Yükleniyor
Psikolojik şiddet, bir kişinin başka bir kişiyi aşağılamak, korkutmak veya kontrol etmek amacıyla kullandığı duygusal ve zihinsel tacizdir. Kişinin bunları uygularken amacı karşısındaki kişiyi kontrol etmeye çalışmasıdır. Bunların dışında yargılama, alay etme, tamponlama ve mobbing yapmak gibi durumlar da psikolojik şiddetin türleri arasındadır. Psikolojik şiddete uğrayan kişi bu şiddeti fark ettiği anda karşısındaki kişiyi vakit kaybetmeden hayatından çıkarmaya çalışmalıdır.
Psikolojik şiddet (duygusal şiddet), bir başkasının psikolojik bütünlüğünü, zorlama veya tehdit yoluyla ciddi şekilde zedeleyen kasıtlı herhangi bir davranış olarak tanımlanabilir. Bu davranış aşağılamak, korkutmak veya kontrol etmek amaçlı olabilir.
Şiddet ifadesi genellikle fiziksel olarak bazı olumsuzluklara maruz kalmayı ifade eder. Günümüzde ise şiddetin bir türü olan psikolojik şiddet, farklı şekillerde toplumda görülür. Devam eden süreçte psikolojik şiddet örnekleri, duygusal istismar ve sözel eylemlerle ilişkilidir.
Duygusal şiddet olarak da bilinen durum karşıdaki kişiyi toplumdan uzaklaştırma, küçümseme ya da aşağılama gibi eylemlere maruz bırakır. Özellikle ilişkide psikolojik şiddet yaygın olup karşı tarafı her açıdan kontrol etmeyi amaçlayarak yapılır. Aynı zamanda iş yerinde psikolojik şiddete maruz kalan kişi sayısı da çok fazladır. Kişinin yaptığı işi ağır bir şekilde eleştirme, alay etme ya da kendisini görmezden gelme, yetersizlik hissi verme gibi durumlar çalışma yerinde yapılan davranış biçimlerindendir.
Psikolojik şiddet türleri, ikili ilişkilerde farklı şekilde kendini gösterebilir. Bu anlamda kadınlara ve çocuklara uygulanma olasılığı yüksektir. Ayrıca iş yerlerinde de kişiler farklı şekilde bu duruma maruz kalabilir.
Aşağılama, tüm ilişki türlerinde öne çıkan duygusal bir mağduriyettir. Bu durum içinde karşı taraf sürekli küçük görülür ve kendisinin bir şey başaramayacağı hissi eleştirilerek verilir.
İş yerinde de sıkça görülen yargılama karşı tarafın devamlı aşağılanması ve yetersizlik hissinde olmasını kapsar. Bunu yaparken kişi sesini yükselterek küfür ve hakarete başvurabilir.
Alay etme eyleminde takma isimlerle seslenme ya da fiziksel olarak bir kusurun ön plana çıkarıldığı durumlar göze çarpar. Böylece kişinin kendini eksik hissetmesine ve özgüveninin düşmesine sebep olur.
Özellikle ikili ilişkilerde evli insanların uyguladığı bir yöntemdir. Kişi, mevcut ilişkisinin eninde sonunda biteceğine dair vaatler vererek karşı tarafı ikna etmeye çalışır.
Aşırı kıskançlık gösteren kişi, karşısındakinin hayatını kendi isteklerine göre yönlendirebilir ya da kişinin tek başına hareket etmesini istemeyebilir. Bu durum şiddetlenirse partnerine hayatı zindan edebilir. Bu davranışlar en çok da evlilikte psikolojik şiddet olarak göze çarpar.
En tehlikeli durumlardan biridir ve karşı tarafın kendinin akıl sağlığını devamlı sorgulamasına neden olur. Akıl bulandırma durumunda kişi, kendi kendine kuruntu yaptığı, gerçekleşen durumun var olmadığı ya da kendisinin uydurduğu hakkında telkinlere maruz kalır.
Kadına yönelik psikolojik şiddetlerden olan saklama genelde flört/sevgili ilişki türlerinde ön plana çıkar. Burada kadına karşı taraf yasak ilişki yaşadığı izlenimi vererek toplumdan uzak yerlerde buluşmayı teklif eder. Bu şekilde davranan birinin mağdurdan bir şey saklama ihtimali yüksektir.
Mobbing, baskı altında çalışan kişinin maruz kaldığı söz, davranış ve tutumların bütünüdür ve genellikle bireyin çalıştığı iş yerinde uygulanır.
Psikolojik şiddet belirtileri bazı noktalarda anlaşılabilir. Ancak çoğu zaman kişi, maruz kaldığı durumu değerlendirmekte objektif olamayabilir. Bunun temel kaynağında ise kişinin en yakınları tarafından mağdur edilmesi vardır. Bu etkilere maruz kalan kişi devamlı kendini sorgular ve kendi kendini suçlayıcı bir pozisyona sokar. Diğer bir yandan kişi kendini duygusal olarak zayıf görebilir, karşı tarafın güçlü olduğunu ve onun iyiliğini istediğini zannedebilir. Bunun yanında aile içi psikolojik şiddette özellikle çocukların suskunluğu, çekingenliği ve kendini ifadede güçlük çekmesi en temel belirtilerdendir.
Psikolojik şiddete maruz kalan kişinin psikolojisi bozulabilir ya da fiziksel bazı semptomlar gözlemlenebilir. Psikolojik olarak kişide yalnızlık hissi, özgüvensiz davranışlar, korku ve endişe hali, huzursuzluk durumu söz konusu olabilir. Ayrıca mesleki yaşamdan uzaklaşma ve sağlıksız ilişkiler yürütmesi en dikkat çekici sonuçtur. Bu durum uzun süre devam ederse kişinin benliği tamamen yara alabilir. Böylece bağımlılıklar, travma sonrası stres bozukluğu, anksiyete ve majör depresyon benzeri hastalıklar oluşabilir.
Özellikle sürekli yorgun hissetme ve baş ağrısı semptomlar arasındadır. İlave olarak kişide fizyolojik olarak ise iştahının kesilmesi, açlık hissinin artması, bitkinlik ve uykusuzluk gibi sorunlar da gözlemlenebilir.
Psikolojik şiddetle başa çıkabilmenin yolları aşağıdaki gibi listelenebilir:
Kişi, psikolojik şiddet yaşadığı süreci en iyi şekilde yönetebilmek için ruh sağlığı ve rehabilitasyon merkezlerinde psikolog eşliğinde seanslara girilebilir. Psikoterapide farklı yaklaşımlarla süreci destekleyebilir. Özellikle çocuğa psikolojik şiddet varsa aile terapisi ya da grup terapisine başvurulabilir. Bunun yanında bilişsel davranışçı tedavisi ile kişinin duygu durumu dengelenebilir.
Kişinin bu süreçle mücadele edebilmesi için öncelikle kendi duygu durumunda zayıflıkları ve eksiklikleri tespit etmesi gerekir. Devamında ilişkide fedakarlık olarak yaptığı aşırı durumları fark ederek tekrarlamaması önemlidir. İlk olarak ilişkide sınırlarını çizmesi ve gerektiğinde 'hayır' demeyi bilmesi de kritiktir. Ek olarak istemediğiniz şeyler devamlı yapılıyorsa bu durumun farkında olarak içinde olmaması önerilir. Tüm bu aşamalarda kadın platformlarından, ruhsal uzmanlardan yardım alabilir, ayrıca hobilerine yönelerek kişi kendini tanımaya bir adım atabilir.
Psikolojik şiddet, kişinin karşısınddaki bireyi başkalarından soyutlama, sözlü saldırı, tehdit, sindirme, kontrol etme, taciz veya takip etme, hakaret, aşağılama ve iftira gibi eylemlerle sindirmesidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 21 Ekim 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
