Sempatik Sinir Sistemi Nedir? Görevleri Nelerdir?

Sempatik Sinir Sistemi Nedir?

Sempatik sinir sistemi, beyin sapından omuriliğe ve oradan vücuda uzanan, vücudun tehlikeye karşı verdiği “savaş ya da kaç” tepkisini devreye koyan otonom sinir sisteminin bir parçasıdır.

Acil durumlarda harekete geçen sempatik sinir sistemi, kişi stresli olduğunda, herhangi bir tehlike algıladığında veya fiziksel olarak harekete geçtiğinde sempatik sinir sisteminin etkinliği artar.

Kontrol etmeyi düşünmenizi gerektirmeyen birçok fonksiyondan sorumlu bir sistem olduğu için sepmatik sinir sistemi, otomatik sinir sistemi olarak da adlandırılabilir. Sempatik sinir sisteminin aynı zamanda kalp atış hızını, kan basıncını, sindirimi, idrara çıkmayı ve vücuttaki terlemeyi de kontrol eder.

Sempatik sinir sistemi tüm bu işlevleri gerçekleştirirken vücutla iletişim kurmak için nörotransmitter adı verilen kimyasalları kullanır. Spesifik olarak bu kimyasallar norepinefrin, epinefrin ve asetilkolindir.

Sempatik Sinir Sistemi Nerede Bulunur?

Sempatik sinir sisteminin gönderdiği sinyallerin çoğu omuriliğinizde başlar. Bu sistemi beyin sapından omuriliğe, oradan da vücuda uzanır.

Gönderilen sinyaller omurilikten ayrılır ve ganglion adı verilen yapıları harekete geçirir. Sempatik ganglionlar daha sonra gerekli sinyalleri vücudunuzun farklı bölgelerine gönderir. Bu süreç, kalbi, akciğerleri, atardamarları, ter bezlerini ve sindirim sisteminizi içerir.

Sempatik Sinir Sistemi Görevleri Nelerdir?

Sempatik sinir sistemi esas olarak adrenerjik lifleri içeren ve salgıyı baskılayan, düz kasların tonunu ve kasılabilirliğini azaltan ve kalp atış hızını artıran otonom sinir sisteminin bir kısmıdır. Bu anlamda vücudun “savaş ya da kaç” tepkisini kontrol etmektir. Tehlike veya stres anında sempatik sinir sistemi harekete geçer ve bu da vücutta birçok sistemin aktifleşmesine neden olur. Kalp atış hızının ve nefes alma yeteneğini artması, görüş kalitesinin gelişmesi ve sindirim gibi süreçler bu görevler arasındadır.

Sempatik sinir sisteminin görevleri şöyledir:

• Savaş ya da kaç tepkisini kontrol eder
• Daha iyi görmek için göz bebeklerinin büyümesini sağlar
• Hızlı oksijen dağıtımı için kalp atış hızını artırır
• Solunum yolu kaslarını gevşetir
• Ter üretimini uyarır
• Glukoz üretimi ve salınmasını teşvik eder
• Enerjiyi başka yere yönlendirmek için sindirimi yavaşlatır

Savaş ya da kaç tepkisini kontrol eder

Sempatik sinir sistemi tarafından kontrol edilen savaş ya da kaç tepkisinin amacı, tehlike arz edilen zamanlarda görme yeteneğinin artmasını, stresin kontrol edilmesini ve birçok sistemin aktifleşmesini sağlamaktır.

Daha iyi görmek için göz bebeklerinin büyümesini sağlar

Sempatik sinir sistemi, daha fazla ışığın içeri girmesi ve görüş açısının gelişmesi için göz bebeklerini büyütür.

Hızlı oksijen dağıtımı için kalp atış hızını artırır

Sempatik sinir sisteminin görevlerinden biri de vücudun diğer bölgelerine oksijen dağıtımını iyileştirmek amacıyla kalp atış hızını artırmaktır.

Solunum yolu kaslarını gevşetir

Akciğerlere giden oksijen dağıtımının daha sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için sempatik sinir sistemi tarafından hava yolu kasları gevşetilir.

Ter üretimini uyarır

Sempatik sinir sistemi aynı zamanda vücudun ter üretimini uyarmak gibi bir rol de üstlenir.

Glikoz üretimi ve salınmasını teşvik eder

Sempatik sinir sistemi, vücuda daha fazla enerji sağlamak için glukoz üretimini ve salınmasını teşvik eder.

Enerjiyi başka yere yönlendirmek için sindirimi yavaşlatır

Aynı zamanda sempatik sinir sistemi, vücuttaki enerji diğer bölgelere yönlendirmek için sindirim sistemini yavaşlatır.

Sempatik sinir sisteminin yarattığı bu etkiler, hızlı düşünmeniz veya hızlı hareket etmeniz gerekebilecek durumlarda size yardımcı olur. Görme yeteneğinin, reflekslerinizin, dayanıklılığınızız ve gücünüzün gelişmesini sağlar.

Sempatik sinir sistemi aynı zamanda egzersiz yaparken veya hastayken olduğu gibi vücudun zorlandığı zamanlarda da harekete geçer. Sempatik sinir sisteminin harekete geçmesi tüm bu etkilerle birlikte bağışıklık sisteminin ve vücudunuzun onarım süreçlerine de doğrudan katkı sağlar. Bu etkiler, yaralanma meydana geldiğinde vücudun yaralanmayı hızlı bir şekilde onarmaya başlamasına yardımcı olabilir.

Sempatik Sinir Sistemi ve Parasempatik Sinir Sistemi Arasındaki Fark Nedir?

Sempatik sinir sistemi, vücuttaki sistemleri harekete geçiren sinyaller taşırken, parasempatik sinir sistemi ise bu sistemleri rahatlatan sinyaller taşımakla görevlidir. Bu iki sistem vücudu dengede tutmak için birlikte çalışır.

Sempatik sinir sistemi, kişi bir tehlike döneminden geçtiğinde gerekli olduğu sürece liderliği ele alır. Daha sonra parasempatik sinir sistemi devreye girer ve vücut sistemi normale döner.

Sempatik sinir sistemi sorunlarının belirtileri nelerdir?

Sempatik sinir sisteminde bir anormallik meydana geldiğinde ortaya çıkabilecek bazı olası belirtiler söz konusudur. Bu belirtiler şöyle sıralanabilir:

• Kalp ritminde bozukluk
• Kabızlık
• Ayağa kalkarken yaşanan baş dönmesi
• Göz kapağında sarkma
• Aşırı terleme veya terlememe sorunu
• Besinleri sindirmede zorluk
• Yutma güçlüğü

Sempatik Sinir Sistemi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Parasempatik sinir sistemi nedir?

Parasempatik sinir sistemi, sempatik sinir sisteminin stres veya tehlike anında devreye girmesinin ardından vücudu rahatlatmakla görevli bir sinir ağıdır. Parasempatik sinir sisteminin temel görevi genellikle vücudun aktivitelerini gevşetmek veya azaltmaktır.

Sempatik sinir sistemi ne yapar?

Sempatik sinir sistemi, vücudun “savaş ya da kaç” tepkisinden sorumludur. Bu tepki, vücut tehlike algıladığında görme yeteneğinin gücünü ve hızını artırmakla birlikte kalp atış hızının ve nefes alma yeteneğini artması gibi süreçleri içerir.

Sempatik sinir sistemi fonksiyonlarını kontrol eden testler nelerdir?

Sempatik sinir sisteminin fonksiyonlarını kontrol etmek için bazı potansiyel testler vardır. Bu testler arasında kan basıncı testleri, EKG, EEG, elektromiyogram, genetik test ve MRI yer alır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.