Yükleniyor
Selenyum, bağışıklık sistemi fonksiyonunu, doğurganlığı ve zihinsel yeteneği destekleyen, metabolizma ve tiroidde kritik rol oynayan "Se" sembolü ile temsil edilen bir mineraldir. Yetişkin kişilerin günde yaklaşık olarak 55 mikrogram (mcg) selenyuma ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacı yumurta, fındık ve bazı türlerinden sağlamak mümkündür. Selenyum eksikliği yaşandığı durumlarda saç dökülmesi, kaslarda güçsüzlük ve bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi semptomlar görülür.
Selenyum, vücudun kendi başına üretemediği için dışarıdan besin yoluyla alınması gereken ve DNA yapımında rol alan önemli bir mineraldir. Selenyum eksikliği, vücutta üreme sağlığında ya da tiroid bezinde problemlere neden olabilir. Doğal olarak suda ve bazı besinlerde bulunan selenyum, insanlar küçük bir miktarda ihtiyaç duysa da metabolizma üzerinden önemli bir role sahiptir.
Selenoproteinler adı verilen çeşitli enzim ve proteinlerin bir bileşeni olan selenyum, DNA yapımında rol alır, üreme ve tiroid sağlığını destekler, metabolizmanın sağlıklı çalışmasına yardımcı olur, oksidatif hücre hasarı yanı sıra enfeksiyonlara karşı vücudu korur ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
Selenyum, antioksidan özelliği sayesinde bağışıklık sistemini destekleyerek vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olur. Tiroid fonksiyonu ve metabolizma fonksiyonlarının işleyişini sürdürmesine yardımcı olur. DNA sentezi gibi hayati süreçlerde rol alır, oksidatif strese karşı korur ve hücre yenilenmesini teşvik eder. Selenyum iltihabı azaltarak, kalp damar, kanser ve diyabet gibi kronik hastalıkları önlemeye yardım eder. Selenyumdaki antioksidan aktivitesi bilişsel gerilemeyi önler. Sperm hareketliliği ve kan akışını artırarak doğurganlığa fayda sağlar.
Selenyumun faydaları genel olarak şunlardır:
Selenyum, vücudu enfeksiyona karşı koruyan bir yapıya sahiptir. Güçlük antioksidan özelliği sayesinde hücre hasarının önlenmesine yardımcı olur.
Bağışıklık sisteminde önemli bir role sahip olan selenyum, vücudu koruma yapısı sayesinde hastalıklara karşı daha dirençli olunmasını sağlar. Bağışıklık sistemini destekleyerek serbest radikallerle savaşır.
Tiroid hormonunun üretiminde ve metabolizmanın düzenlenmesinde önemli bir role sahip olan selenyum, besinlerde alınarak bu konuda vücut sağlığının desteklenmesine yardımcı olur.
Vücuttaki iyi bir selenyum oranı, kişinin kalp sağlığının korunmasına yardımcı olur. Bunun yanında kalp krizi riskinin de azalmasını sağlar.
Selenyum seviyesinin düşmesi kalp hastalığı riski ile bağlantılıdır. Selenyumun vücuttaki inflamasyon ve oksidatif stresi azaltması kalp hastalıkları riskini de minimuma indirmeye yardımcı olur.
Oksidatif stres nörolojik hastalıkların başlangıcında ve ilerlemesinde rol oynar. Selenyum oksidatif stresi önleyebileceği için alzheimer başta olmak üzere zihinsel gerileme ve hafıza kaybının önlenmesine yardımcı olur.
Serbest radikallerin hücrelere zarar vermesinden kaynaklı olarak ortaya çıkan oksidatif stres, çeşitli hastalıklara neden olabilir. Serbest radikallerle savaşan selenyum kişinin üreme sağlığını koruyarak, hamile kalmaya çalışan kişilere fayda sağlar.
Vücuttaki iltihabı azaltmaya yardımcı olan selenyum ile ilgili yapılan araştırmalarda astım ile ilişkili semptomları azalttığı görülmüştür.
Selenyum eksikliği ya da vücuda fazla alındığı durumlarda çeşitli sağlık sorunları görülebilir. Bu yüzden selenyum mineralinin vücuda dengeli bir şekilde alınması önemlidir. Selenyum eksikliği yaşandığı durumda uzman doktordan bilgi alarak takviyeye başlanması önemlidir.
Vücuda yeterli oranda selenyum alınmadığı durumlarda selenyum eksikliği ortaya çıkar. Selenyum eksikliğinde yorgunluk, kas zayıflığı gibi miyodejeneratif hastalıklar yanı sıra bağışıklık sisteminde zayıflama ve depresif ruh hali belirtiler görülebilir. Selenyum eksikliği sağlıksız beslenme, yeterli besin alamama ya da kronik hastalıklarla ilişkilendirilir. Selenyum eksikliği belirtileri yaşandığı durumlarda uzman doktordan destek alabilir ya da selenyum içeren besinler tüketebilirsiniz.
Selenyum eksikliği durumunda özellikle bağışıklık sistemi sorunlarına bağlı olarak halsizlik, yorgunluk, saç dökülmesi, konsantrasyon güçlüğü gibi belirtiler ortaya çıkar. Vücutta selenyum eksikliği yaşanması durumunda oluşabilecek belirtiler şöyle sıralanabilir:
Selenyum eksikliği görüldüğü durumlarda uzman doktordan görüş alarak takviye alabilmek mümkündür.
Selenyum minerali bağışıklık sisteminin işlemesinde, HIV ve AIDS gibi cinsel hastalıkların ilerlememesi açısından önemli rol oynar. Bunun yanında kısırlık, kardiyovasküler hastalıklar, bilişsel gerileme gibi problemlerin oluşmasının altında selenyum eksikliği yatabilir. Selenyum eksikliğinde şu hastalıklar görülebilir:
Süt ve yoğurt da dahil olmak üzere pek çok tam tahıl ve süt ürünü, sığır eti, hindi, tavuk, balık, kabuklu deniz ürünleri ve yumurta yüksek miktarda selenyum içeren iyi bir selenyum kaynağıdır.
Selenyum içeren besinler şöyle açıklanabilir:
Günde 400 mcg'den fazla tüketilmediğinde vücuda fazladan selenyum almak genellikle zararlı değildir. Fakat yüksek düzeyde selenyum tehlikeli olabileceği gibi bazı ilaçlarla etkileşime girerek sağlığı tehlikeye atabilir. Selenyum takviyesi almaya başlamadan önce daima uzman doktordan destek almayı unutmayın.
Selenyum fazlalığı olduğu durumlarda kişilerde ishal, kusma, bulantı, tırnak ve saçlarda zayıflama görülebilir. Bunun yanında selenyum vücuda fazla alındığı durumda zehirlenme yaşanarak sinirsel sorunlara, yorgunluğa, nefesin kötü kokmasına sebebiyet verebilmektedir.
Vücutta selenyum düşüklüğü yaşanması sağlıksız ve yetersiz beslenmeden kaynaklı olarak ortaya çıkar. Bunun yaşanmaması için selenyum açısından zengin olan et, tavuk, hindi, süt ürünleri, deniz ürünler ve tahıllardan yararlanmak gerekir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 27 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 26 Eylül 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
