Yükleniyor
Psikoz, halüsinasyon veya sanrıların eşlik ettiği, kişinin gerçeklikle olan bağının koptuğu ciddi bir akıl sağlığı hastalığıdır. Psikotik vakalarda kişi hayal ürünü görüntüler görür, sesler duyar ve bunların hayal mi gerçek mi olduğunu ayırt edemez. Psikoz belirtileri arasında sanrılar, halüsinasyonlar, tutarsız konuşmalar, davranışlar ve ajitasyon yer alır. Kişi genellikle sergilediği bu davranışların farkında değildir.
Psikoz, kişide gerçeklikle bağlantının kopması sonucu gerçek olanla olmayan arasındaki farkı algılayamadığı bir dizi semptomu tanımlamak için kullanılan psikolojik bir rahatsızlıktır. Psikoz kişinin var olmayanı görüp duymasıyla karakterizedir. Psikozu olan kişiler diğer insanların görmediği kişileri görür, seslerini duyar veya hisseder. Bu davranışlar sırasında kişi yaptığının bilincinde değildir.
Hastalık olmaktan ziyade bir dizi semptomu ifade eden psikoz genellikle sanrılar, halüsinasyonlar, tutarsız konuşmalar, davranışlar ve ajitasyon gibi belirtilerle ortaya çıkar.
Birçok zihinsel bozukluğun neden olduğu psikoz genel olarak şizofreni, sanrısal bozukluk, bipolar bozukluk ve majör depresyona bağlı olarak meydana gelir.
Psikozun ortaya çıkardığı semptom veya zararlar konuşma terapileri ve gerektiğinde ilaç tedavisiyle kontrol altına alınmaya çalışılır.
Psikoz, beyin yapısındaki değişimler ve zihinsel bozukluklar sonucunda meydana gelir. Bu duruma neden olan faktörler arasında genetik, şizofreni, depresyon, bipolar bozukluk, stres, travmalar, yaralanmalar ve alkol-uyuşturucu kullanımı yer alır.
Psikoza neden olan temel faktörler şöyledir:
Psikoz genellikle 3 temel belirtiyle ortaya çıkar. Bunlar sanrı, halüsinasyon ve davranış değişimleridir. Kişi var olmayan insanlar ve nesneler görür, sesler duyar. Bu durum kişinin davranışlarına da yansır. Diğer insanlara karşı şüpheci yaklaşımlar, mantıksız düşünce veya söylemler ve anormal hareketler de psikoz belirtileri olarak değerlendirilir.
Psikoz belirtileri şu şekilde ifade edilebilir:
kişinin başkaları tarafından kabul görmeyen gerçekdışı güçlü inançlara sahip olduğu durumlar sanrı olarak ifade edilir. Sanrılar psikoz durumunun başlıca belirtileri arasında sayılır.
Psikoz vakalarında kişiler var olmayan insanlar görüp seslerini duyar. Buna nesne ve eşyalar da dahildir. Gerçekdışı bu görüntü, sesler ve hisler psikoza işaret eden güçlü belirtilerdir.
Psikoz durumunda kişi agresifleşebilir, anormal hareketler sergileyebilir veya tam tersine kendi kabuğuna çekilerek yalnızlaşabilir. Gözlenen bu davranış değişimleri psikozun yaygın belirtileri arasındadır.
Psikoz yaşayan kişiler çevresindeki diğer insanlara karşı şüpheci yaklaşımlar sergilemekle birlikte paranoyak düşünce ve davranışlarda bulunabilir.
Bir insanın normal halinin dışında aşırı mantıksız düşünce veya söylemlerde bulunduğunu fark ediyorsanız bu durum psikozun işareti olabilir.
İş performansında düşüş gözlemlenen kişilerin de yaşamlarındaki stres oranı göz önüne alındığında psikozla ilişkilendirilebileceği değerlendirilir.
Bireyin sosyal ilişkilerinin yavaş yavaş veya bir anda bozulmaya başlaması ve çevresinden uzaklaşması da bir psikoz belirtisidir. Kişi bu durumun farkında olmadığı için yakın çevresi tarafından uyarılmalı, gerekirse profesyonel bir destek almalıdır.
Psikoz yaşayan kişiler zamanla yalnızlaşmaya ve kendi kabuklarına çekilmeye başlar. Bu durum kişi farkında olmadan yaşanır ve zamanla kanıksanır.
Psikoz durumu genellikle kişinin davranışları, yaşadığı belirtiler ve bu belirtileri şiddeti incelenerek teşhis edilebilir. Uzman bir profesyonel kişiye zihinsel sağlık sorunları, stres düzeyi veya yasaklı madde kullanıp kullanmadığını içeren bazı sorular yöneltir. Bu sorulara verilen cevaplar tanı ve tedavi açısından bir yol çizebilir.
Ayrıca psikoza neden olabilecek tıbbi durum belirtileri söz konusuysa kişiden kan testi de istenebilir.
Psikoz genel olarak psikoterapi, bilişsel davranışçı terapi, konuşma terapileri ve gerektiği durumlarda ilaç tedavisiyle kontrol altına alınmaya çalışılır. Bazı durumlarda psikoterapi ve ilaç tedavisi aynı anda önerilir.
Psikozu yönetmek ve kontrol altına almak için önerilebilecek tedavi yöntemleri şu şekildedir:
Psikoz, duygu ve düşüncelerin dış gerçeklikle temasını tamamen kaybedecek kadar etkilendiği ciddi bir zihinsel durumdur.
Kişinin gerçeği değerlendirme yeteneğinin bozulduğu ve gerçekle hayali birbirine karıştırdığı durumlara atipik psikoz adı verilir.
Organik olmayan psikoz genellikle çevresel faktörlere bağlı meydana gelir. Başlı nedeni yasaklı madde kullanımıdır. Kişi buna bağlı olarak olmayan kişiler görüp sesler duyar.
Kişiye psikoza sürükleyen nedenler arasında yoğun stres, depresyon, madde bağımlılığı ve fiziksel hastalıklar yer alır.
Psikoz geçici ve tedavi edilebilir bir durumdur ancak tanı ve tedavide geç kalındığından psikoz şikayetleri ve etkileri daha da şiddetlenebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 6 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 20 Mart 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
