Yükleniyor
Rorschach testi, mürekkep lekelerine bakarak kişinin kişilik özellikleri, duygusal durumu ve düşünce süreçleri hakkında bilgi edinmeye yönelik bir psikolojik testtir. Genellikle psikiyatrik değerlendirmelerde kullanılan rorschach ya da mürekkep lekesi testi, deneklerin algılarını mürekkep lekelerinden yararlanarak test eder. Özellikle kendi düşünme süreçlerini açıkça anlatmakta güçlük çeken kişilerin düşünce bozukluğunu ortaya çıkarmak için yararlanılır.
Rorschach testi, diğer bir ifadeyle mürekkep lekesi testi 1921 yılında İsveçli psikiyatri hekimi Hermann Rorschach'ın ortaya koyulan projektif bir analizidir. Dünyada en çok bilinen psikolojik analiz olan Rorschach, bireyin duygu durumu ve kişilik özellikleri hakkında da bilgi verir. Psikolog eşliğinde de yapılan analizde karmaşık şekillerin ve izlerin kişiye özel algılanması dikkate alınır. Bu analizin hedeflerinden biri de katılımcının kişisel yapısına göre duygusal karmaşıklığı, mücadele gücü, stres seviyesi, düşünce dünyası hakkında detay alınmasıdır.
Bunun yanında bireyin çevresine karşı tutumu, ilişkileri ve iletişim dili analiz yorumuna göre algılanmaya çalışılır. Ayrıca kişinin düşüncelerinin psikotik eğilimli olup olmaması hakkında da tahmini bir sonuç verebilir. Bu bağlamda adli tıp ya da bazı hukuki davalarda ölçüm analizi olarak da analizin kullanıldığı görülür.
Rorschach testi toplamda 10 karttan oluşur. Bununla birlikte bu kartlar renkli, siyah ve beyaz renk tonlarıyla hazırlanmıştır. Analizde kullanılan kartların içeriği ise aşağıdaki gibi ifade edilebilir:
Bu analizin ana hatlarına hakim olan psikiyatristler ya da psikologlar uygulamayı başlatabilir. Testör olarak bu uzmanlar deneğe analizde kartları doğrudan seçmesini isterler. Bu 10 kart belirli sırayla deneğe gösterilirken kişinin verdiği cevaplar not alınır. Deneğin bu süreçte her kart üzerinde sembol ya da simgelerin neye benzediğini düşünmesi istenir ve cevaplar alınır. Ayrıca deneğin kartları istediği şekilde bakabilir, isterse ters ya da yan çevirerek yorumlama yapabilir. Şekiller kişinin duygu durumuna göre anlamlandığı için kartta birden fazla şekilde görebilir, tam aksine kartta hiçbir şey de görmeyebilir. Denek bu süreçte görüntüyü bütün olarak değerlendirebileceği gibi tek bir noktaya odaklanarak bir figür olarak görebilir. Yanıtlar alındıktan sonra psikolog (testör) kişinin durumu hakkında daha çok bilgi edinmek için analiz üzerinden ilave sorular sorabilir. Ek olarak deneğin görüntüyü parçalı mı, bütün mü ya da renklere odaklanarak mı ele aldığı da sorgulanabilir.
Diğer bir yandan denek kartta herhangi bir şekil görmediğini ya da şekillere anlam veremediğini söyleyebilir. Bu süreçte testörün analize devam etmesi için deneği motive etmesi önemlidir. Bazı uygulamalarda denek kartlarda şekillerin mantık dışı olduğunu düşünerek bu kart geçilsin diyerek cevap vermeyebilir. Alanında uzman testör ise mantıksız da olsa kartı yorumlaması gerektiğini deneğe uygun bir dille anlatması ve tetiklemesi gerekir.
Sonrasında cevapların karşılığı bazı kodlara karşılık gelir. Kişinin verdiği cevaplar içeriklere göre sayısal olarak hesaplanır, belirli bir sayı aralığına göre kişilik özellikleri hakkında ön bilgi oluşturulur. Sonuç olarak Rorschach testi, psikoloğun psikoterapi seanslarına başlamadan önce rehber olmasıyla terapinin verimliliğini arttırabilir.
Rorschach testi 7 yaşını geçtikten sonra tüm yaş grubuna uygulanabilir. Eğer bazı genetik ve fiziki faktörlerin çocukta psikolojik bozukluklara neden olduğundan şüpheleniliyorsa 4 yaş sonrasında da analize başvurulabilir. Bunun yanında ergenlerde, yaşlılarda, yetişkinlerde de analiz rahatlıkla kullanılabilir. Özellikle çocuklarda eğitime uyumluluğu ve zeka seviyesi hakkında da analizin bilgi verdiği ifade edilir. Bu nedenle bilişsel kapasitenin tespiti ve çocuğun algılama düzeyi ile ilgili veriye de sahip olunabilir. Testör ile deneğin arasında diyaloglara göre analizin süresi de değişkenlik gösterebilir. Genel olarak analizin uygulanma süresi 25 dakika ile 1,5 saat arasında gerçekleştirilir.
Rorschach testi bireyin bilinçdışı ya da bilinçli olarak duygu ve düşünce yapısının belirlenmesi ve bu sürecin kişiliğine etkisinin ne olduğunu anlamak için kullanılır. Psikolojik değerlendirmelerin bir parçası olarak kullanılan Rorschach testi uzmanlar tarafından değerli görülür. Bu doğrultuda Rorschach testinin kullanım amaçları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Bu analizin sonucundaki veriler, bireyin ruhsal durumu hakkında değişkenlerin belirlenmesinde ve bu bağlamda psikoterapi sürecinde seans sayısına-içeriğine karar verilmesinde yönlendiricidir.
Adli olayların çözümlenmesinde ve şüphelinin psikolojik halini fark etme noktasında yol gösterici olabilir. Bu süreç adli psikologlar eşliğinde devam ettirilebilir.
Kişinin benlik bilincini keşfetme ve diğer kişilerle ilişki kurma şekillerini anlama adına değerlendirmeler yapılabilir. İçsel dürtülerini ve karakter özelliklerini de belirleyen analiz sakin ya da asabi ruh hali hakkında da bilgi verebilir.
Klinikte yapılan tedaviye destek olarak bu analiz yardımcı rol oynayabilir. Özellikle duygu, düşünce, algı durumu ve psikolojik sorunları tek bir kanalda toplayarak tartışmaya uygun hale getirilebilir.
Tez konularının da bilişsel oluşumlarına katkı sağlayan analiz, yeni araştırmaların yapılmasına olanak tanıyabilir. Böylece çalışmalar kantitatif zeminde değerlendirme şansını yakalayabilir, böylece deneyler gerçekçi ölçümlere elverişli hale gelir.
Şizofreni, obsesif kompulsif bozukluk, bolderline kişilik bozukluğu ve diğer psikolojik rahatsızlıkların teşhisinin koyulmasında veri toplanmasında yardımcı rol oynayabilir.
Kişinin iç dünyasına bakış açısı ve olayların başlangıcında verdiği tepkilerin anlaşılması adına Rorschach testi yardımcı rol üstlenebilir. Beyinde kayıtlı olan travmatik süreçler bilinç dışı alana kaydolabilir ve bu gizli bilginin keşfi için özel analizlere ihtiyaç vardır.
Tüm bu bilgiler ışığında Rorschach testi tek başına bir psikolojik durumun belirlenmesinde kullanılmaz, bu analiz bir aracı rol üstlenerek psikolojik test sürecine katkı sağlayabilir.
Çocuklarda psikolojik bir problemden şüphe duyuluyorsa bu analize gereksinim duyulabilir. Bu sürecin kesin verilere dayanan bir uzman eşliğinde belirlenmesi ise ön şarttır. Eğer yapılan tetkiklerden sonra çocuğa analizin uygulanmasına karar verilirse en erken yaş olarak 4 yaş sonrasında uygulanabilir.
Rorschach testi interaktif bir kimliğe sahip olduğu için testör ile katılımcı istişare ederek kartlara devam edilebilir. Bu nedenle katılımcının gördüğü şekillere ya da cevaplarına göre testör farklı sorular sorabilir. Bu durum da analiz süresinin uzamasına sebebiyet verebilir. Genel olarak analiz süresi 25 dakika ile 1,5 saat arasında tamamlanabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 2 Eylül 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
