Sünnet, penisin uç kısmını saran, tıp dilinde prepisyum veya glans adı verilen sünnet derisinin belirli şekil ve uzunlukta, cerrahi yolla kesilerek alınması ve penis uç kısmın açığa çıkarılması işlemidir. Sünnet her yaşta yapılabilmekle beraber genellikle doğumdan hemen sonra yaptırılması önerilir. Sünnetin sağlıklı bir şekilde sonuçlanabilmesi için ameliyathane şartlarında, temiz ve steril koşullarda cerrahi müdahale ile yapılması gerekir. Zira deneyimsiz ellerde ve steril olmayan şartlarda yapılan sünnet, pek çok komplikasyona yol açabilir, cinsel fonksiyon bozukluğu ve psikolojik sorunları beraberinde getirebilir.
Sünnet Nedir?
Sünnet, sünnet derisi(glans) olarak bilinen penisin ucunu kaplayan derinin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Sünnet, dini inançlar dışında sağlık maksatlı da uygulanan bir işlemdir ve penis kanseri, idrar yolu enfeksiyonu, cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi bir dizi soruna karşı önlem almaya yardımcı olur. Genel olarak doğumdan kısa bir süre yaptırılması önerilen sünnet işlemi ailelerin kararıyla çocukluk döneminde de yaptırılabilir.
Amerikan Pediatri Akademisi, sünnetin faydalarının risklerinden daha fazla olduğunu belirtmiştir. Özellikle doğumdan kısa bir süre sonra yapılması bebeğin sağlığı açısından faydalı görülür. Ancak bazen sünnet derisinin glansın üzerinden geri çekilemeyecek kadar sıkı olması gibi tıbbi nedenlerden dolayı da sünnet ihtiyacı olabilir. Bu durum fimozis olarak ifade edilir.
Sünnet, erkek çocukların hayatındaki en önemli dönüm noktalarından birisidir. Çocuğun erişkin dönemde cinsel sağlığı açısından, sünnetin bir operasyon titizliğinde uygulanması çok önemlidir. Ancak bilinenin aksine sünnetin doğurganlığı etkilemediği gibi sünnetin erkekler veya partnerleri için cinsel hazzı artırdığı veya azalttığı gibi yaklaşımlar da doğru değildir.
Sünnetin sağlığa olan faydalarının başında penis kanseri riskini azaltması gelir. Bununla birlikte idrar yolu enfeksiyonlarının riskini azaltan sünnet işleminin AIDS hastalığının başkalarına bulaşması konusunda risk azaltıcı etkisi bulunur. Sünnet işlemi yapıldıktan sonra kanama ve ağrı görülebilir ancak günümüzde bu risklerin en minimal yaşanacak şekilde yapılan cerrahi işlemler söz konusudur.
Sünnet derisi nedir?
Sünnet derisi, penisin yuvarlak ucunu kaplayan ve glans adı verilen bir deri parçasıdır. Bebek doğduğunda sünnet derisi tamamen penise yapışır. Zamanla sünnet derisi penisin başından ayrılarak ve geri çekilebilirken bazı kişilerde fimozis denilen bir problem ortaya çıkabilir. Bazen sünnet derisi çok sıkıdır. Penis başının üzerine kapanabilir ve hareket edemez hale gelebilir. Bu durum fimozis olarak adlandırılır. Fimozis tedavisi; sünnet işlemini veya skar bırakmayan fimozis için topikal steroidi içerir.
Sünnet Neden Olunur?
Sünnet, tıbbi olarak penis hijyenini sağlaması açısından yaptırılması önerilen bir işlemdir. Bilimsel olarak en temel sebeplerinden biri budur. Ayrıca ilerde penis kanseri riskini azaltması, idrar yolu enfeksiyonlarına yakalanma ihtimalini düşürmesi ve AIDS'e karşı koruma sağlaması da sünnet işleminin yapılma nedenleri arasındadır.
Sünnetin Faydaları Nelerdir?
Sünnet işlemi penis hijyeni açısından faydalıdır, idrar yolu enfeksiyonlarının riskini azaltır, fimozis oluşumunu önleyebilir, penis kanseri riskini düşürür ve genel penis problemlerinin meydana gelmesi ihtimallerine karşı yararlı bir cerrahi işlemdir.
Sünnetin faydaları özetle şu şekildedir:
Penis hijyeni açısından faydalıdır
Sünnet işlemi penij hijyeni açısından önemli bir işlemdir. Bu yüzden bebek doğduktan kısa bir süre sonra sünnet yaptırılması önerilir.
İdrar yolu enfeksiyonlarının riskini azaltır
1 yaş altında erkek çocuklarda sünnet yapılması idrar yolu enfeksiyon riskini 8 ila 10 kat azalttığı görülür. Erken dönemde görülen idrar yolu enfeksiyonları daha sonra böbrek sorunlarına neden olabileceği için sünnet işlemi önemlidir.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruyuculuk sağlar
Sünnetli erkeklerin, HIV de dahil olmak üzere sifiliz ve gonore gibi bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara yakalanma riski daha düşüktür.
Fimozisi önleyebilir
Penisteki sünnet derisinin geriye doğru çekilememesi durumu olan fimozise karşı sünnet işleminin çocuklarda yaptırılması gerekir.
Penis kanseri riskini düşürür
Penis kanseri nadir görülen bir kanser türüdür. Sünnetli erkeklerde penis kanseri riski sünnetsizlere kıyasla 22 kat azalmaktadır. Bununla birlikte sünnet olan erkeklerin kadın cinsel partnerlerinde rahim ağzı kanseri de daha az görülür.
Sünnet Ne Zaman Yapılmalıdır?
Sünnet tıbbi açıdan her yaşta yapılabilen bir operasyon olmakla birlikte zamanlaması çocuğun psikolojik dünyası için büyük önem taşır. Ancak tavsiye edilen zaman dilimi, doğumdan sonraki ilk veya ikinci gündür.
Psikolojik gelişim evresi açısından bakıldığında çocukların cinsel kimliğini fark etmeye başladığı 2-5 yaş arasında uygun olmayan şartlarda gerçekleştirilen sünnetin psikolojik etkilenmelere yol açabileceği düşünülmektedir. Anneye son derece bağlı olunan bu dönemde yapılacak sünnet bazı çocuklarda cinsel organının kaybettiği yönünde bir algı oluşturabilmektedir. Bu nedenle eğer tıbbi bir gerekçe yoksa sünnet için 2 yaş öncesi veya 5 yaş sonrası dönemi tercih etmek daha sağlıklı gözükmektedir.
Ancak bu durum 2-5 yaş arasında sünnet yapılmayacağı anlamına gelmemektedir. Özellikle sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren, böbrek ve idrar yollarına bağlı anatomik bozuklukları olan erkek çocuklarda sünnet mutlaka önerilmektedir. Sedasyon denilen yüzeyel bir anestezi çeşidi ile sorunsuz bir şekilde sünnet yapılabilir.
Son yıllarda sünnet için ileri yaşları beklemeyen ailelerin sayısı artmaktadır. Çocuklar yenidoğan döneminde hatta doğumu takip eden günde dahi sünnet olabilmektedir.
Bunlarla birlikte yenidoğan sünnetinde ailelerin dikkat etmesi gereken konular bulunur. Bebeğin hayata tutunma sürecini atlatması, emmeye alışması, eğer varsa yenidoğan sarılığının bitmesi beklenebilmektedir. Doğumdan sonraki ilk iki gün tercihen ancak uygun değilse ilk 3 ay içerisinde sünnet yapılması uygun olacaktır. Sünnet kararı alınırken çocuk doktoru, operasyonu yapacak doktor ve aile bir araya gelerek ortak karar vermelidir.
Bebekte herhangi bir sorun yoksa yenidoğan sünneti ilk 48 saat içerisinde rahatlıkla yapılabilmektedir. Ancak bebeğin sağlık durumunun detaylı olarak incelenmesi ve sünnete uygun olup olmadığının belirlenmesi gerekir.
Aşağıdaki durumlarda ise yenidoğan sünneti ertelenmelidir:
Sünnet İşlemini Kim Yapar?
Sünnet; günümüzde en yaygın üroloji uzmanları, çocuk cerrahları, ya da genel cerrahlar tarafından yapılmaktadır. Ancak şartlar uygun olmadığında en azından ehil bir doktor tarafından yapılması gerekir.
İdeal sünnet, ameliyathane ortamında yapılan sünnettir. Ameliyathane şartları sağlanamadığı takdirde, sünnetin steril bir ortamda poliklinik şartlarında sağlık personeli tarafından yapılması gerekir. Sünnetin basit bir işlem olarak görülmesi, hatalı sünnet riskini de beraberinde getirmektedir. Uygun olmayan şartlarda yapılan sünnet, enfeksiyon sonucu birtakım bulaşıcı hastalıklara da yol açabilir.
Sünnet Nasıl Yapılır?
Sünnet için uygulanan en güvenilir, yaygın ve yan etkileri en az olan yöntem cerrahi yöntemdir. Sünnet sırasında anestezi işlemi yapıldıktan sonra penisin ilgili bölgesi temizlenip steril bir hale getirilir. Daha sonrasında cerrah sünnet derisindeki parçayı çıkarır.
Sünnet sonrası penisin tam olarak iyileşmesi genellikle üç ila yedi gün sürer. Penisin ucu sünnet sonrası ağrı yapabilir veya penis kırmızı renkte, şiş, çürük şekilde görünebilir. Penisin ucunda da az miktarda sarı sıvı fark edilebilir. Tüm bu problemler ortalama 5-7 gün içinde ortadan kaybolur.
Sünnet için cerrahi yöntem
Cerrahi yöntem klasik olarak sünnet derisinin cerrahi yoldan kesilerek uçların birbirine dikilmesi şeklinde yapılır. Burada estetik ve emilebilir dikişler kullanıldığından sonrasında ayrıca bir pansuman veya dikiş alınması gerekmemektedir. Cerrahi müdahale ile yapılan sünnetlerde, sünnet derisi gereği kadar alındığı için penisin ileri yaşlarda büyümesi ve gelişimi normal seyrinde devam eder.
Sünnet için lazer ya da koter yöntemi
Lazer ya da koter yöntemi sünnet derisinin elektrikli aletler yoluyla kesilmesidir ancak bu yöntemin kalıcı sakatlıklar bırakma riski olduğundan çok fazla önerilmemektedir.
Sünnet için çan yöntemi
Genellikle yenidoğan bebeklerin sünnetinde uygulanan çan yöntemiyle iki metal plaka arasında sünnet derisi sıkıştırılır ve dışta kalan bölüm kesilir. Çan yöntemi kanamasızdır. Tecrübeli ellerde yapılmasında sakınca yoktur.
Sünnet Hakkında Sık Sorulan Sorular
Sünnet işlemi ağrı yapar mı?
Her ameliyat gibi sünnet de biraz ağrıya neden olabilir. Ancak ağrı kesici ilaçlar ve anestezik kullanmak ağrıyı azaltabilir. Bunlar hem işlem sırasında hem de sünnet sonrasında ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
Yenidoğan sünnetinin avantajları nelerdir?
Yenidoğan sünneti olması için en önemli koşul çocuğun ek bir sağlık sorununun olmaması ve cinsel organın bu işleme uygun olmasıdır. Uygun şartlarda ve uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilen yenidoğan sünnetinin aşağıda sıralandığı gibi bazı faydaları mevcuttur:
- Yenidoğan sünneti yapılan bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu riski azalır. Nitekim birçok bilimsel çalışmada sünnetsiz bebeklerin idrar yolu enfeksiyonuna sünnetli olan gruba oranla 8 ile 20 kat daha fazla yakalandığı gösterilmiştir.
- Lokal anestezi ile yapılabilir.
- Sünnet işlemi sonrası bakım kolaydır.
- Sünnet sonrası iyileşme hızlıdır.
- Psikolojik bir etkilenme olmaz
Sünnet işleminin komplikasyonları var mı?
Sünnet sırasında derinin fazla ya da az bırakılması, kötü nedbe dokusu kalması, kanama, şekil bozuklukları, idrar yolunun zarar görmesi gibi kalıcı sakatlıklar ve enfeksiyon karşılaşılabilecek problemlerdir. Konuyla ilgili deneyimli kişilerin sünnet işlemini yapması ile bu tür komplikasyonlar en aza indirilebilir.
Özetle denilebilir ki sünnetle ilişkili en yaygın komplikasyonlar kanama ve enfeksiyondur. Bununla birlikte anesteziye bağlı yan etkiler de mümkündür. Nadiren sünnet derisi problem oluşabilir. Örneğin: Sünnet derisi çok kısa veya çok uzun kesilmiş olabilir, sünnet derisi düzgün bir şekilde iyileşmeyebilir, kalan sünnet derisi, küçük cerrahi onarım gerektirecek şekilde penisin ucuna yeniden yapışabilir.
Sünnet sonrası çıkabilecek sorunlar nadirdir; ancak aşağıdaki durumlarda mutlaka doktora başvurulmalıdır:
- Normal idrara çıkmanın sünnetten sonraki 12 saat içinde başlamadığı durumlar
- Kanamanın durmadığı durumlar
- Penisin ucundan kökü bir akıntının oluştuğu durumlar
- Penisin uç kısmının tamamen siyah görüldüğü durumlar
Sünnet işlemine karar verme esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Halk arasında doğuştan sünnetli ya da peygamber sünneti olarak bilinen hipospadias durumu varlığında kesinlikle sünnet yaptırılmamalıdır. Bu durumun ameliyatla düzeltilmesi gerekir. Bu nedenle bir çocuk ürolojisi uzmanına başvurulması uygun olacaktır.
Ayrıca ailede kanama hastalığı olan, düşme ya da diş çekimi sonrası uzun süre kanama öyküsü bulunan, iğne yapıldıktan sonra veya bir darbe sonrası büyük şişlik ve çürükleri oluşan, zaman zaman kendiliğinden diş eti ya da burun kanaması olan çocukların mutlaka kan testleri yapıldıktan sonra sünnet edilmeleri gerekir. Diğer yandan ailede bulunan kronik (müzmin) hastalıklar, önceden geçirilmiş önemli rahatsızlıklar (hastanede yatmayı gerektiren) ve ameliyatlar da girişimi yapacak olan hekim tarafından bilinmelidir.
Sünnet hangi durumlarda tıbbi olarak kaçınılmaz hale gelir?
Sünnet derisinin geri çekilmesini engelleyen yara izi (fimosis), penisin tekrarlayan iltihabı veya enfeksiyonları (balanit veya liken skleroz), çok sıkı olan ve idrar yaparken ağrıya veya püskürtmeye neden olan bir sünnet derisi, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve eşlik eden ürolojik anomali veya hastalıklar (böbrek reflüsü gibi) varsa sünnet işlemi tıbbi olarak kesinlikle yapılması gerekir.
Sünnet kaç günde iyileşir?
Sünnet yarası genellikle 5 ila 7 gün arasında iyileşir. Sünnet olduktan sonraki ilk 48 saat içinde sünnet bölgesindeki yarada iltihap kaynaklı kızarıklık görülebilir. Bu kızarıklık zamanla geçer ve sünnet yarasının yedinci günün sonunda iyileşmesi beklenir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 5 Aralık 2024
Yayınlanma Tarihi: 5 Aralık 2024
