Tarak Kemiği Nedir? Ayak Tarak Kemiği Ağrısı Neden Olur?

Tarak Kemiği Nedir?

Tarak kemiği, tıp dilinde "metatarsal" olarak bilinen, ince ve uzun bir yapıya sahip ayak parmaklarının arka kısmında yer alan kemiklerdir. Ayakta toplamda beş adet tarak kemiği bulunur. Parmaklar ve ayak kemiği arasında bulunan tarak kemikleri, yürüyüş ve koşma esnasından önemli göreve sahiptir. Tarak kemiğinde oluşabilecek stres kırığı, sinir sıkışması ve romatizmal hastalıklar ağrı ve hassasiyet gibi belirtilere neden olabilir. Bu da kişinin günlük hayatını etkileyerek yürüme ve koşma gibi hareketlere engel olur. Tarak kemikleri üç ana bölümden oluşurlar:

• Baş (caput): Ayak hareketlerinden büyük rol oynayan tarak kemiğinin parmaklara yakın olan ucudur.
• Gövde (corpus): Ayak dayanıklılığını sağlayan ince ve uzun olan bölümdür.
• Taban (basis): Ayak dengesini sağlayan bileğe bağlanan alandır.

Tarak Kemiği Nerede Bulunur?

Tarak kemiği, ayakta ön ve orta kısımda ayak parmaklarının hemen arkasında bulunan ince ve uzun kemiklerdir. Toplamda beş tane olan tarak kemiklerinin bir ucun ayak parmak kemiklerine (falankslara) diğer ucu ise ayak bileği kemiklerine (tarsal kemiklere) bağlanır. Vücut ağırlığının taşınmasında, yürüyüşte ve dengeyi sağlamada önemli role sahiptir.

Tarak Kemiği Ne İşe Yarar?

Tarak kemikleri, vücut dengesinin sağlanması, vücut ağırlığını taşıma ve hareketleri kolaylaşmasında önemli görevlere ve rollere sahiptir. Ayakta beş adet tarak kemiği bulunur ve parmaklar ile ayak bileği arasında köpür görevi görür.

Tarak kemiğinin görevleri şöyle sıralanabilir:

Vücut ağırlığını taşımada etkilidir

Tarak kemikleri, ayakta durulduğundan tüm vücut ağırlığını dengeli bir biçimde ayağın ön bölümüne dağıtır. Böylelikle baskının yayılmasını sağlayarak dengeyi korur. Vücut ağırlığını dağılması hem dizlerde hem ayaklarda aşırı yük oluşmasının önüne geçer. Tarak kemikleri ayağın ön bölümünde destek noktası oluşturarak ayak tabanının sağlıklı olmasını sağlar.  

Vücutta dengeyi sağlar

Tarak kemikleri, koşu, yürüme ve ani hareketler esnasından vücut ağırlığını eşit şekilde dağıtır. Böylelikle tarak kemikleri büyük bir denge unsuru olarak değerlendirilir. Özellikle bu hareketler sırasında dengenin korunmasını sağlar. Bunların yanında stabiliteyi de etkileyerek adımların sağlam ve kontrollü atılmasında etkili olur. Bu da düşme ya da burkulma gibi sakatlıkları önlemeye yardımcı olur.

Esneklik ve hareketlilik verir

Tarak kemiği, ayak parmaklarının desteklenmesini sağlayarak esnekliği artıran bir yapıya sahiptir. Ayak parmaklarında esneklik sağlayarak yürüme ve koşma esnasında yerden itme gücünü sağlar. Bu itme gücü sayesinde ayağın ileri doğru hareketi kolaylaşır. Her adım atıldığında tarak kemikleri sayesinden ayak parmakları zeminden güç alır.

Darbelere karşı yastıklama görevi görür

Tarak kemiklerinin bulunduğu alanda vücuda gelen darbeleri emme görevi üstlenen tarak kemiği, özellikle yürüme ve koşma esnasında işe yarar. Böylelikle dizler, kalça ve bel eklemlerinin üzerinden baskının azalmasını sağlar.

Kemiklerle uyumlu şekilde hareket eder

Tarak kemiği, ayak bileği ve ayak parmak kemikleri uyumlu bir biçimde hareket ederek ayağın genel işleyişini sağlar. Özellikle yürüyüş veya koşu esnasında tarak kemikleri, ayak bileği ve topuk ile uyum içinde hareket ederek ayak yapısının sağlıklı olmasında etkilidir. Ayak parmakları, tarak kemikleri sayesinde daha güçlü bir yapıya kavuşarak ayağın her kısmı birbiriyle uyumlu bir şekilde çalışır.

Tarak Kemiği Ağrısı Neden Olur?

Tarak kemiğindeki ağrının nedenleri ayakta deformite oluşması, iltihap, çok fazla ayakta kalma, zıplama, koşma, uzun süre yürüme gibi hareketler ve uygun olmayan ayakkabı seçimidir. ağrısının nedenleri ayakta orta ve ön kısımda yer alan özellikle tarak kemiklerinin olduğu baş bölümde oluşan ağrı türüdür. Bu ağrı nedeniyle günlük yaşam olumsuz şekilde etkilenerek rahatsız edici olabilir.

Tarak kemiği ağrısının nedenleri şöyle sıralanabilir:

Ayakkabı seçimini yanlış yapmak

Ayakkabı seçimi yaparken ayak yapısına uygun olmayan bir tercih yapmak tarak kemiği ağrısına neden olabilir. Özellikle yüksek topuklu ayakkabı ve dar burunlu ayakkabılar giymek tarak kemiklerinin sıkışmasına neden olur. Bu da kemiklere aşırı baskı yaparak ağrıya sebebiyet verir.

Fiziksel aktiviteyle ayakları zorlamak

Spor hareketlerinin yüksek bir şekilde yapılması tarak kemiklerine fazla yük binmesine neden olarak ağrı oluşturur. Özellikle koşma, zıplama, yürüme gibi aktiviteler vücut ağırlığın ön kısma yüklenmesine neden olur. Bu da hareketlerin tekrarlanmasından kaynaklı olarak mikrotravmalara yol açabilir. Yeterli dinlenme süresi sağlanmadan yapılan yoğun aktiviteler, tarak kemiklerinde stres kırığına ve ağrılara neden olabilir.

Metatarsalji yani ayak önü ağrısına sahip olmak

Metatarsalji, tarak kemiklerinin ön kısmında hissedilen ağrı ve hassasiyettir. Ayağın öne kısmına aşırı baskı olmasından kaynaklı olarak görülür. Bu durum genellikle yüksek topuklu ya da ayakların doğal yapısını zorlayan ayakkabı seçiminden kaynaklanır.

Stres kırıkları

Tarak kemiklerin zorlanması ve darbe sonrasında stres kırıkları meydana gelebilir. Bu stres kırıkları küçük çatlaklar halinde kendini gösterir. Ağrılı olarak ortaya çıkan bu çatlaklar özellikle fiziksel aktiviteyi yoğun bir şekilde yapanlarda ortaya çıkabilir. Tedavi edilmeyen stres kırıkları daha ciddi kırık ve yaralanmalara yol açabilir.

Halluks valgus

Halluks valgus, baş parmağın dışa doğru eğilerek baş parmak ekleminin yan tarafında bir çıkıntı oluşmasıdır. Baş parmak ekleminde oluşan bu çıkıntı, tarak kemiğine baskı yaparak bu bölgede ağrılara sebebiyet verebilir. Halluks valgus genellikle kalıtsal olarak görülür.  Dar ve sıkışık ayakkabı kullanımı, yüksek topuklu ayakkabılar halluks valgus oluşumunu hızlandırabilir.

Sinir sıkışması

Sinir sıkışması, ayak parmakları arasındaki sinirlerin sıkışması sonucunda meydana gelir. Tarak kemiği bölgesinde oluşan ağrı, yanma, batma ve uyuşma gibi belirtilerle kendini gösterir. Sinir sıkışması, özellikle dar veya sıkı ayakkabı giyildiğinde artan bir baskıya bağlı olarak sinirlerin sıkışmasına yol açar.

Ayak Tarak Kemiği Ağrısına Ne İyi Gelir​?

Tarak kemiği ağrısı, genellikle bir travma sonucunda meydana gelir. Özellikle düşme, burkma, yaralanma veya yüksekten ayağa bir cismin düşmesiyle oluşur. Tedavisi ise kırığın tipine ve ciddiyetine göre değişiklik gösterebilir.

Tarak kemiği ağrısı tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler şöyledir:

• Ayağı zorlayabilecek olan aktivitelerden kaçınarak dinlemek ağrının azalmasını sağlayabilir
• Buz kompres uygulaması ile bölgeye 15-20 dakika boyunca soğuk uygulaması yapmak şişliği ve ağrıyı azaltabilir
• Yastık tabana sahip, ortopedik, ayağa uygun ayakkabılar kullanmak tarak kemiği ağrısına iyi gelir
• Doktor kontrollerinden sonra kişinin ihtiyacına yönelik olarak ağrı kesici veya iltihap giderici ilaçlar verilebilir
• Ayak kaslarını güçlendiren ve esneten egzersizler yapmak, tarak kemiği ağrısının hafiflemesine yardımcı olur

Tarak Kemiği Hakkında Sık Sorulan Sorular

Tarak kemiği ağrısına hangi bölüm bakar?

Tarak kemiği ağrısı ayak ya da ayak bileklerinde ortaya çıktığından ortopedi uzmanı tarafından değerlendirilmesi yapılır. Bu nedenle kişinin ortopedi bölümüne başvurması gerekir.

Sağ tarak kemiği ağrısı nedenleri nelerdir?

Sağ tarak kemiğinden oluşan ağrı genellikle bir travma ya da bir o ayağa çok fazla baskı yapılmasından kaynaklı olarak görülebilir. Bunların yanından yoğun koşma egzersizi ve yanlış ayakkabı kullanımı da sağ tarak kemiğinde ağrıya neden olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.