Sepsis Nedir? Kanda Enfeksiyon Neden Olur, Belirtileri Nelerdir?

Sepsis (Kanda Enfeksiyon) Nedir?

Kanda enfeksiyon ve kan zehirlenmesi olarak da bilinen sepsis, vücutta bulunan bir enfeksiyonun kan dolaşımı yoluyla vücuda yayıldığı, bağışıklık sisteminin kendi hücre ve dokularına zarar verdiği hayati tehdit oluşturan durumdur. Sepsis vücudun bir enfeksiyona verdiği en uç tepkidir. Sepsis geliştiğinde enfeksiyon kan dolaşımı yolu ile vücuda yayılır ve organ yetmezliği başta olmak üzere hayatı tehdit eden ciddi tıbbi sorunlara neden olur.

Sepsis durumunda antibiyotik ve intravenöz sıvılarla erken tedavi hayatta kalma şansını artırır.

Septisemi nedir?

Septisemi, bakteri veya diğer mikropların kan dolaşımına girip vücuda yayılmasıyla ortaya çıkan bir enfeksiyondur. 

Kanda Enfeksiyon Neden Olur?

Kanda enfeksiyonun nedeni bağışıklık sisteminin virüs, parazit, bakteriyel ya da viral enfeksiyonlara anormal tepki göstermesiyle vücudun kendi doku ve organlarına saldırmasıdır. Yaralar ve yanıklar, zatürre gibi akciğer enfeksiyonları, böbrek, mesane ve idrar yolu enfeksiyonları, sindirim sistemi enfeksiyonları, diş apsesi ve cerrahi aletlerden bulaşabilen mikroplar kanda enfeksiyon oluşmasının nedenleridir.

Sepsis (Kanda Enfeksiyon) Belirtileri Nelerdir?

Sepsis vakalarında büyük tansiyonun 100 mmHg altında olması, nefes darlığı yaşama, solunum hızının dakikada 22 veya daha üstünde olması, en az 12 saattir idrar yapamıyor olma, yorgunluk ve kusma gibi belirtiler görülür. Sepsis yaşandığında kanda yüksek düzeyde laktik asit vardır. Kanda çok fazla laktik asit olması hücrelerin oksijeni düzgün kullanamamasına neden olur ve bu nedenle bazı semptomlar yaşanır.

• 38 derece ve üzeri yüksek ateş
• Titreme veya üşüme
• Kalp atışının hızlanması
• Hızlı nefes alıp verme
• Nefes darlığı
• Kusma
• İdrar yapamama
• Halsizlik ve kas ağrısı
• Baş dönmesi ve baygınlık hissi
• Enerji kaybı
• Tansiyon düşüklüğü
• Hipotermi (vücut sıcaklığının çok düşmesi)
• Terleme
• Ağrı ve rahatsızlık hissi

Siz veya tanıdığınız biri sepsis belirtileri gösteriyorsa hemen tıbbi yardım alınmalıdır, zira sepsiste her saat önemlidir.

Yenidoğan sepsisi belirtileri nelerdir?

Bebeğin ateşinin çok düşük olması, anneyi emmeme, güçsüzlük, hızlı nefes alıp verme, bebeğin cilt renginde değişim, morarma, karında şişlik, bebekte nöbet belirtilerden olabilir.

Sepsis (Kanda Enfeksiyon) için Risk Oluşturan Faktörler Nelerdir?

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörler sepsis riskini artırır:

• Yaşlılık
• Bebeklik
• Bozulmuş bağışıklık sistemi
• Şeker hastalığı
• Kronik böbrek veya karaciğer hastalığı
• Yoğun bakım ünitesine kabul veya daha uzun hastanede kalma
• İntravenöz kateterler veya solunum tüpleri gibi invaziv cihazlar
• Daha önce antibiyotik veya kortikosteroid kullanımı

Sepsis (Kanda Enfeksiyon) Nasıl Teşhis Edilir?

Sepsis teşhisi için altta yatan enfeksiyon saptanmalıdır. Bunun için de kan testleri alınır. Kan testleri vücudun iki farklı bölgesinden akan alınarak yapılır. Bu testlerde bozulan organ fonksiyonları değerlendirilir. Ayrıca oksijen değerleri, elektrolit dengesizlikleri ve pıhtılaşma sorunları da bu testlere bakılır. Yara salgılarından örnek alınabilir. İdrar örneği de alınarak bakteri tespiti yapılabilir. Öksüren bireylerin balgamından örnek alınır. Ultrason, röntgen, MR da teşhis için destek yöntemlerden biridir.

Sepsis (Kanda Enfeksiyon) Nasıl Tedavi Edilir?

Erken tanınan ve hızla başlanan tedaviyle sepsisten kurtulmak mümkündür. Sepsis yoğun bakım ünitesinde yakın takip getirir. Solunum ve kalp fonksiyonları burada stabilize edilir. Sepsiste antibiyotik tedavisi yapılır. Çeşitli bakterilere karşı etkili olan geniş spektrumlu antibiyotikler genellikle ilk olarak kullanılır.

Kan testlerinin sonuçlarını öğrendikten sonra doktor, enfeksiyona neden olan belirli bakterilerle savaşmayı hedefleyen farklı bir antibiyotik gruplarına geçebilir. İntravenöz sıvıların kullanımı mümkün olan en kısa sürede başlar. İntravenöz sıvıları aldıktan sonra bile kan basıncı çok düşük kalıyorsa, size vazopressör ilaç verilebilir. Bu ilaç kan damarlarını daraltır ve kan basıncını artırmaya yardımcı olur. Verilen diğer ilaçlar arasında düşük dozda kortikosteroidler, sabit kan şekeri seviyelerini korumaya yardımcı olan insülin, bağışıklık sistemi tepkilerini değiştiren ilaçlar ve ağrı kesiciler veya sakinleştiriciler bulunur. Sepsisi olan kişiler genellikle oksijen içeren destekleyici bakım alırlar. 

Duruma bağlı olarak, nefes almaya yardımcı olacak bir makineye ihtiyaç olabilir. Böbrekler etkilenmişse, diyalize girmek gerekebilir. Bazen enfekte dokular veya ölü dokular (kangren) gibi enfeksiyon kaynaklarını çıkarmak için cerrahi yöntemler gerekebilir.

Sepsisi Önlemenin Yolları Nelerdir?

Sepsisi önlemenin en önemli adımı enfeksiyondan kaçınmaktır.

• Mikrobiyal bulaşma ve enfeksiyonun önlenmesi
• Elleri ve tüketilen yiyecekleri iyice yıkamak
• Kirli sulardan içmemeye çalışmak
• Temiz olunduğundan emin olunmayan tuvaletleri kullanmaktan kaçınmak
• Önerilen aşıları yaptırmak
• Sağlıklı, bağışıklı güçlendirecek şekilde beslenmek

Toplumda enfeksiyonun önlenmesi, el yıkama ve güvenli gıda hazırlama gibi etkili hijyen uygulamalarının kullanılması, sanitasyonun ve su kalitesinin ve bulunabilirliğinin iyileştirilmesi, özellikle yüksek risk altındakiler için aşılara erişimin yanı sıra uygun beslenmenin sağlanmasını içerir.

Sağlık tesislerinde enfeksiyonun önlenmesi, temel olarak, işleyen enfeksiyon önleme ve kontrol programlarına ve ekiplerine, el hijyeni de dahil olmak üzere etkili hijyen uygulamalarına ve önlemlerine, ayrıca temiz, iyi işleyen bir ortam ve ekipmana sahip olmaya dayanır. Hem toplumda hem de sağlık tesislerinde sepsis gelişiminin önlenmesi, optimizasyon için yeniden değerlendirme, derhal tıbbi bakım aranması ve sepsis belirti ve semptomlarının erken tespiti dahil olmak üzere enfeksiyonun uygun antibiyotik tedavisini gerektirir.

Sepsis (Kanda Enfeksiyon) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Sepsis neden olur?

Sepsisin yaygın nedeni bakteriyel enfeksiyon, virüsler ve parazitler olup, COVID-19 veya grip gibi viral enfeksiyonlar, zatürre ve mantar enfeksiyonları da dahil olmak üzere böbrek, mesane veya idrar yolu enfeksiyonları, sindirim sistemi enfeksiyonları, yaralar ve yanıklar sepsise neden olur.

Sepsis komplikasyonları nelerdir?

Sepsis kötüleştikçe beyniniz, kalbiniz ve böbrekleriniz gibi hayati organlara kan akışı bozulur. Sepsis, dokulara zarar veren veya yok eden küçük pıhtılar veya patlama kan damarlarıyla sonuçlanan anormal kan pıhtılaşmasına neden olabilir. Çoğu insan hafif sepsisten iyileşir, ancak septik şok için ölüm oranı yaklaşık yüzde 40'tır. Ayrıca, şiddetli sepsis atağı sizi gelecekteki enfeksiyon riskiyle karşı karşıya bırakır.

Yenidoğanda sepsis nedir?

Yenidoğan bebeklerde enfeksiyonlar olabilir. Bu enfeksiyonlar hayatın ilk ayı içinde önemli bir mortilite ve morbidite sebebidir. Yenidoğan bebeklerde ilk 7 günde görülen sepsise erken başlangıçlı, 8.günden itibaren görülen sepsise de geç başlangıçlı sepsis denmektedir. Bebekler anne karnında korunmalı bir ortamdadır. Dünyaya gelen bebek ilk kez anne karnı dışında bir ortamda olur. İlk 7 gündeki sepsiste doğum kanalından gelen enfeksiyon sebep olabilir. Annenin geçirdiği bir enfeksiyon kan yoluyla bebeğe geçebilir. Geç sepsiste de hastane enfeksiyonları, bebeğin temas ettiği kişilerdeki enfeksiyonlar etkili.  Yenidoğan sepsis sebepleri şöyle sıralanabilir:

• Hastanede yapılmayan doğumlar
• Erken doğum
• Annenin 9 aylık rutin kontrollerini yaptırmaması
• Annedeki enfeksiyon
• Bakteriyel vajinit
• Doğumda canlandırma işlemi
• İkiz gebelikler

Sepsis bulaşıcı mı?

Sepsisi başka bir kişiden alamazsınız. Sepsis bağışıklık sistemi bir enfeksiyona aşırı tepki verdiğinde ve vücudun kendi dokularına ve organlarına zarar vermeye başladığında olur .

Sepsis iyileşir mi?

Erken ve agresif tedaviyle sepsis iyileşebilen bir sorundur. Sepsis tedavi eden merkezin yoğun bakım ünitesinin yeterli olması gereklidir.

Sepsis kaç günde iyileşir?

Bu durum hastadan hastaya göre değişmektedir.

Puerperal sepsis nedir?

Sepsis yenidoğan bebeklerde de görülür. Doğumdan sonraki ilk 24 saat dışında ilk 10 günde ateşin iki gün üst üste 38 derece üstüne çıkmasına puerperal enfeksiyon denir. Bunun sonucunda olan sepsise de puerperal sepsis denir.

Prokalsitonin sepsis testi nedir?

Prokalsitonin, sepsis vakalarında kullanılan bir testtir. Kandan alınan örnekte bakılır. PCT olarak bilinir.

Kanda sepsis nedir?

Kan tahlillerinde enfeksiyon ve sepsis varlığına bakılması durumu kanda sepsis aramak durumudur.

Ürosepsis nedir?

İdrar yoluyla ilgili enfeksiyondan kaynaklı sepsise verilen isimdir. Ürosepsis tedavisi antibiyotiklerle olmaktadır. Hastanın bol sıvı alması önemlidir. Ancak bazen ilaçlar yeterli olmayabilir.

Meningokok sepsis nedir?

Meningokok enfeksiyonu hayati tehlikesi olan bir sorundur. Bakteriler beyin zarı iltihabına neden olabilir. Bu duruma da meningokok sepsis denir.

Sepsis tedavi edilebilir mi?

Doğru ve zamanında müdahale, iyi bir yoğun bakım ile sepsis tedavi edilebilir.

Sepsis ölüm sebebi mi?

Evet, sepsis ölüm sebebi olabilmektedir.

Sepsis kriterleri nelerdir?

Vücut sıcaklığının 38 derece üstünde olması veya 36 derece altında olması. Kalp hızının dakikada 90’ın üzerinde olması. Solunum hızının 22 veya daha üstünde olması gerekir. Organ fonksiyonlarının bozulması da sepsis kriterlerindendir.

COVID-19 sepsise neden olur mu?

COVİD-19, solunum sistemi üzerinde olumsuz etkiler oluşturur. Kişiler şiddetli pnömoni geliştirir. Bu durumdan tüm organlar etkilenebilir. Yapılan araştırmalarda koronavirüsün sepsise neden olduğu ortaya çıkmıştır. Verilere göre koronavirüs hastalarının yüzde 2-5’inde sepsis görülmektedir.

Sepsisten kurtulanlar koronavirüs açısından riskli mi?

Sepsise benzer şekilde, herkes COVID-19 virüsünü kapabilir ancak bazı insanlar daha yüksek risk altındadır. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, COVID-19'a yakalanma riski daha yüksek olan kategoriler arasındadır. Genel olarak, sepsisten kurtulanlar, iyileşmelerinden sonraki birkaç ay içinde enfeksiyon kapma riski altındadır. Buna COVID-19 dahil herhangi bir enfeksiyon dahildir. Bununla birlikte, sepsisten kurtulmak ile yeni koronavirüsten hastalık geliştirmek arasında bir bağlantı olduğunu gösteren bilimsel bir literatür yoktur.

Septik şok nedir?

Septik şok, sepsisin son aşamasıdır. Bu durum tansiyonda ciddi düşüşe neden olur ve ölümle sonuçlanabilir.

Sepsis durumunda nasıl yol izlenir?

Bir kişide sepsis geliştiğinde bu durumun önce teşhis edilmesi ve enfeksiyonun nedeninin bulunması önemlidir. Doku veya organda sorun oluştu ise bu organların desteklenmesi ve antibiyotik tedavisine başlanılmalıdır.

Septik şok belirtileri nelerdir?

Ciddi tansiyon düşüklüğü, yüksek veya düşük ateş, soluk hızında artış, çarpıntı, zihinsel karmaşa, idrar yapmada azalma, bebeklerde emmede güçlük, apne, kusma, epileptik nöbetler belirtilerdendir.

Sepsis hangi organları etkiler?

Sepsiste böbrek yetmezliği de dahil olmak üzere farklı organlarda yetmezlik gelişebilir. Sepsisin bir sonucu olarak organlar fonksiyonelliğini kaybedebilir ve böbrekler genellikle böyle bir senaryoda ilk etkilenen organdır.

Sepsise ne neden olur?

Sepsisin en önemli nedenleri  zatürre, idrar yolu enfeksiyonları ve karın enfeksiyonları bulunur. 

Sepsise hangi bakteriler neden olur?

Sepsise neden olan en yaygın bakteriler Staphylococcus aureus, Escherichia coli (E. coli) ve bazı streptokok türleridir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.