Yükleniyor
Teff tohumu, zengin besin değerine sahip olan ve Etiyopya’ya özgü bir tahıl türevidir. Besleyici bir gıda olarak öne çıkan teff tohumu, özellikle glutensiz olmasıyla diyet listelerine eklenen bir gıdadır. Teff tohumunun Amharca’da “kayıp” anlamına gelen bir kelimeden geldiği düşünülür. Binlerce yıldır besin kaynağı olarak kullanılan tahıl, yıllık bir ot çeşidinden elde edilir. 1 mm’den daha küçük tanelere sahip olan teff tohumu tropikal ve ılıman bitkinin bir ürünüdür.
Teff tohumu, taf ve khakshir olarak da adlandırılan, zengin besin değerine sahip glutensiz bir tahıl tohumudur. Teff tohumu çeşitleri bakımından temelde üçe ayrılır.
Beyaz, kahverengi ve kırmızı renklerde olan tohumun her biri içerdiği besin bakımından birbirinden ayrılır. Teff tohumunun aynı zamanda yüksek sıcaklıklarda yetiştirilebilen bir gıda olduğu için eski dönemlerde kıtlığın önüne geçtiği bilinir. Günümüzde ise tadı, faydaları ve kullanım alanlarıyla tercih edilir.
Küçük bir çim tohumu olarak da tanımlanan bu ürün hafif ceviz tadını andırır. Günümüzde ekmek, gevrek ve makarna gibi katı gıdaların yapımında kullanılan bu tohum yüksek besin değerine sahiptir. Bu yönüyle sağlıklı tohumlardan biri olarak kabul edilir ve glutensiz olduğu için ideal bir gıda alternatifidir.
Teff tohumunun en temel özelliği glutensiz bir tohum olmasıdır. Bununla birlikte teff tohumu demir zenginidir, sindirime katkı sağlar, bağışıklık sistemini destekler, kan şekerini kontrol altına alabilir.
Tarihi 3.000 yıl öncesine dayanan teff tohumu, Kuzey Etiyopya’da yetiştirilmeye başlayan bir gıda olarak bilinir. Taneli yapısına rağmen içerdiği besin değerleriyle mutfakta tercih edilen bir besin türevidir. Son dönemlerde pek çok kişinin diyetinin temel maddesi olarak kullandığı görülür. Kan dolaşımı, metabolizma performansı ve hücre onarımı gibi yarar listesiyle alternatiflerini dahi geride bırakır.
Teff tohumunun faydaları şöyle sıralanabilir:
Glüten içermeyen bir tohum olan teff, özellikle çölyak hastaları tarafından tercih edilebilir bir besindir. Ayrıca glüten intoleransı olan kişilerin de kullanabileceği bir gıda seçeneğidir. Bu nedenle şişkinlik, karın ağrısı, gaz ve kabızlık gibi sindirime bağlı ortaya çıkan rahatsızlıkları azaltır.
Beyin ve vücut fonksiyonlarını bozabilen demir eksikliği, sürekli yorgun hissetmeye neden olur. Demir açısından zengin bir tohum olan teff, anemiye karşı koruyucudur ve vücuda dayanıklılık sağlar.
Lif bakımından yüksek olan teff, tüketilen besinlerin vücut tarafından sindirilmesine destek olur. 1 fincan pişmiş halinde 7 gram diyet lifi bulunduğu için hazmetmeyi kolaylaştıran bir faydaya sahiptir. Buna bağlı olarak bağırsak hareketlerini düzenleyen ve sindirim sağlığına yararlı olan bir besin kaynağıdır.
Teff tohumu, çoğu tahıl türünden farklı olarak C vitamini içerir ve bağışıklığa iyi gelir. B vitamini, protein, mineral ve demir gibi bileşenleri barındırdığı için genel vücut sağlığına katkıda bulunur. Teff tohumu çayı faydaları arasında kilo vermeye yardımcı etkisinin yanı sıra bağışıklığa destek olması da yer alır.
Düşük glisemik indekse sahip olan teff tohumu, kan şekerinin bir anda yükselmesinin ve düşmesinin önüne geçer. Yavaş insülin salınımıyla enerji seviyesini dengeler. Üstelik günlük tüketilmesi önerilen manganez miktarından daha etkili olduğu bilinir. Glukoz toleransını iyileştiren ve kan şekerini dengeleyen etkisiyle diyabet hastaları için de ideal besin kaynağı olduğu belirtilebilir.
Teff tohumunun değerli faydalarından biri de uzun süre tok tutmasıdır. Açlık hissini geciktiren özelliği, yüksek oranda içerdiği proteinle ilişkilendirilir. Buna bağlı olarak iştahı dengeleyen ve kilo kontrolüne yardımcı olan bir tohumdur. Dolayısıyla kilo vermek ya da formda kalmak isteyenler için ideal bir besin kaynağı olabilir.
Teff tohumunun pek çok farklı şekilde kullanımı tercih edilme sebepleri arasında yer alır. Sağlıklı beslenmek isteyenlerin tükettiği bu gıda Etiyopya’nın meşhur ekşi mayalı ekmeği olan injera yapımında kullanılır. Pişirme bakımından kinoayla da benzer olan bu gıda zengin tahıl tabaklarına eklenebilir. Günümüzde ise daha çok un, çay ve toz gibi formlarda tercih edilen bir besindir.
Çevresel açıdan sürdürülebilir bir besin alternatifi olan teff tohumu, yüksek adaptasyon kabiliyeti ile uygunsuz hava koşullarına dahi dayanıklıdır. Bunun yanı sıra zararlı böceklere karşı da dirençli olduğu için gübre veya pestisit kullanılmadan yetiştirilebilir. Bunlara bağlı olarak çevreye zarar vermeden üretilen ve tüketilen ideal bir besin alternatifidir.
Teff tohumu, yıllardır besin yapımında kullanılan mucizevi gıdalardan biridir. Etiyopya mutfağında süngerimsi ve mayalanmış ekmek türü olan injera yapımında kullanılır. Hafif ceviz tadıyla lezzeti diğer tohumlara benzer olsa da farklı tatlarda yiyecekler ortaya çıkarır. Glütensiz ve yüksek lif kaynağı olduğu için çeşitli sağlıklı tariflerin yapımında tercih edilen bir üründür.
Söz konusu olan teff tohumunun kullanım alanları şu şekildedir:
100 gramlık üründe toplamda 366 kalori ve 12.2 gram protein yer alır. Yağ oranı düşük olan tohumda 3.7 gram yağ ve 70,7 gram karbonhidrat bulunur. 12,2 gram lif içerir ve günlük demir ihtiyacının %37'sini karşılar. Aynı zamanda kalsiyumun da yüzde 11’ini karşılayarak ideal bir mineral kaynağıdır.
Ayrıca teff tohumunun 100 gramında yaklaşık 47 mg sodyum, 401 mg potasyum, 378 mg fosfor ve 5,8 mg demir bulunur. 2,00 mg çinko barındıran teff tohumunda çeşitli maddeler vardır.
Teff tohumlu çay, hazımsızlığın önüne geçerek ve metabolizmayı düzenleyerek kilo vermeye yardımcı olur. Bağırsaklara iyi gelen özelliğiyle gün içinde enerjiyi toplar ve daha zinde hissettirir. Teff tohumu çayı kullananlar bu gıdanın ödem atma ve zayıflamaya yardımcı olma gibi özelliklerinden bahseder.
Teff tohumu doğrudan zayıflatmasa da kilo vermeye yardımcı olur. Bu nedenle unu, tozu ve çayı günlük beslenmede uygun şekilde tüketilebilir. Özellikle metabolizma etkileri ve protein içeriğiyle uzun süre tok tutan teff tohumunun gün içinde enerji verici özelliği de vardır.
Teff tohumundan elde edilen un, glütensiz ve bol lifli yapıda olduğu için sağlıklı bir opsiyondur. Bu nedenle ekmek, kurabiye ve wafflı gibi sağlıklı unlu tariflerin yapımında kullanımı tercih edilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 23 Aralık 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
