Sheehan Sendromu Nedir? Brown Sequard Sendromu Belirtileri ve Tedavisi

Sheehan Sendromu Nedir?

Sheehan sendromu, doğum anında veya sonrasında aşırı kan kaybıyla birlikte hipofiz bezinin fonksiyonlarının bozulması sonucu oluşan bir hastalıktır. Kan kaybının yoğun yaşanmasına bağlı kan basıncındaki düşme, hipofiz bezinde hasara neden olur. Hipofiz bezi, beyinde hormon üretiminden büyük oranda sorumlu bir bölge olduğu için burada meydana gelen hasar oldukça ciddi sorunlar oluşturabilir. Bu bez gerektiği gibi çalışmadığında hormon üretimi kısmen azalır veya tamamen durabilir. Bununla beraber belli sağlık sorunları baş göstermeye başlar.

Aşırı kan kaybı ve hipofiz bezine yeterince oksijen gitmemesiyle zarar gören hipofiz bezi, hasarın boyutuna göre hormon üretimini azaltır. Azalan hormon üretimiyle birlikte bazı belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bu belirtiler hemen de baş gösterebilir, yıllar içinde de kendini fark ettirebilir. Bu sebeple vücuttaki değişikliklere dikkat verilmesi ve doktor kontrollerinin aksatılmaması, bu sendromu erken fark etmek ve tedaviye başlamak için önemlidir.

Sheehan Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Doğum sırasında aşırı kan kaybı sheehan sendromu nedenleri konusunda temel faktördür. Burada yoğun kan kaybı, hipofiz bezinin yeterli oksijene ulaşamamasından dolayı doğru çalışmamasına neden olur. Günümüzde birçok ülkede doğum sorasında tıbbi takip ve kontroller geliştiği için daha az rastlanılan bir sendromdur. Yine de sheehan sendromuyla sonuçlanabilecek şiddetli kan kaybının bazı nedenleri şu şekildedir:

• Henüz doğmamış bebeği besleyen plasentanın rahimden ayrılması
• Plasentanın rahmin ağzını kısmen veya tamamen kapatması
• Plasentanın çıkmaması veya rahmin yeterince kasılmaması
• 4000 gram ağırlığından daha büyük bir bebek dünyaya getirmek veya çoklu doğum yapmak
• Gebelikte tansiyon problemlerinin yaşanması
• Doğumda forseps veya vakum gibi araçlardan destek alınması
• Daha önce hipofiz bezinde meydana gelen hastalıklar ve damar hastalıkları
• Hipofiz bezinin gebelik döneminde büyümesi

Genel olarak sheehan sendromuna doğuma bağlı aşırı kan kaybı sebebiyle hipofiz bezine yeterince oksijen ulaşmaması neden olur. Gelişmiş olanaklar sayesinde doğum sırasında kan kaybı kontrol altına alınabilir. Ancak risk altındaki hamile bireylerin doğum döneminde dikkatle izlenmesi, oluşabilecek komplikasyonların önlenmesi açısından önem taşır.

Sheehan Sendromu Tanısı Nasıl Konur?

Tanı süreci hastanın doğum sonrasında yaşadığı belirtiler ile başlar. Sheehan sendromu belirtileri doğumdan çok sonra kendini göstermeye başladıysa başka hastalıkların belirtileriyle karıştırılabilir. Doktor hastanın tıbbi öyküsünü ve belirtilerini izledikten sonra bir değerlendirmede bulunur. Sendromun teşhisine yardımı olan bazı testler ise şu şekildedir:

Kan testleri

Hipofiz bezinin doğru çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için ürettiği hormon seviyelerine bakılır. Bu amaçla yapılan hormon testlerinden TSH, tiroid hormonları hakkında bilgi verir. Bu hormonun düşüklüğü hipotiroide işarettir. FSH ve LH kadın üreme hormonlarıdır. Düşüklüğü adet düzensizliklerine ve üreme fonksiyonlarındaki sorunlara neden olabilir. Prolaktin düşüklüğü ise doğum sonrası süt üretiminin olmamasıyla ilişkilidir. ACTH ve kortizol gibi stres hormonlarının düşük seyretmesi ise adrenal yetmezliğin göstergesi olabilir.

Görüntüleme testleri

MRG yani Manyetik Rezonans Görüntüleme ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) gibi tekniklerle hipofiz bezi görüntülenir. Buradaki tümörler veya bezde meydana gelen küçülme gibi sorunlar belirlenir.

Sheean sendromu çoğunlukla hipofiz yetmezliği ile bağlantılı olduğu için hormonel dengesizliği iyileştirmek için erken tanı büyük önem taşır.

Sheehan Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Sheehan sendromu belirtileri doğumdan hemen sonra başlayabileceği gibi belirtilerin baş göstermesi aylar bazen yıllar alabilir. Belirtilerin ortaya çıkması daha çok hipofiz bezinde meydana gelen hasara bağlıdır. Hipofiz bezi ciddi şekilde hasar aldıysa belirtiler hemen kendini gösterebilir. Hasarın az olduğu durumlarda ise semptomlar yıllar içinde ortaya çıkabilir. Sendromun belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Anne sütü üretiminin azalması veya olmaması sebebiyle emzirmede meydana gelen zorluk ve yetersizlik
• Adet düzeninin bozulması veya adet görememe
• Kan şekeri seviyelerinde meydana gelen düzensizlik
• Kilo alımı veya kilo kaybı
• Soğuğa karşı aşırı duyarlılık
• Zihinsel fonksiyonlarım yavaşlaması, odak problemleri
• Kasık ve koltuk altı tüylerinde seyrelme
• Kronik yorgunluk ve halsizlik.
• Göz ve dudak çevresinde oluşan ince kırışıklıklar
• Memelerde meydana gelen küçülme
• Cilt kuruluğu
• Eklem ağrıları
• Cinsel isteksizlik
• Kan basıncının düşmesi ve düzensiz kalp atışı
• Depresyon, kaygı bozukluğu ve zihinsel bulanıklık

Sheehan Sendromu Tedavisi Nedir?

Sheehan sendromu, hormon dengesizliğine neden olduğu için tedavisi de büyük oranda eksilen hormonları yerine koymayı içerir. Hipofiz bezi zarar gördüğü için hormon düzensizliği yaşam boyu sürebilir. Bu sebeple sheehan sendromu tedavisi düzenli takip gerektirir. Bu sayede hastaların yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılır.

Hipofiz bezinin zarar görmesinden dolayı azalan hormon seviyelerini normale döndürmek için öncelikli olarak hormon tedavisine başlanır. Hormon tedavisinde ise öncelik kortizol gibi stres hormonları olabilir. Vücudun yeterli kortizol üretmemesi, hastanın stresle başa çıkma kapasitesini büyük oranda zorlaştırır ve bu durumda başka sağlık problemlerine yol açabilir. Bu aşamada kişilere çeşitli hormon ilaçları verilebilir. 

Tiroid hormonlarının yetersizliğinde ise hastalara levotiroksin uygulanır. Böylelikle kişilerin metabolik sağlığı düzenlenir ve enerji seviyesi normale getirilir. Cinsiyet hormonlarının düzensizliğinde ise östrojen ve progesteron gibi hormon takviyeleri kullanılır. Bu hormon takviyeleri, sendromun sebep olduğu adet düzensizliklerini de ortadan kaldırmaya yardımcı olur.

Sheehan Sendromu ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Sheehan sendromu süt üretimini nasıl etkiler?

Bu sendromda hipofiz bezinin fonksiyon kaybı yaşaması, prolaktin gibi süt üretimini destekleyen hormonların üretiminde azalmaya neden olabilir. Bu durum, kadınlarda süt üretimini ciddi şekilde etkileyebilir. Süt üretiminin azalması veya tamamen durması, emzirmeyi zor hale getirebilir. Bu durumlarda uygulanacak hormon tedavisi ile süt üretimi desteklenebilir ve emzirme mümkün kılınabilir.

Sheehan sendromu kronik yorgunluk ve kilo kaybına neden olur mu?

Hipofiz bezinin işlev kaybına uğraması hormonel dengesizliklere yol açar. Kortizol gibi stres hormonlarının azalması kronik yorgunluk, enerji düşüklüğü ve stresle baş etme kapasitesinin düşmesi gibi sorunlara yol açar. Ayrıca hormon dengesizlikleri metabolizmanın işleyişinde değişikliklere neden olabilir. Bu durum ise kilo kaybı veya kilo alımına neden olabilir. Özellikle tiroid hormonlarında meydana gelen azalma, kilo kaybı ile ilişkilendirilebilir. Uzun vadede bu belirtiler derinleşebilir. Hormon tedavisi belirtilerin kontrol edilmesine yardımcı olabilir.

Sheehan sendromu ilerler mi?

Sheehan sendromu ilerleyici bir rahatsızlık olmasa da doğru şekilde tedavi edilmediğinde uzun vadeli sağlık sorunlarına neden olabilir. Sheehan sendromunda hipofiz bezinde meydana gelen hasar kalıcıdır. Bu hasar, vücutta hormon üretimini azalmasına yol açar. Düşük hormon üretimi, vücutta pek çok sistemi olumsuz etkiler ve tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunları ile sonuçlanabilir.

Sheehan sendromunun önlenmesi mümkün müdür?

Sheehan sendromu tamamen önlenemeyebilir. Yine de doğum sırasında iyi bir tıbbi müdahale, şiddetli kanamanın ve tansiyon düşüklüğünün önüne geçebilir. Doğum öncesinde ve sırasında alınacak tedbirler, aşırı kanama riskini en aza indirebilir. Bu sebeple doğum öncesinde risk altındaki kadınlar, bu durumu doktorlarıyla mutlaka konuşmalıdır. Doğum planı kanama kontrolü artıran tedbirlerle yapılmalı, acil durum için mutla hazırlıklı olunmalıdır. Erken teşhis ve tedavi ile sendromun etkileri yönetilebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.