Yükleniyor
Rapid eye movement ifadelerinin kısaltması olan REM uykusu, uykunun dördüncü aşaması olup, kişi uykuya daldıktan 90 dakika sonra gerçekleşen, rüyaların görüldüğü uyku evresidir. Rem uykusu hızlı göz hareketi, paradoksal uyku ve uykunun rüya görülen evresi olarak da bilinir. İnsan uykusu dört evreden oluşur ve bu evreler döngü halinde ilerler. Rem uykusu, vücudun dinlenmesi ve beyin fonksiyonlarının iyileştirilmesi için önemlidir.
Göz hareketlerinin devam ettiği rem uykusu, kişinin tüm kaslarının felçli olduğu, beyinin çeşitli şekilde uyarıldığı ve uyanıkmış gibi davrandığı bir uyku evresidir. Ertesi gün hatırlanan rüyalar, genellikle REM aşamasında görülen rüyalardır. Uykunun dördüncü aşaması olan REM, değişken beyin dalgaları, hızlı göz hareketleri, kalp atışları ve kas felci ile ilişkilendirilir.
Bu uyku aşamasının en önemli özelliği beyin fonksiyonlarının uyanık olunduğu zamandaki kadar fazla olması durumudur. REM uykusu, toplam uyku zamanının ortalama olarak %25’ini oluşturmaktadır. Uyku evrelerinde ilk REM döngünün kısa olanı olarak bilinir ve 10 dakika civarı sürer. Bir sonraki aşamada ise en fazla 1 saat olarak devam eder. REM uykusu evresinde vücutta şu durumlar görülür:
Bunun yanında beyin, omurilik, kollar ve bacaklara hareketi durdurması için sinyal vererek birçok kişinin halk dilinde karabasan olarak tanımladığı geçici bir felç geçirmesine neden olur.
REM uykusu evresi, beyin hücrelerinin yenilendiği evre olduğundan oldukça önemlidir. REM uykusunu yaşayan kişiler kaliteli bir uyku süreci geçirmiş olur. Bu evreyi yaşayamayan kişilerde beyin hücrelerinin yenilenme süreci daha az olacağından beyinde karar verme yetileri, hafıza problemleri ve birçok beyin fonksiyonu etkilenebilir.
Hızlı göz hareketi olmadan gerçekleşen uyku evresi NON REM olarak tanımlanır. Bu evre uyku başlangıcında yer alarak vücudun dinlenme süreci, beyin fonksiyonlarının çalışması ve fiziksel anlamda iyileşme için önemli bir evredir. Evre 1, 2, 3 şeklinde gerçekleşerek REM uykusuna geçiş sağlanır.
Hızlı göz hareketleri yani REM uykusu ile hızlı göz hareketlerinin olmadığı NON REM uykusu arasında farklar bulunur. NON REM uykusu sırasında REM uykusunda olduğu gibi kasların felçli hale geçmesi ve göz bebeklerinin hareket etmemesi durumu gözlenmemektedir. Uyurgezerlik ya da uyku terörü gibi hastalıklar NREM esnasında ortaya çıkar.
Uykunun evreleri, REM uykusu ve NON REM uykusu olarak iki bölümde incelenir. NON REM uykusu geçiş şekline göre üç evrede meydana gelir. NON REM uykusunun ilk aşaması geçiş evresi olarak bilinir ve kısa sürer. Evre 1 olarak tanımlanan bu evre, uykunun yüzde 5’lik kısmını kapsar. Evre 2 ise uyku sürecinin yüzde 50-55’ini kapsayarak 1 saatten uzun sürmeyen evredir. Derin uykuya geçişin olduğu bölüm ise Evre 3 olarak bilinir bu da REM uykusudur. İyi bir uyku kalitesi için uykunun yüzde 20-30’nun Evre 3’ün olması gerekmektedir.
REM uykusuna geçmeden önce meydana gelen NON REM aşamalarının ilk evresinde hafif uyku gerçekleşir. Bu evrede gözler kapalı olsa da kişiyi uyandırmak oldukça kolaydır. Bu aşama 5 ila 10 dakika aralığında sürebilir.
Uykunun ikinci evresinde ise hala hafif uyku sürecinde olunur fakat kalp atışı yavaşlamaya başlar. Vücut ısısı düşerek derin uykuya hazırlanma sürecine girilir. Bu evre 10 ila 25 dakika aralığında meydana gelir.
Üçüncü evrede ise en derin uykunun yaşandığı aşamadır. Bu aşamada kişiyi uyandırmak daha zor olmaktadır. Biri tarafından uyandırıldığınızda şaşkınlık yaşamanız mümkündür. Bu aşamadan sonra REM uykusuna geçilir.
REM uykusu esnasında vücutta bulunan kaslarda geçici bir felç durumuna geçiş yapar. Bu durum REM felci olarak tanımlanır. Bunların yanında REM uykusunda şu fiziksel aktiviteler meydana gelir:
Yüksek kaliteli bir uyku süreci geçirmek istiyorsanız REM ve NON REM uykularına etki eden faktörlerden uzak durmak gerekir. REM uykusunu iyileştirmenin yolları şöyle sıralanabilir:
Günlük alışkanlık, çevresel sorunlar, yaş ya da kronik hastalıklar REM uykusunu etkileyen faktörler arasında yer alır. Bu durumlar uyku kalitesini etkileyerek kişinin günlük yaşamında halsiz, yorgun ve uykulu hissetmesine yol açar. REM uykusunu etkileyen en önemli faktörler şöyle sıralanır:
REM uykusunun evreleri bulunduğundan hafif uyku, derin uykuya geçiş ve derin uyku şeklinde gerçekleşir. REM uykusu genellikle uyku sürecinin ikinci yarısından sonra gerçekleşir ve kişinin uyuma saatine göre değişiklik gösterir.
Gece boyunca uyurken REM uykusu 1 ila 2 saat aralığında gerçekleşerek 4-5 kere tekrar edebilir. İlk evre 10 dakika sürebilir, diğer evrelerde bu süreler artar.
REM uykusu sırasında uyanmak zararlı değildir fakat kişi uyandığında bir şaşkınlık göstererek etrafını gözlemleyebilir.
REM uykusu yeterli miktarda alınmadığında hafızada zayıflama, kalp hastalıkları riski, kilo kaybı gibi problemler görülebilir.
Horlama genellikle vücudun REM uykusuna geçmek isteyip geçemediğinde görülür. Nadiren de olsa REM uykusunda horlama görülebilir.
Bebeklerde uyku REM ile birlikte başlar. İlk evre 10 dakika sürerek, uyku evrelerinde artar ve 1 saati bulur.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 19 Aralık 2023
Yayınlanma Tarihi: 3 Ağustos 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
