Somatizasyon Nedir? Somatizasyon Bozukluğu Belirtileri ve Tedavisi

Somatizasyon Bozukluğu Nedir?

Somatizasyon, psikolojik ya da duygusal faktörlerin fiziksel belirtiler olarak ortaya çıktığı, tıbbi olarak teşhis edilemeyen bedensel şikayetlerin varlığı ile karakterize psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Bu şikayetler, tıbbi bir nedenle açıklanamaz ve genellikle kişinin yaşamını olumsuz etkiler. 

Bu ağrılar birden fazla durumla ortaya çıkabilir. Orantısız ve abartılı bir şekilde ortaya çıkan bu bozukluk, bazı sıkıntılara yol açar. Ruhsal olarak düşünülen bir ağrının gerçek olarak algılanması ve ağrı olmasa bile ağrı varmış gibi hissetmek ciddi bir durumdur. Bu bozukluğun tedavi edilerek diğer yaşanabilecek ruhsal olumsuzlukların önüne geçilmesi gerekir.

Somatizasyon Bozukluğu Testi Nedir?

Somatizasyon için uygulanan testler tanı için yeterli olmayabilir. Testler genellikle, uzman tarafında uygulanıp değerlendirmesi yapılır. Test sadece bilgi verici bir yöntem olur. Ancak testin yanında bireyin semptomların tespit edilebilmesi için bireyin izlenmesi gerekir. Test, bireyin yaşadığı sıkıntıların neler olduğun konusunda bilgi verici bir yöntem olarak tercih edilir. Ayrıca bireyin yaşamış olduğu sıkıntılardan yola çıkarak diğer ruhsal bozukluklarla karşılaştırma yaparak bir çıkarımda bulunmayı sağlar.

Somatizasyon Bozukluğu Neden Olur?

Somatizasyon bozukluğu, stres, travma ve duygusal sorunlar gibi pek çok faktörle ortaya çıkar. Bireylerin hem ruhsal hem fiziksel olarak etkilenmesine neden olan bu bozukluk, bireylerin yaşam kalitesini düşürür. Stres, kaygı, korku, endişe ve vücudun vermiş olduğu tepkiler ile oldukça zor bir yaşama neden olur. B bozukluğun ortaya çıkmasında etkili olan bazı faktörler bulunur. Bu faktörlere örnek olarak şu şekilde bir liste yapılabilir:

• Psikolojik olarak bireyi etkileyen travmalar
• Bireyin yaşamış olduğu duygusal sorunlar
• Yoğun bir şekilde stresi yaşamak, sürekli stres hali 

Anksiyete gibi kaygı bozuklukları ya da depresyon bu bozukluğun ortaya çıkmasına zemin hazırlayan faktörler arasında yer alır. Bu bozukluk aynı zamanda farklı hastalıklarında ortaya çıkmasına neden olur. Örneğin, konversiyon bozukluğu diğer bir adı ile fonksiyonel nörolojik semptom bozukluğu olarak bilinen durum, bireylerde zayıflık, felç, anormal hareketler (titreme, dengesi yürüme), körlük, işitme kaybı, duyu kaybı gibi oldukça etkili sonuçları olan bir hastalığına neden olabilir. Özellikle stres, bireyin yaşam kalitesinin daha da azalmasına neden olur. 

Somatizasyon Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Somatizasyon bozukluğu, hızlı kalp çarpıntısı, baş dönmesi, göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi belirtilerle görülür. Somatizasyon aynı zaman şu belirtilerle de ortaya çıkabilir:

• Vücutta ağrı hissi ya da yanma hissi
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Nörolojik problemler
• Çarpıntı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Sindirim sistemi bozuklukları
• Cilt sorunları
• Cinsel belirtiler
• Nefes almada güçlük
• Görmede problem yaşama

Septomlardan bazıları görülmese de genel olarak somatizasyon bozukluk belirtileri genellikle bu şekilde gerçekleşir.

Somatizasyon Tanısı Nasıl Konur?

Somatizasyon tanısı koymak oldukça zor bir süreci kapsar. Birey kendinde bu ruhsal bozukluğun belirtilerini gördüğünde bir uzmana başvurarak yaşadığın durumun açıklanmasını ister. Uzman bir doktorun bazı testler uygulayarak bireyin yaşadığı belirtilerin nedenin ne olduğu ve yaşadığı durumun tanımlaması yapılması gerekir. Öncellikle gerekli olan fiziksel muayeneler uzman tarafından yapılır. Ardından psikolojik değerlendirmenin yapılması ve de tanı kriterlerine göre uygunluğun tespit edilmesi aşamasından sonra, son olarak da diğer nedenlerin ortadan kaldırılması için yapılan testleri kapsayan bir süreçtir. 

Uzman bir doktor tarafından uygulanan testler genellikle diğer olabilecek hastalıkların elenmesini sağlamak için yapılır. Bu eleme yönteminin ardından bireylerin yaşadığı durumun somatik semptom bozukluğu olarak tanımlanabileceği kesinleşir. Farklı farklı uygulanan testler sonucunda tanı olarak ortaya konulan bu ruhsal bozukluk oldukça yoğun bir süreci kapsayarak ortaya konur.

Somatizasyon Bozukluğu Yaşayan Bireye Nasıl Davranılmalıdır?

Somatizasyon durumunu yaşayan bireylerin genellikle konuşmaya, desteklenmeye ihtiyaçları olur. Duygusal olarak bireyi yıpratan olumsuz durumlara neden olan bu bozukluk, bireylerin çevresindeki insanlardan destek aramasına neden olur. Duygusal olarak destekleyici olmak ve bu durumu yaşayan bireylerle iletişim kurmak oldukça etkili olur. Çünkü, sıklıkla anlaşılmak ve kendisini anlatmak isterler. Özellikle kaygı, stres, endişe ve korku gibi duygu durumlarında onları anlamak ve destek olmak bu sendromun olumsuzluklarının azaltılmasına neden olur.  Bu yüzden bu durumu yaşayan bireylere sabırlı ve anlayışlı davranılması gerekir.

Somatizasyon Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Öncellikle bu tanıya doktor tarafından yapılan testlerle sahip olan bireyler, bozukluğu derecesine göre kategorize edilebilir. Örneğin, bir bireye psikoterapi yöntemi yeterli iken diğer bir bireye bu terapinin yanı sıra ilaçlarla destekleyici bir tedavi süreci uygulanır. 

Doktorun yönlendirmesi ile yapılan terapiler sonucunda bireyin günlük yaşam şartları iyileştirilmeye çalışılır. Hem fiziksel hem de ruhsal olarak bireyi oldukça yoran somatizasyon sendromu, terapilerle etkilerinin en aza indirilmesi amaçlanır.  Ayrıca bireyin almış olduğu terapilerle bu durum azalarak daha sonra ortadan kalkan bir ruhsal bozukluk türü olarak bilinir.

Somatizasyon Bozukluğu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Somatik anksiyete nedir?

Somatizasyon bozukluğuna sahip olan bireyler genellikle anksiyete bozukluğuna da sahip olur. Bu durumda kişi iki durumunda birlikte ortaya çıkmasıyla somatik anksiyete bozukluğu yaşar. Somatik bozukluklar da vücudun farklı yerlerinde ağrı hissetmek gibi hislerin olması, anksiyetenin kaygısı ile birleşerek ağrının devam edeceği ya da bu ağrının nasıl duracağı konusunda endişe edilmesine neden olur. 

Somatizasyon bozukluğu tedavi edilir mi?

Somatizasyon söz konusu olduğu tedavi genellikle bireylerin yaşam şartlarını iyileştirmeye yönelik bir şekilde gerçekleşir. Bu bozukluğun tanısına sahip olanlar için uygun terapi yöntemleri ile yaşam şartları iyileştirilir ve olumsuz şartların azaltmasına neden olur.  Zamanla azalan belirtiler terapiler sonucunda tamamen ortadan kalkarak bireyin daha iyi bir yaşam yaşamasına neden olur.

Somatik terapi ne demektir?

Somatizasyon hastalığına sahip olan bireyler için terapi yöntemi uygulanır. Bu yöntemle bireyin yaşadığı olumsuz düşünceler, ruhsal olarak olmayan bir durumu olmuş gibi düşünmek ya da çelişkili düşünceler en aza indirilir. Böylelikle bu yöntemle, hem duygusal hem de zihinsel sağlığın iyileştirilmesini, beden ve zihin arasında duyguların aktarımını sağlar. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.