Safran, safran çiçeğinden (crocus sativus) elde edilen antioksidan ve antikanser faydaları ile bilinen bir baharat türüdür. Dünyadaki en pahalı baharatları arasında yer alan safran çiçeğinin stigma adı verilen iplik benzeri yapıların kurutulmasıyla elde edilir. Safran, Hint, Orta Doğu ve Akdeniz yemeklerinin temelini oluşturur. Parlak kırmızımsı altın rengine sahiptir ve karotenoidler krosin ve krosetin gibi yüksek konsantrasyondaki bitki pigmentleri içerir. Osmanlı mutfağında sıklıkla kullanılan safran, yemeklere, tatlılara ve içeceklere lezzet verir.
Safran Nedir?
Safran, crocus sativus yani safran çiçeğinin kırmızı iplik benzeri yapının kurutulmasıyla elde edilen yemeklere ve içeceklere renk ve tat katan bir baharat türüdür. Safran üretmek için stigmaların titizlikle toplanması, dikkatlice yerleştirildikten sonra kurutulması nedeniyle en pahalı baharatlar arasında yer alır. Lezzetinin derinleşmesi için kuruyana kadar sıcakta tutulması önemlidir. Altın kırmızısı bir renk ve hafif bir tada sahip olan safranın aromatik kokusu bulunur.
Safranın Besin Değeri
Safran, küçük miktarlarda tüketilen bir baharattır. Bu nedenle vitamin ve mineralin önemli bir kaynağı değildir. Fakat bir porsiyon safran, iyi bir manganez minerali kaynağı olarak bilinir ve az miktarda C vitamini barındırır.
1 porsiyon (100 gram) safran şu besin değerlerini içerir:
- Kalori: 6
- Yağ: 0,12 gram (g)
- Karbonhidratlar: 1,31 gr
- Lif: 3,9 gr
- Protein: 0,23 gr
Safranın Faydaları Nelerdir?
Safran antioksidan yapısı sayesinde depresyon semptomlarına iyi gelir, Alzheimer hastalığının semptomlarının azalmasına yardımcı olarak libidoyu artırır. Bunların yanında göz sağlığına da etki ederek daha iyi bir uykuyu destekleyen bir yapıya sahiptir.
Safranın faydaları şöyle sıralanabilir:
- Safrandaki antioksidanlar beyin ve sinir sistemi sağlığını korur
- Adet öncesi semptomların azalmasına yardımcı olur
- Öğrenme ve hafıza fonksiyonunu geliştirir
- Kolesterol ve trigliserit seviyelerini düşürerek kardiyovasküler sağlığı destekler
- Uyku artırıcı özelliğe sahiptir
- Depresyon belirtilerini hafifletir
- Ayrıca erken cilt yaşlanmasının yaygın bir nedeni olan UV radyasyonuna karşı koruma sağlar
- Vücudun oksidatif stres ve iltihapla savaşmasına yardımcı olabilir
- Göz sağlığına iyi gelir
- Libidoyu artırmaya yardımcı olur
- Anti-inflamatuar etkisiyle kan basıncını düşürür
- Açlığı bastırarak kilo vermeyi destekler
Antioksidan etkilere sahiptir
Safran, antioksidan açısından zengin bir baharat olduğundan hücre hasarlarıyla savaşarak hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. Bunun yanında beyin ve sinir sistemini sağlığına karşı da tüketilebilen baharatlar arasındadır. Safranda yer alan krosetin, krosin ve safranal antioksidanları hafızanın gelişmesine katkı sağlar.
Adet öncesi semptomları azaltır
Adet öncesi dönem olarak da bilinen premenstrüel sendrom (PMS), karın ağrısı, baş ağrısı, sivilce oluşumu ve pelvik ağrı gibi birçok semptoma neden olabilir. PMS, bu semptomlardan dolayı kaygı, depresyon ve ruh halini etkiler. Safran tüketmek PMS'nin bazı duygusal semptomlarını hafifletmeye yardımcı olduğu görülmüştür.
Öğrenme ve hafıza fonksiyonunu geliştirir
Safran içerisinde yer alan antioksidanlar kişinin öğrenme ve hafıza fonksiyonuna etki ederek gelişmesine yardımcı olur. Böylelikle gelişim çağında olan çocuk ve gençlerin öğrenme yeteneğinin yükselmesini sağlar.
Kardiyovasküler sağlığı destekler
Safran baharatı, kolesterol ve trigliserit seviyelerini düşürerek meydana gelebilecek kardiyovasküler hastalıkların riskini azaltır. Antioksidan yapısı sayesinde safran, kalp hastalıkları üzerinde olumlu etkilerde bulunur.
Açlığı bastırarak kilo vermeye yardım eder
İştah açıklığı nedeniyle kilo vermede güçlük çeken kişiler safrandan yararlanabilir. Safran tüketmek kişinin daha az aç hissetmesine neden olarak kilo vermeyi destekler. Fakat safranın yanında sağlıklı beslenmek de büyük önem taşır.
Uyku artırıcı özelliğe sahiptir
Safranda yer alan aktif maddeler uyku artırıcı özelliğe sahiptir. Böylelikle uyku kalitesi ve süresi artarak kişinin daha rahat bir uyku düzeni geçirmesini sağlar. Safran içerisindeki krosin maddesi sayesinde melatonin düzeylerini artırır ve beyinde yer alan belirli reseptörler üzerinde etkilerde bulunur.
Ruh sağlığına fayda sağlar
Safran, anksiyete ve depresyona karşı zihinsel sağlık bozuklukları için doğal bir tedavi görevi görür. Krosin ve safranal gibi safran içerisinde yer alan bazı maddeler, dopamin, norepinefrin ve serotonin gibi duygudurum artırıcı nörotransmitterlerin geri alımını engeller. Böylelikle ruh halinin iyileşmesine yardımcı olur.
UV radyasyonuna karşı koruma sağlar
Safranda yer alan antioksidanlar serbest radikallerle savaşarak cilt hücrelerini korur ve yaşlanmanın neden olduğu belirtilerin azalmasını sağlar. Bunun yanında UV ışınlarına karşı koruyarak cildin yaşlanmasını yavaşlatır.
Vücudun oksidatif stres ve iltihapla savaşmasına yardımcı olabilir
Oksidatif stres, hücrelerin hasara uğramasına neden olarak vücudun bağışıklığını düşürür. Safran baharatı tüketildiğinde içerisindeki anti-enflamatuar sayesinde vücuttaki iltihap azalır.
Göz sağlığına iyi gelir
Safran tüketmek glokomlu kişilerde göz basıncını azaltır ve anti-inflamatuar ve antioksidan bileşikler gözdeki inflamasyonun iyileşmesine yardımcı olur. Böylelikle göz hastalığıyla ilişkili semptomları iyileştirir ve göz rahatsızlıklarının ilerlemesine karşı koruma sağlar.
Libidoyu artırmaya yardımcı olur
Safran, hem erkeklerde hem de kadınlarda cinsel işlev bozukluğuna yardımcı olabilecek bileşenler içeren bir yapıya sahiptir.
Anti-inflamatuar etki gösterir
Safran, anti-inflamatuar özellikleri bulunan antioksidanlar açısından zengin bir baharat türüdür. Safranda yer alan spesifik antioksidanlar, vücudun hücre hasarına ve yüksek tansiyon da dahil olmak üzere hastalıklara yol açabilecek oksidatif stresten korunmasına yardımcı olur.
Safranın Yan Etkileri Nelerdir?
Safran genellikle çok az yan etkisi olan veya hiç yan etkisi olmayan baharatlar arasında yer alır. Aşırı tüketimi durumunda bazı kişilerde baş dönmesi, bulantı, baş ağrısı ve anksiyete gibi yan etkilere neden olabilir. Kişiler besin takviyesi olarak insanlar günde 1,5 grama kadar safran tüketebilir. 5 gram ve üzeri yüksek dozda safran tüketmek toksik etki yaratabilir. Her besinde olduğu gibi safranı da tüketmeden önce mutlaka uzman doktordan görüş alınız.
Safranın Faydaları Hakkında Sık Sorulan Sorular
Safran çayı faydaları nelerdir?
Safranı çay şeklinde tüketmek bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur, zihin sağlığına ve beyin hücrelerine iyi gelir ve adet öncesi semptomların azalmasını sağlar.
Safran kimler kullanamaz?
Safran, hamileler ve emzirme dönemindeki kadınlar tarafından doktor kontrolünde tüketilmesi gereken baharatlar arasındadır. Bunun yanında astım hastalarının üzerinde alerjik etki yaratabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 25 Ağustos 2024
Yayınlanma Tarihi: 9 Mayıs 2024