Yükleniyor
Saçların beyazlaması genellikle yaşın ilerlemesinin bir sonucu olarak görülür. Saçların normal seyrinde yaşlılığa bağlı beyazlamasının temel nedeni yaş ilerledikçe saça rengini veren melanin üreten pigmentlerin ölmeye başlamasıdır. Yaş ilerledikçe melanin üretimi azalır, saçlar öncelikle griye dönüşür ve ardından tamamen beyazlar. Ancak kimi insanların saçları yaş ilerlemesine rağmen beyazlamaz.
Saça doğal rengini veren, melanin üreten pigment hücreleridir. Bu hücrelerin üretimi özellikle 30-40’lı yaşlara kadar sağlıklı bir şekilde devam eder. Yaş ilerledikçe önce üretim azalır, daha sonra ise hücreler tamamen ölür.
Saçların beyazlaması doğal bir süreç olarak kabul edilir. Bu süreç 30 ve 40’lı yaşlardan itibaren başlar. Saçlar öncelikle gri rengini alır, daha sonra ise tamamen beyaza döner. Saçın gri rengini alması melanin üreten pigment hücrelerinin azalmasıyla başlar. Daha sonra bu hücreler tamamen ölür ve artık saçların beyazlaması kaçınılmazdır. Bu, doğal bir süreç olduğu için engellemek tıbben mümkün değildir.
Melanin üreten pigmentler olmadan yeni saç telleri daha açık renkte büyür ve gri, gümüş ve sonunda beyaz tonları alır. Bir folikül olan melanin, üretmeyi bıraktığında bir daha renkli teller üretmez. Melanin üreten pigment hücreleri dışında da saç beyazlamasına neden olan faktörler bulunsa da bunların etkisi doğal beyazlama süreci kadar olmaz.
Bir saç folikülünde melanin üreten pigment hücreleri azalmaya başladığında saçlar önce griye döner, hücreler öldüğünde ise saçlar tamamen beyazlar. Özetle saç beyazlamasının temel sebebi melanin üreten pigment hücrelerinin önce azalmaya başlaması, daha sonra da ölmesidir. Bu durum doğal bir süreçtir ve önlenmesi söz konusu değildir.
Doğal süreç ile birlikte saçın beyazlamasını etkileyen faktörler şöyle sıralanabilir:
Melanin üreten hücrelere melanosit adı verilir. Saça doğal rengini veren melanositler, bir saç telinin büyüdüğü saç folikülünde bulunur. Zamanla, melanositler giderek daha az melanin üretir ve sonunda üretim tamamen sonlanır. Melanin eksikliği ise saçın rengini kaybetmesine neden olur. Gri saçlarda melanin üretimi azalmışken, beyaz saçlarda ise melanin üreten pigment hücreleri tamamen ölmüştür.
Genetik, saç beyazlamasının altında yatan önemli bir nedendir. Özellikle ebeveynlerin saçlarının erken veya doğal olarak tamamen beyazlaması, kişinin de saçlarının beyazlamasının önünü açar. Ayrıca albinizm, Chédiak-Higashi sendromu, Griscelli sendromu ve Waardenburg sendromu da saçların beyazlamasını tetikleyen genetik hastalıklar olarak gösterilir.
Vücudun, saç hücreleri de dahil olmak üzere vücuttaki hücrelere oksijen taşıyan sağlıklı kırmızı kan hücreleri için B-12 vitaminine ihtiyacı vardır. B12 eksikliği, saç hücrelerini zayıflatabilir ve aynı zamanda melanin üretimini de etkileyebilir. Aynı şekilde B6 ve biotin eksikliğinin de saçların beyazlamasını hızlandırdığı düşünülür.
Besin değeri açısından vücutta meydana eksiklikler de doğal sürecin yanında saç beyazlamasını tetikleyebilir. Bu eksikliklere örnek olarak D ve E vitamini eksikliği verilebilir. Öncelikle D ve E vitamini içeren besinlerin tüketimi ile birlikte takviye vitaminler de alınabilir.
Stres seviyesinin yüksek olması ile saçların beyazlaması arasında bir bağlantı olduğu değerlendirilir. Yapılan araştırmalar, stres seviyesi yüksek olanların saç foliküllerindeki kök hücrelerde azalma olduğunu gösterir. Bu da melanin üretimini etkiler ve saçlardaki beyaz sayısı artabilir.
Sigara içmenin neredeyse bütün organ, doku ve hücreler için düşman olduğu bilinir. Başta akciğer ve kalp olmak üzere sigara tüketiminin saç sağlığını etkilediği de bir gerçektir. Sigara içmek, kan damarlarını daraltarak saç köklerine giden kan akışını azaltır ve saç dökülmesine yol açabilir. Saç dökülmesi ile birlikte sigaranın toksin maddeleri saç foliküllerini olumsuz etkiler özellikle erken yaşta saç beyazlamasına yol açabilir.
Tiroid hormonunun çok fazla veya çok az çalışması olarak bilinen hipertiroidizm ve hipotiroidizm gibi hastalıklar melanin üretiminin azalmasına neden olarak saçların beyazlamasını hızlandırabilir.
Erken yaşta saç beyazlamasının en birincil nedeni genetiktir. Genetik olarak saçları erken beyazlayan bir ebeveyne sahip olan kişilerin saçlarının erken yaşta beyazlaması yüksek bir ihtimaldir. Genetik dışında B12, B6, biotin, D ve E vitaminlerinin eksikliği ile birlikte sigara tüketimi, stres ve tiroid hastalıkları da saçların erken yaşta beyazlamasına sebebiyet verebilir.
Saç beyazlamasının nedeni melanin üreten pigment hücrelerini ölmesi veya genetik faktör ise bu durumu önlemek mümkün değildir. Saçlar doğal akışında beyazlayacaktır. Ancak beslenme düzeni, vitamin eksiklikleri, stres ve sigara tüketimine bağlı anormal bir beyazlama söz konusuysa kişinin yapacağı değişiklikler saçtaki renk pigmentasyonunu geri çevirebilir.
Saçların beyazlaması genellikle 30-40 yaş aralığında başlar. Ancak daha erken yaşta beyazlamaya başlayan bazı eksiklik veya sağlık başlıklarının habercisi olabilir.
Beyazlayan saçın tekrar siyahlaşması tıbben mümkün değildir. Dökülen saçların tekrar çıkması nasıl mümkün değilse aynı şekilde saçların tekrar siyah rengine dönmesi de söz konusu olmaz. Saçlarının beyazlığından rahatsız olan kişiler saçlarını boyayarak siyah veya farklı bir rengi elde edebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 4 Ekim 2024
Yayınlanma Tarihi: 4 Ekim 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
