Yükleniyor
Siyam ikizleri olarak da adlandırılan yapışık ikizler, döllenme sırasında birbirine bağlanan iki embriyonun neden olduğu, çoğunlukla karın, göğüs veya baş bölgesinde fiziksel olarak birbirine bağlılık meydana getiren doğum anomalisidir. Nadir görülen bir durum olan siyam ikizlerinin yarısından fazlası anne karnında veya doğumdan sonra hayatlarını kaybeder. Hayatlarına devam eden yapışık ikizlerin günümüzde cerrahi operasyonlarla ayrılması mümkün kılınmaktadır.
Siyam ikizleri veya diğer adıyla yapışık ikizler, fiziksel olarak birbirine bağlı olarak doğan iki bebeği ifade eder. Bu bebekler genellikle baş, karın, göğüs, pelvis veya kalçadan birbirlerine bağlı olarak dünyaya gelirler.
Yapışık ikizler, erken bir embriyonun kısmen ayrılarak iki birey oluşturmasıyla gelişir. Bu süreç döllenme sırasında meydana gelir ve nadir olarak görülür. Nadir olarak görülmesi ile birlikte siyam ikizi olarak dünyaya gelen bebeklerin yarısından fazlası anne karnında veya dünyaya geldikten sonra hayatlarını kaybeder. Yaşamına devam eden bebekler ise ömür boyu tıbbi bakıma ihtiyaç duyar.
Genellikle hamileliğin birinci veya ikinci üç aylık döneminde ultrason yoluyla ikizlerin yapışık olduğu belirlenebilir. Bebeklerin siyam ikizi olduğu belirlendikten sonra ise doktor ikizlerin vücutları ve bağlı oldukları organlar hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ve bebeklerin sağlıkları için bir takip süreci başlatır.
Hayatta kalan bazı yapışık ikizlerin cerrahi olarak ayrılması tıbben mümkündür. Ameliyatın başarısı ve ikizlerin ayrılması, ikizlerin nerede birleştiğine ve kaç tane ve hangi organların paylaşıldığına bağlıdır. Ayrıca operasyonun başarısı cerrahi ekibin deneyimine ve becerisine de bağlıdır.
Siyam ikizleri, tek bir döllenmiş yumurtanın oluşum sürecinde tam olarak bölünememesi sonucunda meydana gelir. Bu süreç bebeklerin fiziksel olarak birbirine bağlı bir şekilde doğmasına neden olur.
Siyam ikizlerine neden olduğu düşünülen ikinci teori ise iki döllenmiş yumurtanın birleşmesinin, gelişimin daha erken bir aşamasında gerçekleştiği yönündedir.
Yapışık ikizler herhangi bir çevresel veya genetik faktörlere bağlanmamış olsa da, çok nadir meydana geldikleri için kesin sonuçlara varmak hala tam olarak mümkün değildir. Bu teorilerin her ikisi de, döllenmenin ilk 12-14 günü boyunca yapışık ikizlerin nasıl oluşabileceğini açıklamaya yardımcı olur.
Siyam ikizleri öncelikle hamileliğin birinci veya ikinci üç aylık döneminde ultrason çekilerek belirlenir. Anne karnında yapışık ikizler olduğuna karar verilirse bebeklerin sağlıklı bir şekilde dünyaya getirilmesi amaçlanır. Dünyaya geldiklerinde ise siyam ikizleri gözle görülür bir şekilde belli olur. Fiziksel olarak genellikle karınlarından birbirine bağlı olan bebekler siyam ikizleridir.
Siyam ikizleri birçok vakada karın bölgesinden birbirine bağlı olsa da farklı bölgelerden birbirine bağlı olarak dünyaya gelen siyam ikizleri de söz konusudur. Bu bölgeler maddeler halinde şöyle sıralanabilir:
Göğüs bölgesi (torakopagus): Göğüs bölgesinden birbirine bağlı olan siyam ikizleri birbirlerine bakar ve göğüs kafesi bölgesinde birbirlerine bağlıdırlar. Genellikle tek bir kalbi paylaşmakla birlikte tek bir karaciğeri de paylaşabilirler. Bu tür yapışık ikizlerin dört kolları ve dört bacakları vardır.
Karın bölgesi: Karın bölgesinden birbirine bağlı olan yapışık ikizler de birbirlerine bakar ve göğüs kemiğinin altından birbirlerine bağlıdırlar. Bir karaciğer, bir safra yolu ve bir üst sindirim yolu ikizler tarafından paylaşılır. Karın bölgesinden birbirine bağlı ikizlerin de genellikle dört kolları ve dört bacakları vardır.
Alt sırt bölgesi: Alt sırt bölgesinden birbirine bağlı olan siyam ikizlerinde ikizler sırt sırtadır ve genital organları, bir idrar yolunu, alt sindirim yolunu ve alt vücudun kemiklerini ve sinirlerini tek bir vücutta paylaşırlar. İki veya üç bacaklı vakalar görülebilir ancak bu durum nadir olarak gerçekleşir.
Pelvis bölgesi: İkizler pelvis bölgesinde birbirine bağlıdır. Birbirlerine bakabildiği gibi bakmadığı senaryolar da söz konusudur. Karaciğer ve safra yollarını, üst ve alt sindirim yollarının bir kısmını ve genital ve üriner sistemler tek bir vücutta paylaşılır. İki veya üç bacakları olabilir.
Baş bölgesi: Baş bölgesinden birbirine bağlı dünyaya gelen siyam ikizleri kafatasının tepesinden birbirine bağlıdır. Genellikle beyin birbirine bağlı olur ancak her vakada bu söz konusu olmayabilir.
Günümüzde yapışık ikizleri ayırma operasyonları gerçekleşiyor olsa da bu operasyonlar büyük titizlik gerektiren riskli operasyonlar olarak bilinir. Profesyonel ve nitelikli uzmanlar tarafından yapılması gereken ameliyatlar, siyam ikizlerini bağlı olduğu bölgeden ayırmayı içerir. Ameliyat sırası veya sonrası komplikasyon riski göz önüne alındığı siyam ikizlerini ayırma operasyonları tüm ihtimaller ve şartlar düşünüldükten sonra gerçekleştirilmelidir.
Yapışık ikizleri ayırma operasyonları üç kategori altında ele alınabilir:
Yapışık ikizler olarak da bilinen siyam ikizleri, tek bir yumurtanın döllenmesiyle oluşan monozigotik ikiz gebeliğinin (özdeş ikiz gebeliği) sonucudur. Siyam ikizleri adı ise, 1811’de Tayland’ın Siam bölgesinde doğan ve dünyanın ilk yapışık ikizleri olan Chang ve Eng’den gelir.
Yapışık ikizler ultrason ve MR yoluyla hamileliğin birinci veya ikinci üç aylık döneminde teşhis edilebilir.
Yapışık ikizlerden birinin öldüğü durumda diğer ikizi kurtarmak için acil ayırma işlemi yapılması gerekir.
Yapışık ikizler genellikle sezaryen doğumla dünyaya gelir ve erken doğum söz konusudur.
Yapışık ikizlerin anne karnında veya doğumdan kısa bir süre hayatlarını kaybettiğine daha çok rastlanır. Ancak bazı siyam ikizlerinin uzun süre yaşadıkları da görülür.
Siyam ikizlerini ayırma ameliyatının organ yetmezliği, ameliyat bölgesinin etrafındaki cilt defektleri, aşırı kanama ve ameliyat sonrası enfeksiyon gibi komplikasyonları gündeme gelebilir.
Türkiye’de de birkaç örneğine rastlanan siyam ikizleri ameliyatı çok çok uzun süren saatler sonucunda gerçekleşir.
Yapışık ikizler, monozigotik ikiz gebelik olduğu için bu durum bir embriyonun tipik olarak iki özdeş ikize bölündüğü durumdur. Bu sebeple yapışık ikizlerin farklı cinsiyetlere sahip olması çok çok düşük ihtimaldir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 1 Ekim 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
