Diyabetik koma olarak da ifade edilen şeker koması, kan şekerinin çok yüksek veya çok düşük seyrettiği durumlarda ortaya çıkan ve yaşamı tehdit eden bir diyabet komplikasyonudur. Genellikle şeker hastası olan kişilerde şeker koması riski söz konusudur. Yüksek kan şekerine bağlı şeker koması belirtileri arasında artan susuzluk, sık idrara çıkma, baş ağrısı ve yorgunluk yer alırken düşük kan şekerinde ortaya çıkan semptomlar açlık, baş dönmesi, titreme, uyuşukluk, konuşma zorluğu ve bilinç bulanıklığıdır.
Şeker Koması Nedir?
Şeker koması, genellikle diyabet hastası kişilerde görülen, bilinç kaybı ile karakterize ve potansiyel olarak yaşam tehlikesi gösteren bir koma türüdür. Şeker koması, kan şekerinin çok yükseldiği (hiperglisemi) ve çok düştüğü (hipoglisemi) durumlarda meydana gelir.
Kişi şeker komasına girdiği sırada hayattadır ancak görüntülere, seslere veya diğer uyaranlara uyanık olmadığı için bilinçli bir şekilde tepki veremez. Hızlı bir şekilde müdahale edilmeyen şeker koması vakaları ölümle sonuçlanabilir. Bu yüzden şeker koması belirtileri görüldüğünde ve kişi komaya girdiğinde acil bir tıbbi müdahale gerekir.
Şeker komasının karakteristik belirtileri yüksek kan şekeri veya düşük kan şekerine göre değişir. Yüksek kan şekerine bağlı şeker komasına giren kişi yoğun bir susuzluk, sık idrara çıkma, baş ağrısı, yorgunluk, mide bulantısı, nefes darlığı ve bilinç bulanıklığı yaşayabilir. Düşük kan şekerine bağlı şeker komasında ise açlık, baş dönmesi, titreme, uyuşukluk, konuşma zorluğu, bilinç bulanıklığı ve halsizlik hissedilir.
Şeker Koması Neden Olur?
Şeker koması (diyabetik koma), yüksek veya düşük kan şekerine bağlı olarak meydana gelir. Aşırı yüksek kan şekerinde kanda çok fazla şeker vardır. Düşük kan şekerinde ise vücutta yeterli miktarda glukoz bulunmaz. Bu iki durum da kişiyi şeker komasına götüren temel faktörlerdir.
Şeker komasına neden olan risk faktörleri şöyle sıralanabilir:
- Yüksek kan şekeri (hiperglisemi)
- Düşük kan şekeri (hipoglisemi)
- Tip 1 ve tip 2 diyabet
- Yaralanma veya ameliyat
- Şiddetli dehidrasyon
- İnsülin dozlarının atlanması
- Alkol ve madde tüketimi
Şeker Koması Belirtileri Nelerdir?
Yüksek kan şekerine bağlı şeker koması belirtileri arasında susuzluğun artması, sık idrara çıkma, bulanık görüş, yorgunluk, baş ağrısı, mide bulantısı, nefes darlığı yer alırken, düşük kan şekerine bağlı şeker koması ise açlık, baş ağrısı, vücut zayıflığı, uyuşukluk, titreme, baş dönmesi, konuşma zorluğu ve bilinç kaybı gibi belirtiler gösterir.
Yüksek şeker koması belirtileri şu şekildedir:
Düşük kan şekerine bağlı şeker koması belirtileri ise şöyledir:
- Açlık
- Baş ağrısı
- Vücut zayıflığı
- Vücutta uyuşma veya karıncalanma
- Baş dönmesi veya sersemlik
- Titreme
- Konuşmada güçlük
- Bilinç kaybı
Bu doğrultuda kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi önemlidir. Kan şekerinde aşırı bir yükseklik veya düşüklüğe rastlandığı sırada belirtilerin olup olmadığına dikkat edilmelidir. Anormal bir durum yaşanması durumunda mutlaka doktora başvurun.
Şeker Koması Sırasında Kan Şekeri Seviyeleri
Şeker koması sırasında kişinin kan şekeri seviyelerinde önemli ölçüde bir dalgalanma yaşanır. Yüksek kan şekerine bağlı şeker komasında kan şekeri seviyesi 600 mg/dL'den fazla olabilir. Bu ve daha yüksek seviyeler kişiyi şeker komasına sokabilir. Kan şekerinin 50 mg/dL’nin çok altında seyrettiği durumlarda ise düşük kan şekerine bağlı diyabetik koma yaşanabilir.
Şeker Koması Nasıl Teşhis Edilir?
Şeker komasını işaret eden belirtilerle hastaneye başvuran kişiler acil olarak müdahale edilmesi gerekir. Kesin tanı koyulması için kan şekeri seviyeleri ile birlikte keton seviyesine de bakılır.
Şeker Koması Tedavisi Nasıl Yapılır?
Şeker koması acil bir şekilde tedavi edilmelidir. Tedavinin türü ise komanın yüksek veya düşük kan şekerine bağlılığına göre değişir.
Yüksek kan şekeri vakalarında genellikle şu yöntemler uygulanır:
- Vücuda su takviyesi için intravenöz sıvılar
- Hücrelerin düzgün çalışmasına yardımcı olmak için potasyum, sodyum veya fosfat takviyeleri
- Vücudun kandaki glukozu emmesine yardımcı olmak için insülin tedavisi
- Enfeksiyon söz konusuysa ona uygun tedavi
Şeker Koması Hakkında Sık Sorulan Sorular
Şeker koması tam olarak ne anlama gelir?
Şeker koması, yüksek veya düşük kan şekerine bağlı olarak kişiye bilinç kaybı yaşatan ciddi bir durumdur.
Şeker koması tehlikeli mi?
Şeker komasına giren bir kişiye acil olarak müdahale edilmesi gerekir. Müdahalede geç kalınması durumunda ölümcül bir sonuç ortaya çıkabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 16 Ağustos 2024
