İdrar kesesi sarkması veya mesane sarkması olarak da ifade edilebilen sistosel, mesane ile vajina arasındaki duvarın zayıflaması sonucu mesanenin düşmesi veya vajinaya doğru sarkmasıdır. Pelvik kaslar üzerindeki baskıyı artıran faktörler sistosel oluşumuna yol açabilir. Sistosel belirtileri arasında pelvis ve vajinada basınç hissi, ıkınma sırasında rahatsızlık ve idrar yaptıktan sonra mesanenin tam olarak boşalmadığı hissi yer alır. Sistoselin tedavisi ise sistoselin şiddetine bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Sistosel (İdrar Kesesi Sarkması) Nedir?
Sistosel (idrar kesesi sarkması veya mesane sarkması), mesane ve vajinal duvarın etrafındaki destekleyici dokuların zayıflayıp gerilmesi sonucu mesane ve vajinal duvarın düşmesine neden olan bir durum olarak tanımlanır. Bir tür pelvik organ sarkması şeklinde de ifade edilebilir.
Sistosel durumunda mesaneyi tutan bağlar ve kaslar gerildiğinde veya zayıflaması söz konusu olur. Buna bağlı olarak vajinal açıklıktan doku çıkıntısı görülebilir, hissedebilir; idrar sırasında veya adet ürünleri kullanma konusunda zorluk çekilebilir.
Sistoselin vajinal bölgede yarattığı etki ile birlikte bazı belirtiler ortaya çıkardığı da görülür. Bu belirtiler arasında vajinal bölgede baskı hissi, ıkınma sırasında rahatsızlık, idrar yapmış ancak yapmamış gibi mesanenin tam boşalamaması hissi gösterilir.
Hafif seyreden sistosel vakaları sadece pelvik bölgede bir rahatsızlık hissine neden olabilir veya yanlışlıkla idrar kaçırma durumu meydana getirebilir. Şiddetli bir sistosel ise idrar akışını engeller. Bu durum aynı zamanda enfeksiyona veya böbrek hasarına yol açabilir. Hafif sistosel vakaları tedaviye ihtiyaç duymazken gerekli görüldüğü takdirde sistosel tedavisi mesaneyi desteklemek için esnek bir halka veya cerrahi operasyonu içerir. Nadir durumlarda östrojen tedavisi de denenebilir.
Sistosel (İdrar Kesesi Sarkması) Neden Olur?
İdrar kesesi sarkması olarak da bilinen sistosel, pelvik tabanın destek sisteminin zayıflaması sonucunda meydana gelir. Bu zayıflamaya neden olan faktörler arasında ise yaşın ilerlemesi, çok doğum yapılması, obezite, menopoz ve histerektomi operasyonu yer alır. Aynı zamanda genetik de önemli bir faktördür.
Sistosel yol açabilecek faktörler şöyle sıralanabilir:
Sistosel (İdrar Kesesi Sarkması) Dereceleri Nelerdir?
Sistosel, mesanenin vajinaya doğru ne kadar sarktığına bağlı olarak farklı derece ve şiddette seyreder. Bunların açıklaması şu şekilde yapılabilir:
1. Derece (Hafif): Mesanenin sadece küçük bir kısmı vajinaya doğru sarkmıştır. Bu durum hafif seyirli bir sistosel vakasıdır.
2. Derece (Orta): Mesanenin vajinanın girişine ulaşabilecek kadar sarkması durumu ikinci derece veya orta şiddette bir sistoseli gösterir.
3. Derece (Şiddetli): Mesane vajinal açıklıktan dışarı çıkar ve şiddetli bir sistosel durumu yaşanır.
4. Derece (tam): Dördüncü ve son şiddettinde yaşanan sistosel vakalarında mesanenin tamamı vajinanın dışına doğru çıkıntı yapar; genellikle pelvik organ prolapsusunun diğer formlarıyla (uterus prolapsusu, rektosel, enterosel) birlikte görülür.
Sistosel (İdrar Kesesi Sarkması) Belirtileri Nelerdir?
Pelvik bölgede ağırlık hissi, vajinada şişkinlik, sık idrara çıkma ihtiyacı, idrar kaçırma, idrar yapıldığı halde mesanenin tam boşalmaması hissi, sık sık idrar yolu enfeksiyonları ve alt sırt ağrısı sistosel görülen kişilerde ortaya çıkan belirtilerdir.
Sistosel belirtileri maddeler halinde şöyle ifade edilebilir:
Sistosel (İdrar Kesesi Sarkması) Nasıl Teşhis Edilir?
Sistoselin teşhisi için vajinal bölgenin elle kontrolü sırasında hissedilen şişlik önemli bir fikir verir. Bu şişlik doktor tarafında yapılan fiziki muayene sırasında ortaya çıkar. Fiziki muayene sonrası gerekli görüldüğü takdirde ürodinamik testi ve sistoskopi yöntemine de başvurulabilir.
Ürodinamik test, mesanenin idrarı tutma ve boşaltma yeteneğini ölçerken sistoskopi yönteminde idrar yolunda malformasyon, tıkanıklık, tümör veya taşların varlığı aranır.
Sistosel (İdrar Kesesi Sarkması) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kişinin vajinal bölgesinde ağrı veya rahatsızlık oluşturmayan hafif (1. derece) sistosel vakalarında mesane genellikle tıbbi veya cerrahi tedavi gerektirmez. Hafif vakalarda genellikle kişinin ağır kaldırmaktan veya ıkınmaktan kaçınması önerilir, sağlıklı beslenmesi tavsiye edilir.
Daha şiddetli sistosel durumlarında östrojen replasman tedavisi, kegel egzersizleri ve peser cihazı ameliyattan bir önceki cerrahi olmayan tedavi seçenekleridir. Eğer bu yöntemler de işe yaramazsa idrar kesesi sarkması ameliyatına ihtiyaç duyulur.
Sistosel (İdrar Kesesi Sarkması) Ameliyatı
Östrojen replasman, kegel egzersizi veya peser ile tedavi edilemeyen mesane sarkması vakaları genellikle ameliyat yoluyla düzeltilmeyi içerir. Sarkmış mesane ameliyatı genellikle vajinal yolla yapılır ve amaç mesaneyi doğru pozisyonunda sabitlemektir. Mesane, vajinal duvarda bir kesi ile onarılır. Sarkmış alan kapatılır ve duvar güçlendirilir.
Sistosel (İdrar Kesesi Sarkması) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Sistosel ne demek?
Sistosel, vajinal duvarın ve mesanenin vajinaya doğru çıkıntı yapmasına izin veren bir tür pelvik organ sarkmasıdır.
Sistosel önlenebilir mi?
Sistoseli kişisel çabalarla önlemek mümkün olabilir. Bunun için kişi sağlıklı beslenmeli, kilosunu korumalı, kabızlığa yol açacak hareketlerde bulunmamalı ve mümkün olduğunca pelvik bölgeye baskı yapacak kadar ağır kaldırmamalı.
Sistosel kendiliğinden geçer mi?
Hafif seyreden ve önemli belirtilere yol açmayan cerrahi olmayan yollarla zamanla iyileşir. Ancak şiddetli belirtilerde doktora başvurmak gerekir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 2 Ekim 2024
