Sanrı Nedir? Sanrısal Bozukluk Neden Olur?

Sanrı Nedir?

Sanrı ya da diğer ismiyle hezeyan, gerçekliğe dayanmayan, aksini gösteren kanıtlara rağmen bir şey hakkında körü körüne inancı ifade eder. Sanrı genellikle nörolojik bir problemin veya akıl hastalığının bir sonucu olarak görülür. Aynı zamanda sanrı, şizofreni, bipolar bozukluk ve paranoya gibi psikotik bozukluklarda tipik bir klinik özelliktir. Sanrı yaşayan kişilerde şu durumlar sıklıkla ortaya çıkar:

• Yanlış inancı kesinlik veya inançla savunması
• Doğru olmadığı kanıtlansa bile inancı değişmemesi
• İnandığı durumun yanlış, mantıksız, tuhaf veya imkânsız olması

Bir kişide bu durumlar görüldüğünde o kişide sanrısal bozukluk yaşandığının göstergesidir. Psikotik bozukluklar arasında yer alan sanrısal bozukluğu tedavi edilmesi gerekir.

Sanrısal Bozukluk Nedir?

Eskiden paranoid bozukluk olarak tanımlanan sanrısal bozukluk, temelde gerçek olmayan bir şeye duyulan güçlü inanç olarak ifade edilebilir. Günlük yaşamda gerçekleşmesi mümkün olmayan, akla saçma gelerek içerisinde aldatılma, uzaktan sevilme, takip edilme, düşmanlara sahip olma gibi düşüncelerin yer alabilir. Bir tür psikotik bozukluk olan bu durumun ana semptomu bir veya daha fazla sanrıların varlığıdır.

Sanrısal Bozukluğun Türleri Nelerdir?

Kişinin yaşadığı sanrının temasına göre sanrısal bozukluk türlere ayrılır. Sanrısal bozukluk türleri şöyle sıralanabilir:

• Erotomanik: Erotomanik sanrısal bozukluğa sahip olan kişiler, ünlü ya da önemli bir kişinin ona aşık olduğuna inanırlar. Bu kişiyle iletişim kurmaya çalışarak takip ederler.
• Görkemli: Görkemli sanrısal bozukluğu olan kişilerde güç, öz değer ve yüksek bilgi duygusuna sahiptirler. Çok büyük yeteneklerinin olduğuna ya da önemli bir keşif yaptığına inanır.
• Kıskançlık: Bu tür sanrısal bozukluğa sahip kişilerde ellerinde somut kanıt olmaksızın eşlerinin veya partnerlerinin sadakatsiz olduğuna inanırlar.
• Zulüm: Bu tür sanrısal bozukluğa sahip olan kişiler, birisinin veya bir şeyin kendilerine kötü davrandığına, onları gözetlediğine veya onlara zarar vermeye çalıştığına inanırlar. Bu tür sanrısal bozukluğuna sahip olan kişiler defalarca şikayette bulunabilir.
• Somatik: Somatik sanrısal bozukluğu olan kişiler, parazit veya kötü koku gibi fiziksel bir sorunları veya tıbbi sorunlarının olduğu inancını taşırlar.
• Karışık: Karışık sanrısal bozukluğu olan kişilerde yukarıda yer alan sanrı türlerinden iki veya daha fazlası bulunur.

Sanrısal Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Sanrıların var olduğuna inanılması sanrısal bozukluğun en belirgin belirtisidir fakat belirtiler türüne göre değişiklik gösterebilir. Bir başka sanrısal bozukluk belirtisi de kişinin sanrılarının gerçek olmadığına dair farkındalığının eksik olmasıdır. Sanrısal bozukluğun belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Kaygı ya da depresyon
• İstismar edilme duygusu
• Öfke ve şiddet içeren davranışlar
• Arkadaşların sadakati veya güvenilirliğinden şüphe duyma
• İyi niyetli sözler ya da olaylara tehditkar anlamlar yükleme
• Sürekli kin besleme
• Algılanan olumsuzluklara yanıt vermeye ve tepki vermeye hazır olma

Sanrısal Bozukluk Neden Olur?

Sanrısal davranışlara ve durumların altında çeşitli psikolojik, biyolojik ve çevresel faktörler yer alır. Sanrısal bozukluğun en yaygın görülen nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Genetik nedenler: Psikotik bozukluklar sıklıkla genetik nedenlerden kaynaklı olarak ortaya çıkar. Sanrılar, genetik bileşenler nedeniyle görülme olasılığı yüksek olmaktadır.
• Biyolojik nedenler: Beyinde yer alan anormallikler sanrısal düşünce ve davranışlara neden olabilir. Özellikle nörotransmitterde gelişen dengesizlikler kişinin sanrı geliştirme olasılığını artırır.
• Psikolojik nedenler: Travma yaşayan ya da stres altında olan kişilerin sanrısal bozukluk geliştirmeye eğilimlidir.
• Çevresel nedenler: Dış dünyayla çok az teması olan kişilerde sanrısal bozukluk görülür. Sosyal izolasyon, kıskançlık, güvensizlik, şüphe ve özgüven eksikliği de kişinin bu duygularına açıklama aramasına ve çözüm olarak da yanılsamaya yönelir ve sanrılar görmesine sebep olur.

Sanrısal Bozukluk Nasıl Teşhis Edilir?

Uzman doktor kişide bir ay ya da daha uzun süreler açıklanamayan sanrı yaşamasına bağlı olarak sanrısal bozukluk tanısı koyabilir. Kişide sanrısal bozukluğun yanında şizofreni gibi diğer psikotik bozukluklar da görülebilir. Bir kişi sanrısal bozukluğun belirti ve semptomlarını yaşıyorsa, uzman doktor tıbbi geçmişine ve fiziki muayene yapabilir.

Uzman doktor semptomların fiziksel bir nedenini bulamazsa, bir psikiyatriste başvurmasını öneriri. Psikiyatristler ve psikologlar, bir kişiyi psikotik bozukluk açısından değerlendirmek için psikoterapi yönteminden yararlanır. Ayrıca kişinin sanrıları ve semptomları hakkında daha fazla ayrıntı öğrenebilmek için aile üyeleriyle ve arkadaşlarıyla da görüşebilir. Sanrısal bozukluk bazı durumlarda, obsesif kompulsif bozukluk, şizofreni, bipolar bozukluk gibi ruhsal sağlık sorunlarıyla karıştırılabilir.

Sanrısal Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?

Sanrısal bozukluğun tedavisi çoğunlukla psikoterapiyi ve ilaç tedavisini içeren bir tedavidir. Fakat sanrısal bozukluk bazı durumlarda ilaçla tedaviye karşı dirençlidir. Sanrısal bozukluğu olan çoğu kişi sanrılarının sorunlu veya yanlış olduğunun farkında değildir bu yüzden bir tedavi yöntemi aramazlar.

Sanrısal bozukluk için psikoterapi

Psikolog veya psikiyatrist, sanrısal bozukluğun tedavisinde psikoterapiden yararlanır. Psikoterapi sırasında insanların rahatsız edici duygu, düşünce ve davranışlarını tanımlamalarına ve değiştirmelerine yardımcı olmak amaçlanır. Psikoterapi sayesinde sanrısal bozukluğu olan kişiler semptomlarını yönetmeyi öğrenebilir.

Sanrısal Bozukluk Hakkında Sık Sorulan Sorular

Sanrısal bozukluk önlenebilir mi?

Sanrısal bozukluğu önlemenin en önemli yolu ruhsal sağlığı korumak adına düzenli terapi almak olacaktır. Erken teşhis ve tedavi durumu kişinin hayatında olan ailesi ve arkadaşları sayesinde gerçekleşebilir.

Sanrısal bozukluk komplikasyonları nelerdir?

Sanrısal bozukluk tedavi edilmediği durumlarda sosyal izolasyona, depresyon, yasal sorunlara ve kendine zarar verme gibi çeşitli komplikasyonlara neden olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.