Yükleniyor
Şarbon hastalığı, Bacillus anthracis olarak bilinen bakterinin neden olduğu ciddi bir bulaşıcı hastalıktır. Toprakta doğal olarak bulunan bu bakteri, dünya çapında yaygın olarak evcil ve yabani hayvanları etkileyerek yayılmasına neden olur. İnsanlar enfekte hayvanlarla veya bu bakteriye sahip hayvan ürünleriyle temas ettiklerinde şarbona yakalanabilme ihtimalleri bulunur. Şarbon hastalığı hem insanlarda hem de hayvanlarda ciddi hastalıklara neden olabilir.
Şarbon, bacillus anthracis bakterinin neden olduğu, sığır, koyun, keçi gibi hayvanlarda görülen ve insana bulaşabilme ihtimali nadir olan ciddi bir enfeksiyondur. Şarbon bir insan hastalığı değildir, hayvanlarda görülen bir enfeksiyondur.
Bu bakteri çeşidi toprakta uyku halinde bulunur veya aktif değildir. Şarbon hastalığı bakterilerin bulunduğu topraklarda otlayan hayvanları etkileyerek enfekte olmasına neden olur. İnsanlara ise bakteriyi barındıran besinlerden, su ya da cilt yaralarından geçebilmektedir. İlk aşamada antibiyotik ile tedavi edilebilir.
Bazı kişiler şarbona maruz kalma açısından daha fazla risk altında bulunur. Bu kişiler şöyle sıralanır:
Şarbon hastalığı türleri, bakterilerin vücuda girme yollarına göre farklılık gösterir. Şarbon türleri şu şekilde sıralanabilir:
Deri şarbonu: Bakteriler ciltten bir yara yoluyla vücudu girebilir. Deri şarbonu en yaygın ve en az ölümcül olanı olarak bilinir. Risk altında olanlar arasında veterinerler, hayvan yünü, postu ve kılıyla ilgilenen kişiler yer alır.
Bağırsak şarbonu: Enfekte olan bir hayvanın az pişmiş veya çiğ etini yiyen insanlara bulaşabilen türüdür. Bakteriler yemek borusunu, boğazı, mideyi ve bağırsakları etkiler.
Akciğer şarbonu: Havada yer alan şarbon sporlarını soluyan kişiler, şarbonun ölümcül formunu vücuda alabilir. Bu durum ciddi solunum sorunlarına ve ölüme sebebiyet verebilir. Soluma şarbonunda yün fabrikalarında çalışan insanlar, mezbaha ve tabakhane çalışanları gibi enfekte hayvanlardan gelen sporları soluyanlar etkilenir.
Şarbon hastalığı belirtileri türüne göre farklılık gösterir. Şarbon hastalığı belirtileri genellikle bulaştıktan sonra bir hafta içinde ortaya çıkar. Bazen şarbonunun belirtileri iki ay boyunca fark edilmeyebilir. En az 10 bin bakterinin solunması sonucu çok nadir insanlarda görülen şarbon hastalığı belirtileri şunlardır:
Şarbon hastalığına neden olan en önemli etken bacillus anthracis bakterisidir. Bu bakteriler toprakta yıllarca yaşayabilecek sporlar üreterek aktif olmayacak şekilde bulunur. Özellikle koyun, keçi, sığır gibi otlarla beslenen hayvanları ve av hayvanları uykuda olan (aktif olmayan) bu bakteri sporları soluyabilir veya yutabilir. Bakteriler vücuttaki sıvılarla karışarak aktif hale gelerek yayılmaya başlar. Şarbon hastalığı ölümcül reaksiyonlara neden olabilir. Bu sporları soluyan ve cilt temasına giren kişilere de bulaşarak sağlığı tehdit eder.
Şarbon hastalığının tedavisi türüne göre farklılık gösterebilir. Genellikle şarbon türleri tedaviye iyi yanıt verir. Uzman doktor antibiyotiklerle tedavi enfeksiyonun gelişmesini durdurabilir. Şarbon tedavileri şunları içerir:
Şarbon hastalığını önlemede en sık ve en etkili yöntemlerden biri de aşı olarak bilinir. Bu hastalığın insan vücuduna girebilmesi için en az 10 bin bakterinin solunması gerekir. Böylelikle ilk aşamada antibiyotiklerle şarbon hastalığına karşı ilerlemeden korunma sağlanır. Şarbon hastalığına neden olan bakterilerin olduğu bir ortamda bulunmadan önce bu faktörlere dikkat etmeniz gerekir. Şarbon hastalığını önlemenin yolları şöyle sıralanır:
Şarbon hastalığı suçiçeği ya da grip gibi kişiden kişiye bulaşmaz. Nadiren, kişiden başka bir kişiye enfekte cilt lezyonuyla doğrudan temas ettikten sonra deri şarbonuna yakalanırlar.
Şarbon türleri arasında yer alan ve en tehlikeli olan akciğer şarbonu olarak bilinir. Bu şarbon türü bulaştığında ateş, öksürük, nefes darlığı gibi belirtiler görülür ve tedavi edilmediğinde hızlıca ilerler.
Pişmiş ette şarbon olur mu?
Sağlıklı pişirme kurallarına uyulduğunda etten şarbon bulaşmaz.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 13 Eylül 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
