Sünnet nedir? Sünnetin faydaları nelerdir?

Sünnet nedir?

Sünnet, penisin ucunu örten derinin çıkarıldığı cerrahi bir işlemdir. Bilimsel araştırmalar sünnetin birçok tıbbi faydalarını göstermektedir. Amerikan Pediatri Akademisi, sünnetin faydalarının risklerinden daha fazla olduğunu belirtmekte ve sünnet lehine görüş bildirmektedir. Sünnet Musevilik inancında yapılması zorunlu, İslamiyet’te ise yapılması önerilen bir işlem olarak görülürken, bazı kişiler de aile geleneği, kişisel hijyen veya koruyucu sağlık bakımı gibi nedenlerle erkek çocuklarını sünnet ettirir. Bazen sünnet derisinin glansın üzerinden geri çekilemeyecek kadar sıkı olması gibi tıbbi nedenlerden dolayı da sünnet ihtiyacı olabilir. Sünnet, erkek çocukların hayatındaki en önemli dönüm noktalarından birisidir. Çocuğun erişkin dönemde cinsel sağlığı açısından, sünnetin bir operasyon titizliğinde uygulanması çok önemlidir. Sünnetin doğurganlığı etkilemediği gibi sünnetin erkekler veya partnerleri için cinsel hazzı artırdığı veya azalttığı gibi yaklaşımlar da doğru değildir.

Sünnet derisi nedir?

Sünnet derisi, penisin yuvarlak ucunu kaplayan bir deri parçasıdır. Bebek doğduğunda sünnet derisi tamamen penise yapışır. Zamanla sünnet derisi penisin başından ayrılarak ve geri çekilebilirken bazı kişilerde fimozis denilen bir problem ortaya çıkabilir. Bazen sünnet derisi çok sıkıdır. Penis başının üzerine kapanabilir ve hareket edemez hale gelebilir. Bu durum fimozis olarak adlandırılır. Fimozis tedavisi; sünnet işlemini veya skar bırakmayan fimozis için topikal steroidi içerir.

Sünnetin faydaları nelerdir?

Sünnetin sağlığa çeşitli yararları olduğu düşünülmektedir. Sünnetin faydaları özetle şu şekildedir:

• Daha kolay hijyen:Sünnet, penisi yıkamayı kolaylaştırır. Bununla birlikte, sünnetsiz penisleri olan çocuklara, sünnet derisinin altını düzenli olarak yıkaması öğretilebilir.
• İdrar yolu enfeksiyonunda azalan risk: 1 yaş altında erkek çocuklarda sünnet yapılması idrar yolu enfeksiyon riskini 8 ila 10 kat azaltmaktadır. Erken dönemde görülen idrar yolu enfeksiyonları daha sonra böbrek sorunlarına neden olabileceğinde tehlikelidir.
• Erken boşalma: Sünnet işlemi yapılan erkeklerde erken boşalma sorunu görülme olasılığı sünnet işlemi yapılmayan erkeklerle aynıdır. Erken boşalmanın daha sık görüldüğü gibi bir bilimsel veri yoktur.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon riskinde azalma: Sünnetli erkeklerin, HIV de dahil olmak üzere sifiliz ve gonore gibi bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara yakalanma riski daha düşüktür.
• Penis problemlerinin önlenmesi: Bazen sünnetsiz penis üzerindeki sünnet derisinin geri çekilmesi zor veya imkansız olabilir (fimozis). Bu durum sünnet derisinin veya penisin başının iltihaplanmasına neden olabilir.
• Penis kanseri riskinin azalması: Penis kanseri nadir görülen bir kanser türüdür. Sünnetli erkeklerde penis kanseri riski sünnetsizlere kıyasla 22 kat azalmaktadır. Bununla birlikte sünnet olan erkeklerin kadın cinsel partnerlerinde rahim ağzı kanseri de daha az görülür.

Sünnet için en doğru yaş nedir? Sünnet ne zaman yapılmalıdır?

Sünnet tıbbi açıdan her yaşta yapılabilen bir operasyon olmakla birlikte zamanlaması çocuğun psikolojik dünyası için büyük önem taşımaktadır. Psikolojik gelişim evresi açısından bakıldığında çocukların cinsel kimliğini fark etmeye başladığı 2-5 yaş arasında uygun olmayan şartlarda gerçekleştirilen sünnetin psikolojik etkilenmelere yol açabileceği düşünülmektedir. Anneye son derece bağlı olunan bu dönemde yapılacak sünnet bazı çocuklarda cinsel organının kaybettiği yönünde bir algı oluşturabilmektedir. Bu nedenle eğer tıbbi bir gerekçe yoksa sünnet için 2 yaş öncesi veya 5 yaş sonrası dönemi tercih etmek daha sağlıklı gözükmektedir. Ancak bu durum 2-5 yaş arasında sünnet yapılmayacağı anlamına gelmemektedir. Özellikle sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren, böbrek ve idrar yollarına bağlı anatomik bozuklukları olan erkek çocuklarda sünnet mutlaka önerilmektedir. Sedasyon denilen yüzeyel bir anestezi çeşidi ile sorunsuz bir şekilde sünnet yapılabilir.

Son yıllarda sünnet için ileri yaşları beklemeyen ailelerin sayısı artmaktadır. Çocuklar yenidoğan döneminde hatta doğumu takip eden günde dahi sünnet olabilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde doğan her 10 erkekten 7’si dini, kültürü, inancı ne olursa olsun ilk 24-48 saat içerisinde sünnet edilmektedir. Bu tercihin sebebi tabi ki temizlik ve hijyendir.

Ancak yenidoğan sünnetinde ailelerin dikkat etmesi gereken konular bulunmaktadır. Bebeğin hayata tutunma sürecini atlatması, emmeye alışması, eğer varsa yeni doğan sarılığının bitmesi beklenebilmektedir. Doğumdan sonraki ilk iki gün tercihen, ancak uygun değilse ilk 3 ay içerisinde sünnet yapılması uygun olacaktır. Sünnet kararı alınırken çocuk doktoru, operasyonu yapacak doktor ve aile bir araya gelerek ortak karar vermelidir. Bebekte herhangi bir sorun yoksa yenidoğan sünneti ilk 48 saat içerisinde rahatlıkla yapılabilmektedir. Ancak bebeğin sağlık durumunun detaylı olarak incelenmesi ve sünnete uygun olup olmadığının belirlenmesi gerekir. Aşağıdaki durumlarda ise yenidoğan sünneti ertelenmelidir:

• Yeni doğan sarılığı
• Prematüre doğumlar
• Ailede hemofili yani kanama ve pıhtılaşma sorunu varlığında
• Peygamber sünneti gibi cerrahi tedavi gerektiren durumlar

Sünnet işlemini kimler yapar?

İdeal sünnet, ameliyathane ortamında yapılan sünnettir. Ameliyathane şartları sağlanamadığı takdirde, sünnetin steril bir ortamda poliklinik şartlarında sağlık personeli tarafından yapılması gerekir. Sünnetin basit bir işlem olarak görülmesi, hatalı sünnet riskini de beraberinde getirmektedir. Uygun olmayan şartlarda yapılan sünnet, enfeksiyon sonucu bir takım bulaşıcı hastalıklara da yol açabilir. Sünnet; günümüzde en yaygın üroloji uzmanları, çocuk cerrahları, ya da genel cerrahlar tarafından yapılmaktadır. Ancak şartlar uygun olmadığında en azından ehil bir doktor tarafından yapılması gerekir.

Sünnet işlemi nasıl yapılır?

Her ne kadar sünnet uygulaması konusunda birkaç değişik yöntem bulunsa da günümüzde uzmanların en sık uyguladığı, güvenilir, yan etkileri en az olan yöntem cerrahi yöntemdir. Sünnet sonrası penisin tam olarak iyileşmesi genellikle 3 ila yedi gün sürer. Penisin ucu sünnet sonrası ağrıyor olabilir veya penis kırmızı renkte, şiş, çürük şekilde görünebilir. Penisin ucunda da az miktarda sarı sıvı fark edebilir. Tüm bu problemler ortalama 3-7 gün içinde ortadan kaybolur.

Cerrahi yöntem

Cerrahi yöntem klasik olarak sünnet derisinin cerrahi yoldan kesilerek uçların birbirine dikilmesi şeklinde yapılır. Burada estetik ve emilebilir dikişler kullanıldığından sonrasında ayrıca bir pansuman veya dikiş alınması gerekmemektedir. Cerrahi müdahale ile yapılan sünnetlerde, sünnet derisi gereği kadar alındığı için penisin ileri yaşlarda büyümesi ve gelişimi normal seyrinde devam eder.

Lazer ya da koter yöntemi

Lazer ya da koter yöntemi sünnet derisinin elektrikli aletler yoluyla kesilmesidir; ancak bu yöntemin kalıcı sakatlıklar bırakma riski olduğundan çok fazla önerilmemektedir.

Çan yöntemi

Genellikle yenidoğan bebeklerin sünnetinde uygulanan çan yöntemiyle iki metal plaka arasında sünnet derisi sıkıştırılır ve dışta kalan bölüm kesilir. Çan yöntemi kanamasızdır. Tecrübeli ellerde yapılmasında sakınca yoktur.

Sünnet ağrılı mıdır?

Her ameliyat gibi sünnet de biraz ağrıya neden olabilir. Ancak ağrı kesici ilaçlar ve anestezik kullanmak ağrıyı azaltabilir. Bunlar hem işlem sırasında hem de sünnet sonrasında ağrıyı azaltmaya  yardımcı olabilir.

Yenidoğan sünnetinin faydaları-avantajları nelerdir?

Yenidoğan sünneti olması için en önemli koşul çocuğun ek bir sağlık sorununun olmaması ve cinsel organın bu işleme uygun olmasıdır. Uygun şartlarda ve uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilen yeni doğan sünnetinin aşağıda sıralandığı gibi bazı faydaları mevcuttur:

• Yenidoğan sünneti yapılan bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu riski azalır. Nitekim birçok bilimsel çalışmada sünnetsiz bebeklerin idrar yolu enfeksiyonuna sünnetli olan gruba oranla 8 ile 20 kat daha fazla yakalandığı gösterilmiştir.
• Lokal anestezi ile yapılabilir.
• Sünnet işlemi sonrası bakım kolaydır.
• Sünnet sonrası iyileşme hızlıdır.
• Psikolojik bir etkilenme olmaz

Sünnet işleminin komplikasyonları nelerdir?

Sünnet sırasında derinin fazla ya da az bırakılması, kötü nedbe dokusu kalması, kanama, şekil bozuklukları, idrar yolunun zarar görmesi gibi kalıcı sakatlıklar ve enfeksiyon karşılaşılabilecek problemlerdir. Konuda deneyimli kişilere yaptırılması ile bu tür komplikasyonlar en aza indirilebilmektedir.

Özetle denilebilir ki sünnetle ilişkili en yaygın komplikasyonlar kanama ve enfeksiyondur. Bununla birlikte anesteziye bağlı yan etkiler de mümkündür. Nadiren sünnet derisi problem oluşabilir. Örneğin: Sünnet derisi çok kısa veya çok uzun kesilmiş olabilir, sünnet derisi düzgün bir şekilde iyileşmeyebilir, kalan sünnet derisi, küçük cerrahi onarım gerektirecek şekilde penisin ucuna yeniden yapışabilir.

Sünnet sonrası çıkabilecek sorunlar nadirdir; ancak aşağıdaki durumlarda mutlaka doktora başvurulmalıdır:

• Normal idrara çıkmanın sünnetten sonraki 12 saat içinde başlamadığı durumlar
• Kanamanın durmadığı durumlar
• Penisin ucundan kökü bir akıntının oluştuğu durumlar
• Penisin uç kısmının tamamen siyah görüldüğü durumlar

Sünnet işlemine karar verme esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

• Halk arasında doğuştan sünnetli ya da peygamber sünnetli olarak bilinen hipospadias durumu varlığında kesinlikle sünnet yaptırılmamalıdır. Bu durumun ameliyatla düzeltilmesi gerekir. Bu nedenle bir çocuk ürolojisi uzmanına başvurulması uygun olacaktır.
• Ailede kanama hastalığı olan, düşme ya da diş çekimi sonrası uzun süre kanama öyküsü bulunan, iğne yapıldıktan sonra veya bir darbe sonrası büyük şişlik ve çürükleri oluşan, zaman zaman kendiliğinden diş eti ya da burun kanaması olan çocukların mutlaka kan testleri yapıldıktan sonra sünnet edilmeleri gerekir.
• Ailede bulunan kronik (müzmin) hastalıklar, önceden geçirilmiş önemli rahatsızlıklar (hastanede yatmayı gerektiren) ve ameliyatlar da girişimi yapacak olan hekim tarafından bilinmelidir.
• Sorunları olan hastalarda sünnetten önce gerekli önlemler alınarak tehlikeli durumlar oluşmasının önüne geçilebilmektedir.

Sünnet hangi durumlarda tıbbi olarak kaçınılmaz hale gelir?

• Sünnet derisinin geri çekilmesini engelleyen yara izi (fimosis)
• Penisin tekrarlayan iltihabı veya enfeksiyonları (balanit veya liken skleroz)
• Çok sıkı olan ve idrar yaparken ağrıya veya püskürtmeye neden olan bir sünnet derisi
• Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları.
• Eşlik eden ürolojik anomali veya hastalıklar (böbrek reflüsü gibi). 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.