Süt alerjisi, vücudun ve bağışıklık sisteminin hayvan sütüne karşı verdiği reaksiyon olarak tanımlanabilir. Özellikle çocuklarda en sık görülen alerji tipi olarak da bilinir. Süt tüketiminden hemen sonra vücutta deride döküntüye, ishal ve karın bölgesinde kramplar gibi belirtiler görülür. Süt alerjisi genellikle inek sütü nedeniyle görülse de koyun, keçi, manda ve diğer memelilerden elde edilen süt de kişide reaksiyona neden olabilir. Süt alerjisinde en önemli tedavi şekli süt ürünlerinden kaçınmaktır.
Süt Alerjisi Nedir?
Süt alerjisi, başta S1-kazein adlı protein olmak üzere sütün içerisinde yer alan proteinlere karşı bağışıklık sisteminin verdiği tepki sonucu hafif ve şiddetli olabilen döküntü, kusma, solunum sorunlarının ortaya çıkmasıdır. Süt alerjisi olmayan kişiler süt tüketiminin ardından herhangi bir reaksiyon göstermezken, süt alerjisi olan kişilerde solunum sıkıntısı, sindirim problemleri ya da deride döküntü görülebilir.
Süt alerjisi bazı durumlarda aynı semptomlara neden olduğu için laktoz intoleransı ile karıştırılır. Laktoz intoleransı, bir kişinin bağırsaklarında bulunan laktozu sindirememesi durumunda görülür.
Süt Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Süt alerjisi belirtileri süt tüketiminden hemen sonra ya da günler sonra kramp, ishal, burun akıntısı şeklinde ortaya çıkabilir. Özellikle çocuklarda ve bebeklerde görülen süt alerjisi belirtileri daha ağır ve yavaş kendini gösterir.
Süt alerjisi belirtileri nelerdir:
- Ciltte kırmızı döküntüler (kurdeşen)
- Kaşıntı
- Karın bölgesinde kramp
- Yüzde şişlik
- Hırıltı ve öksürük
- İshal
- Mide bulantısı ve kusma
- Burun akıntısı
Süt alerjisi olan kişilerde ileri seviyede anafilaktik şok gibi ciddi bir reaksiyon görülebilir. Anafilaktik şok, boğazda ve ağızda şişme, kan basıncının düşmesine ve nefes almada zorlanmaya gibi belirtilerle görülür. Aynı zamanda kalbin durmasına neden olabilir. Böyle durumda anafilaktik şok ciddi müdahale gerektirir.
Süt Alerjisi Neden Olur?
Süt alerjisi, inek sütünde pıhtılaşan katı kısmında yer alan kazein proteini ve sütün kesildikten sonra kalan sıvı kısmında peynir altı suyu nedeniyle oluşur. Bu iki durum sebebiyle kişide süt alerjisi oluşabilir. Süt alerjisi nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Bağışıklık sisteminin belirli süt proteinlerini zararlı olarak tanımlaması,
- Sütün katı kısmını oluşturması nedeniyle ortaya çıkan lorlarda yer alan kazein,
- Sütün kesildikten sonra kalan görülen sıvı kısmındaki peynir altı suyu
Kişinin herhangi bir süt proteinine karşı alerjisi olabilir. Bu proteinlerden birçok besin içerisinde yer aldığından kaçınması zor olabilir. İnek sütüne tepki verilmesi durumunda çoğu insanda koyun, keçi ve manda sütüne de tepki meydana gelebilir.
Süt Alerjisi Vücudu Nasıl Etkiler?
Süt alerjisi, süt tüketiminin ardından vücutta alerjik reaksiyonlara neden olur. Alerjik reaksiyon vücutta bağışıklık sisteminin bir alerjene verdiği tepki olarak tanımlanır. Vücut süte maruz kaldıktan sonra immünoglobulin E (IgE) üreterek tepki oluşturur. IgE, bağışıklık sisteminin ürettiği antikorlardır. Bu antikorlar ciltte, solunum sisteminde ve kardiyovasküler sistemde alerji hücrelerine bağlanır. Hücreler süt proteinleriyle karşılaşınca da histamin salgılayarak alerjiye neden olur. Süt alerjisi özellikle bebeklerde IgE dışı reaksiyonun en yaygın tetikleyicilerinden biri olarak bilinir.
Süt Alerjisi Teşhisi Nasıl Yapılır?
Süt alerjisi belirtileri görüldüğü durumda uzman doktor kişiye çeşitli testler uygulanmasını isteyebilir. Testler sayesinde kişinin süt alerjisi olup olmadığı ortaya çıkar. Süt alerjisini ortaya çıkarmak için uygulanabilecek testler şöyle sıralanabilir:
- Tam kan sayımı sayesinde kana süt proteinleri eklenerek içindeki IgE antikorlar seviyesi belirlenir.
- Deri prick testi kişinin ön koluna ya da sırtına uygulanarak süt proteinine maruz kalındığından nasıl tepki verdiği gözlemlenir.
- Süt alerjisini kesin olarak teşhis etmek uzman doktor gıda testi önerebilir. Az miktarda sütün vücuda alınmasının ardından vücudun verdiği tepkiye bakılır.
Süt Alerjisi Tedavisi Nasıl Olur?
Süt alerjisi olan kişilerin öncelikli tedavisi süt ve süt içeren ürünlerden kaçınmaktır. Süt alerjisi genellikle çocukluk çağında ortaya çıkan bir alerji çeşididir. Özellikle 2 yaşında ortaya çıkarak 5 yaşına kadar düzelme görülebilir. Anne bebeği emziriyorsa ve bebekte süt alerjisi varsa, annenin de süt ürünlerinden kaçınması önemlidir
Süt Alerjisini Önlemenin Yolları Nelerdir?
Süt alerjisinin önlemenin kesin bir yolu olmasa da reaksiyonlarını önlemek mümkündür. Özellikle süt alerjisi olduğunu bilen kişiler ve çocukların süt ve süt ürünlerinden kaçınması önemlidir. Bunun yanında ürün alırken etiketlerini okumak ve süt içermediğinden emin olmak gerekir. Sütün dışında alerjiye neden olan ve süt proteinleri içeren ayran, tereyağı, yoğurt, dondurma gibi ürünlerden de kaçınmak gerekir. Ciddi bir alerjik reaksiyon riski bulunan kişilerin, acil epinefrin (adrenalin) taşıma ve kullanma konusunda uzman doktoruyla görüşmesi önemlidir.
Süt Alerjisi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Süt alerji kaç saat sonra ortaya çıkar?
Süt alerjisi, sütün vücuda alınmasından birkaç saat içerisinde deride kabarıklık gibi belirtilerle görülebilir. Bazı durumlarda özellikle çocuklar ve bebeklerde süt alerjisi daha ağrı seyrederek 1 gün içerisinde kendini gösterir.
Süt alerjisi için hangi bölüme gidilir?
Süt alerjisi yetişkinlerde görüldüğü durumda, besin alerjisini inceleyen tıbbi birim olan immünoloji ve alerji hastalıkları bölümüne başvurmaları gerekir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 7 Ağustos 2024
Yayınlanma Tarihi: 27 Mayıs 2024