Yükleniyor
Siringomiyeli, omurilik içerisinde sirinks adı verilen içi sıvı dolu bir kistin meydana geldiği nörolojik bir hastalıktır. En yaygın olarak servikal omurga bölgesinde sirinksler zamanla büyüyerek omurgaya zarar verebilir. Bu da aynı zamanda ağrı, güçsüzlük, sertlik ve hassasiyet gibi belirtiler gösterebilir. Daha ciddi nörolojik semptomların görüldüğü vakalarda ise tedavi gerekebilir.
Siringomiyeli, omurilik içerisinde oluşan ve sirinks adı verilen sıvı dolu bir boşluk veya kist ile karakterize bir durumdur. Oluşan bu sirinks, omuriliğe zarar verecek ve beyinden vücuda bilgi taşıyan sinir liflerini sıkıştırıp yaralayacak kadar büyüyebilir.
Kistteki sıvı beyin omurilik sıvısı olarak kabul edilir. Bu sıvı normal şartlarda beyin ve omuriliği çevreler ve korur. Beyin omurilik sıvısı ayrıca beyin merkezindeki ventriküller adı verilen ve omuriliğin uzunluğu boyunca uzanan küçük bir merkezi kanala devam eden bağlantılı boşlukları doldurur.
Eğer siringomiyeli durumu yaşanıyorsa beyin omurilik sıvısı omuriliğin dokusunda toplanır, merkezi kanalı genişletir ve bir sirinks meydana getirir. Genellikle, omurilik veya alt beyin sapının etrafındaki beyin omurilik sıvısının normal akışı bozulduğunda bir sirinks gelişir. Sirinkslerin beyin sapını etkilediği durum ise syringobulbia şeklinde ifade edilir.
Sirinks, yaygın olarak omurganın üst kısımlarını (servikal ve torasik) etkiler. Etkilenme yaşı 20 ila 50 yaşları arasında olsa da küçük çocuklarda veya ileri yaştaki yetişkinlerde de siringomiyeli gelişebilir.
Siringomiyeli, omurilik içerisinde sirinks adı verilen sıvı dolu kistin oluşmasıyla meydana gelir. Vakaların çoğu chiari malformasyonu ile ilişkilidir. Aynı zamanda doğumda meydana gelen omurilik rahatsızlıkları da siringomiyeliye yol açabilir. Ayrıca omurilik travmaları veya yaralanmaları da siringomiyeli riskini artırabilir.
Siringomiyeliye neden olan faktörler şöyledir:
Siringomiyelinin bu nedenlerin ortaya çıkmasına sebep olan iki ana formu vardır. Bunlar şöyle açıklanabilir:
Doğuştan gelen siringomiyeli, çoğunlukla chiari malformasyonu ve bunun sonucunda oluşan sirinksten kaynaklanır. Vakalar genellikle omurganın servikal (boyun) bölgesinde meydana gelir. Semptomlar ise genellikle 25 ila 40 yaşları arasında başlar.
Doğuştan siringomiyeli olan kişilerde ayrıca hidrosefali, beyinde aşırı beyin omurilik sıvısı birikmesi ve ventrikül adı verilen normalden daha büyük bağlantılı boşluklar da olabilir. Zorlanma veya öksürme, bir kişinin başı ve beyni içindeki basıncı artırarak baş ağrısı geliştirmesine veya hatta zamanla bilincini kaybetmesine neden olabilir. Bazı kişilerde araknoidit adı verilen omuriliği çevreleyen üç zardan biri olan araknoidin iltihaplanması olabilir.
Omurilik yaralanması, menenjit (genellikle bir enfeksiyondan kaynaklanan beyin ve omurilik zarlarının iltihabı) araknoidite bağlı omurilik sendromu (doğumda mevcut olan ve omuriliğin alt omurgadaki dokulara anormal şekilde bağlanmasına ve hareketini kısıtlamasına neden olan bir durum) ve omurilik tümörü sonucunda ortaya çıkan siringomiyeli vakaları edinilmiş siringomiyelidir.
Omurilik bölgesinde ağrı, kol-bacaklarda şiddetli güçsüzlük, ilgili bölgelerde sertlik, hassasiyet, uyuşma veya karıncalanma, baş ağrıları, denge kaybı ve bazı vakalarda bağırsak ve mesanenin kaybı siringomiyeli belirtileri arasında yer alır.
Siringomiyeli teşhisi için öncelikle kişiye fiziksel muayene yapılır ve meydana gelen belirtiler incelenir. Bunların akabinde tanının kesinleşmesi adına bazı görüntüleme testlerine ihtiyaç duyulabilir. Bunların başında MR veya BT taraması gelebilir.
MRI: Omurga ve omuriliğin MRI taraması, siringomiyeliyi teşhis etmek için en güvenilir teşhis aracı olarak bilinir. MRI, omurganın ve omuriliğin ayrıntılı görüntülerini üretmek için radyo dalgaları ve güçlü bir manyetik alan kullanır. Eğer omurilik içinde bir sirinks oluşmuşsa bu durum MRI taramasında ortaya çıkabilir. Siringomiyeli'nin ilerlemesini izlemek ve takip etmek için zaman içinde MRI işlemi tekrarlanabilir.
BT taraması: BT taraması, omurganın ve omuriliğin ayrıntılı bir görüntüsünü oluşturmak için bir dizi X-ışını kullanır. Bu işlem, tümörleri veya diğer omurga rahatsızlıklarını da ortaya çıkarabilen bir yöntemdir.
Siringomiyeli tedavisi semptomların şiddetine ve oluşan sirinksin büyüklüğüne göre değişir. Siringomiyeli eğer semptomlara neden olmuyorsa, tedaviye ihtiyaç duyulmayabilir.
Sirinkslerin mevcut durumu MRI ve nörolojik muayenelerle kontrol edilebilir. Ameliyat işlemi eğer siringomiyeli kişinin hayatını etkileyecek düzeyde semptomlara neden oluyorsa veya semptomlar hızla kötüleşiyorsa gerekebilir. Ameliyatın amacı, sirinksin omuriliğe uyguladığı baskıyı ortadan kaldırmak ve beyin omurilik sıvısının düzenli akışını sağlamaktır. Bu durum semptomları ve sinir sistemi işlevini iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Gerekli ameliyat türü ise siringomiyelinin nedenine bağlıdır. Beyin ve omurilik üzerindeki baskıyı azaltmak için cerrahi seçenekler şunlardır:
Chiari malformasyonunun tedavisi: Siringomiyeli bir chiari malformasyonundan kaynaklanıyorsa, ameliyat kafatasının arkasındaki küçük bir kemik parçasının çıkarılmasını kapsar. Bu ameliyat beyin ve omurilik üzerindeki baskıyı azaltabilir ve beyin omurilik sıvısının düzenli akışını geri kazandırabilir.
Siringomiyeli için uygulanan ameliyat siringomiyeliyi iyileştirebilir veya tamamen temizleyebilir.
Sirinksin boşaltılması: Sirinksin boşaltlması işleminde şant adı verilen bir drenaj sistemi yerleştirilir. Bu sistem, sirinksten gelen sıvının istenilen yönde akmasını sağlayan esnek bir tüpten oluşur. Tüpün bir ucu içi sıvı dolu olan sirinkse yerleştirilir ve diğeri ise karın gibi vücudun başka bir bölgesine yerleştirilir.
Tıkanıklığın giderilmesi: Bazen omurilik içindeki bir olumsuzluk beyin omurilik sıvısının akışına müdahale edebilir. Tıkanıklığın cerrahi olarak giderilmesi de akışı temizleyebilir. Bu durum sıvının sirinksten akmasına izin verebilir.
Düzensizliğin düzeltilmesi: Eğer bir omurga düzensizliği beyin omurilik sıvısının akışını engelliyorsa, bu durumda da ameliyat gerekebilir. Örneğin, ameliyat bağlı bir omuriliği serbest bırakabilir ve sıvı akışını geri kazandırabilir. Bu da sirinksin boşalmasını sağlar.
Siringomiyeli, beyin omurilik sıvısı dolaşımının anormal olmasıyla karakterize bir durumdur ve beyin omurilik sıvısı içinde sıvı dolu bir kistin meydana gelmesidir.
Siringomiyeli semptomlara neden olmuyorsa genellikle tedavi gerektirmez ancak zamanla büyüyen kistler omuriliğe zarar verme riski taşır. Eğer belirtiler de görülüyorsa doktor kontrolü önemlidir.
Siringomiyeli için bir nöroloji uzmanı veya beyin cerrahından randevu alabilirsiniz.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 4 Mart 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
