Aşırı sıcak veya soğuk hava, spor yapılan ortamın zemininin bozuk olması, yanlış ayakkabı ve malzeme seçimi gibi çevresel koşulların eksik veya yetersiz olması spor yaralanmalarına sebep olabiliyor. Bunların yanı sıra fiziksel eksiklik, kas zayıflığı, aşırı yüklenme, yorgunluk ve spor öncesi iyi ısınmamak gibi kişisel nedenler de spor yaparken sakatlanma riskini artırıyor. Memorial Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Uzmanları,spor yaralanmalarında ilk müdahale ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Spor dalı seçimi yaş ve kas gücüne uygun olarak yapılmalı
Hareketsiz yaşam tarzının neden olduğu sağlık sorunlarını önlemek için mutlaka spor yapmak gerekir. Ancak sağlıklı olmak için yapılan sporun sakatlanmalara yol açmaması için gerekli önlemler alınmalıdır. Kişilerin fiziksel özelliklerine, yaşa ve kas gücüne uygun spor dallarına yönelmeleri sakatlanma riskini azaltır. Spor sakatlanmaları yapılan sporun branşına göre değişmekle birlikte sıklıkla; uyluk, ayak bileği, diz ve kasık bölgelerinde görülür. Kolun daha yüksek enerji ile kullanıldığı voleybol, basketbol, tenis, yüzme, hentbol, halter gibi spor dallarıyla ilgilenen kişilerde ise omuz ve dirsek yaralanmaları daha sık ortaya çıkabilir.
Spor sakatlanmalarının önlenmesi için dikkat edilmesi gerekenler
- Düzgün zeminde spor yapılmalı
- İklim koşulları uygun olmalı
- Spora başlanmadan önce sağlık kontrolleri yaptırılmalı
- Spor öncesinde yeteri kadar ısınılmalı
- Spor sonrası esneme germe hareketleri yapılmalı
- Spor sırasında oluşan sıvı ve elektrolit kaybını önlemek için başta su olmak üzere bol sıvı tüketilmeli
İlk müdahalede soğuk tedavisi önemli
Spor yaralanmalarında ilk müdahalelerde, acil cerrahi gerektirmeyen durumlarda soğuk tedavisi ana tedavi yöntemlerinden biridir. Soğuk tedavisinde amaç, kanama ve yangıyı kontrol altında tutmaktır. Bu tedaviye yaralanmayı takiben başlanıp sonraki ilk 48-72 saat devam edilmelidir. Soğuk uygulama sayesinde yaralanan bölgede kan akımı yavaşlar ve böylelikle kanama ve ağrı azalır. Tüm spor yaralanmalarından sonra şişlik ve kanamaya ait işaretler kaybolana kadar soğuk tedavisi yapılmalıdır. Soğuk uygulaması 2 saatte bir, 20 dakikayı geçmemek kaydıyla buz torbaları veya dondurulmuş jeller ile deri ile direk temas etmeden uygulanabilir. Bir günde toplam uygulama süresi 2 saati geçmemelidir.
Kalıcı yaralanmalar cerrahi tedavi gerektirebilir
Spor yaralanmalarının büyük bir çoğunluğu kalıcı bir sakatlık bırakmaksızın iyileşir. Bu yaralanmalar ciddiyet derecesine göre 3 şekilde görülmektedir. Hafif yaralanmalar sonucunda 1-7 gün kadar etkinliklere katılamamak gerekir. Orta dereceli yaralanmalarda 7-21 gün arası spordan uzak kalınır. Ciddi yaralanmalarda ise 21 günden daha uzun süre spor yapılamaz ya da bu yaralanmalar kalıcı olabilir. Kalıcı yaralanmalar; kırıklar, çıkıklar, eklem içi kıkırdak zedelenmeleri, bağ ve tendon yırtıkları olup cerrahi tedavi gerektirebilir. Bu tip sakatlanmalar sonucunda sporu tamamen bırakmak veya bir başka sporu seçmek gündeme gelebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 23 Haziran 2022
Yayınlanma Tarihi: 24 Ağustos 2015
