Yükleniyor
Kan basıncı olarak da ifade edilen tansiyon, kanın atardamarlardan ne kadar güçlü geçtiğinin bir ölçüsüdür. Bunu bilmenin tek yolu ise kan basıncının yani tansiyonun ölçülmesidir. Kan basıncı yani tansiyon ölçümünde büyük tansiyon olarak bilinen sistolik kan basıncının 120 mmHg, küçük tansiyon olarak bilinen diyastolik kan basıncının 80 mmHg olması ideal olan tansiyon değerleridir.
Tansiyon (kan basıncı), kalp vücuda kan pompalarken kanın atardamarların duvarlarına yaptığı basınç şeklinde tanımlanır. Bu basıncı ölçmenin yolu tansiyon değerlerini ölçmekten geçer. Tansiyon, büyük tansiyon ve küçük tansiyon olmak üzere iki şekilde değer verir.
Tansiyon yüksekliği hipertansiyon, tansiyon düşüklüğü ise hipotansiyon olarak adlandırılır.
Hipertansiyon, kan basıncının kuvvetinin atardamarların duvarlarına baskı yapmasıdır. Ölçüm sırasında 140 mmHg’nin üstündeki değerler yüksek tansiyon kabul edilir. Geçici yükselen değerler tehlike arz etmezken kontrol altına alınmayan değerler önemli hastalıklara davetiye çıkarabilir.
Hipotansiyon olarak bilinen düşük tansiyon ise kan basıncının normal değerlerin altına inmesidir. Bu değer aralığı 80 mmHg’dir ve bunun altındaki değerler düşük tansiyona işaret eder. Gençlerde ve çocuklardaki düşüklük normal kabul edilirken kronik düşük tansiyonun kontrol altına alınması gerekir.
Normal tansiyon değeri sistolik olarak bilinen büyük tansiyonun 120 mmHg'den az, diyastolik olarak bilinen küçük tansiyonun da 80 mmHg'den az olmasıdır. Bu değerler dikkate alındığında 90/60mmHg ile 120/80mmHg arasında olan tansiyon değerleri normal kabul edilir.
Tansiyon değerlerinin değişkenliğinin kronik bir hal alması bazı hastalıkları beraberinde getirebilir. Özellikle yüksek tansiyonun sürekli bir şekilde yüksek değerlerde seyretmesi başta kalp krizi olmak üzere tehlikeli durumları tetikleyebileceği için kontrol altına alınma ve tedavi edilmesi gerekir.
Tansiyon, büyük tansiyon ve küçük tansiyon olmak ikiye ayrılır. Büyük tansiyonun genellikle 140 mmHg’nin üstünde olması yüksek tansiyon olarak kabul edilir. Düşük tansiyon ise 60 mmHg’nin altında değer verir.
Tansiyon ölçümünde tansiyonun 120-129/80-84 mmHg arası olması normaldir. Kan basıncının 120/80 mmHg (12'e 8) olması ise büyük ve küçük tansiyonun olması beklenen ideal değerlerdir. Ancak beklenen değerler yaş, sağlık durumu ve tansiyon hastalığına göre değişiklik gösterebilmektedir.
Tansiyon değerlerinin değişkenlik göstermesinde bazı faktörler de söz konusudur. Bunlar:
Yukarıda yer alan faktörler tansiyon değerlerini değiştirebilir. Yüksek tansiyonun normal kabul edilen değeri 12’nin üstüne çıkabilir veya düşük tansiyon 8’in altına inebilir. Bu gibi durumlarda tansiyon değerleri doktora başvurarak kontrol altına alınmalı ve olası hastalıkların önüne geçilmesi sağlanmalıdır.
Sistolik kan basıncı olarak ifade edilen büyük tansiyon değerleri sağlık açısından normal aralıklarda tutulması gerekir. Bu doğrultuda büyük tansiyon değeri 120-129 mmHg aralığında olmalıdır. En yalın ifadesiyle tansiyon ölçümünde büyük tansiyonunun 12 veya 13 görmeniz gerekir. Bunun üstündeki rakam yüksek tansiyon sınıfına girer.
Bebeklik döneminden itibaren görülme ihtimali olan yüksek tansiyon genellikle obezite, diyabet, aşırı tuz tüketimi, kalp damar hastalıkları, böbrek hastalıkları, genetik, hareketsizlik ve stres gibi faktörler sonucunda meydana gelir.
Yüksek tansiyon kontrol altına alınmadığı takdirde ise kalp krizi, inme ve beyin hasarı meydana getirebilir. Bu sebeple özellikle kronik yüksek tansiyonunun tedavi edilmesi önemlidir.
Küçük tansiyonun ideal değeri 80 mmHg’dir. Aralık olarak da 60-80 mmHg değeri normaldir. Ancak 60’ın altındaki ölçümler genellikle kontrol altına alınması gereken değerlerdir.
Büyük tansiyonun 120-129 arası mmHg olması, küçük tansiyon için ise 80-84 mmHg olması normal olandır. Küçük tansiyonun 60 mmHg’nin altında olması düşük tansiyon kabul edilirken küçük tansiyonun 80’in üstüne çıkması da küçük tansiyon yüksekliği anlamına gelir. Büyük tansiyondada 130 mmHg üstünde bir değer tansiyonun takip edilmesini ve doktor kontrolünü gerektiren bir durumdur.
Çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık gibi yaş kategorileri için sağlıklı kabul edilen tansiyon değerleri söz konusudur. Bu değerler o yaş gruplarının tansiyon değerlerinin ne kadar sağlıklı olduğunu ortaya koyar.
Yaşa göre tansiyon değerleri şu şekilde olmalıdır:
Sağlıklı bir yetişkinin tansiyon aletinde normal nabzı dakikada 60 ila 100 atım arasında olmalıdır. Bu durum kalbin dakikada kaç kez attığı anlamını taşır. Nabız hızı egzersiz, hastalık, yaralanma veya duygusal tepkilere bağlı olarak değişebilir.
Ölüme yol açabilecek en düşük kan basıncı, kişinin genel sağlık durumu, yaşı ve tıbbi durumu gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. Ancak sistolik olarak ifade edilen büyük tansiyonun 9’un altına düşmesi tehlikeli kabul edilir.
50’li yaşlara ulaşan kişilerin tansiyon değerlerine dikkat etmesi ve sürekli kontrol ettirmesi gerekir. Bu yaş grubundaki kişiler için tansiyonun 12’nin üstüne çıkmaması ve dengede tutulması önemlidir.
Gelişimin sürekli devam ettiği çocukluk çağında tansiyon değerlerinin de değişiklik göstermesi çok olasıdır. Ancak çocuklar için ideal kabul edilen değerler 130-70 mmHg’dir.
65 yaş üstü bireylerde ideal tansiyon değeri hastalık veya kullanılan ilaçlara bağlı olarak değişkenlik gösterse de genelde 130-80 mmHg’den az olmalıdır.
Hamilelik döneminde hormonal değişimler ve damar genişlemesi başta olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olarak tansiyon değerleri de değişebilir. Ancak hamilelik dönemi için de 12’ye 8 ve altındaki yakın değerler ideal görülür. Kimi zaman 9-6 değerlerine kadar düşüş gösteren tansiyon değerleri bu aralıkta seyrettiği sürece tehlikeli bir durum oluşturmaz.
Büyük tansiyonunuz 16’dan başlayıp 17 veya 18 gibi yüksek değerlere ulaştıysa dil altı almanız ve değerler düşmüyorsa vakit kaybetmeden hastaneye gitmeniz önerilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 16 Ocak 2025
Yayınlanma Tarihi: 3 Nisan 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
