararlanılabilir:
- Kolonoskopi
- MR ya da BT taraması
- Dışkı örneği
- Kan testleri
- Anorektal manometri
Tenesmus Tedavisi Nasıl Olur?
Tenesmus tedavisi, kişide oluşan belirtilere bağlı olarak farklılık gösterir. Yapılacak olan tedavinin planı beslenme ve yaşam tarzında değişikliğe gitme, ilaçlar ya da tıbbi tedavileri içerir.
Tenesmus için uygulanabilecek tedavi yöntemleri şöyle sıralanır:
Beslenme değişiklikleri
Tenesmus, gastrointestinal sistemdeki kabızlık ya da hareket bozukluğu nedeniyle gerçekleşiyorsa krampları ve rahatsızlığı geçirmek için beslenme şeklinde değişikliğe gidilmelidir. Özellikle yüksek lif oranına sahip besinler tüketmek dışkının yumuşamasına ve hacim kazanmasına yardımcı olur.
Daha fazla su tüketmek
Yeterli miktarda su tüketmek dışkının yumuşaması için önemlidir. Kadınların günlük olarak ortalama 2,7 litre, erkeklerin ise günde 3,7 litre su tüketmesi önerilir.
Fiziksel aktivite yapmak
Fiziksel aktivite bağırsakların uyarılmasını sağlayarak harekete geçirir. Bu, gastrointestinal sistemdeki bağırsak atıklarının hareketini artırarak kabızlığı ve tenesmusu hafifletmeye destek olur.
Bağırsak eğitimi yapmak
Tenesmus kabızlıkla bağlantılı ise doktor bağırsak eğitimi önerebilir. Bu durumda kişi her gün kahvaltı sonrası 1 saat içinde bağırsak hareketleri için bir program oluşturarak tenesmusu geçirebilir.
Tıbbi tedavi yöntemi
Tıbbi tedaviler tenemusun nedenine bağlı olarak farklılık gösterir. Tıbbi tedavi, semptomlarınıza neden olan iltihabın durdurulmasına yardımcı olur. Gastrointestinal sistem enfeksiyonu durumunda ise uzman doktor kişiye antibiyotik önerebilir.
Tenesmus Hakkında Sık Sorulan Sorular
Tenesmus geçici midir?
Tenesmusun geçme süresi ve sıklığı altında yatan nedene bağlı olarak farklılık gösterir. Enfeksiyon sonucunda görülen tenesmus durumunda tedavi gerekebilir. Kronik bir durumda ise uzman doktordan yardım alarak tıbbi tedavi desteği alınmalıdır.
Hangi kanserler tenesmusa neden olur?
Kolorektal, anal, prostat ve mesane kanserinin bir belirtisi olarak kişide tenesmus görülebilir. Bu kanserler arasına rahim ağzı ve yumurtalık kanseri de dahil edilebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 9 Temmuz 2024