Proteinüri, idrarda yüksek düzeyde protein bulunmasıdır. Albüminüri olarak da ifade edilen idrarda yüksek protein bulunması kişinin yaşam tarzı, geçici proteinüri veya kullanılan ilaçlara bağlı olarak meydana gelebilir. Bazı vakalarda ise proteinürinin sebebi böbreklerde ortaya çıkan hasardır. Erken evrelerde herhangi bir belirti göstermeyebilen proteinüri, ileri evrelerde yaygın olarak sık idrara çıkma belirtisi ortaya çıkarır.
Proteinüri (İdrarda Protein Yüksekliği) Nedir?
İdrarda protein yüksekliği olarak bilinen veya albüminüri şeklinde de adlandırılan proteinüri, genellikle böbreklerin sağlıklı çalışmaması sonucu idrardaki protein miktarının artmasıdır. Böbrek hasarı dışında kişinin yaşam tarzı ve kullanılan ilaçlar da proteinüriye yol açabilir.
Genellikle 65 yaş üstü, böbrek hastası ve diyabeti olan kişileri yaygın olarak etkileyen proteinüri, ilk evrelerde belirti göstermeyebilir. Bu durum proteinüri teşhisini geciktirebilir. Herhangi bir sorun olduğunun düşünülmemesi sonrası idrardaki protein miktarının artmasıyla birlikte ileri evrelerde semptomlar ortaya çıkabilir. En yaygın belirti ise kişinin sık idrara çıkmasıdır.
İdrardaki protein yüksekliğinin sebebi böbrekteki sorun ise genellikle ilaç tedavisi, diyet programının değiştirilmesi ve önerilen egzersizler işe yarayabilir. Tedaviye karar verilmesi için proteinürinin kesin tanısı koyulmalıdır.
İdrardaki protein değeri kaç olmalı?
Kişinin idrarındaki günlük protein miktarı 1-150 mg aralığında olmalıdır. 150 mg’nin üstünden çıkan protein değeri proteinüri göstergesi olabilir. Kesin tanı ile birlikte tedavi süreci başlar.
Proteinüri (İdrarda Protein Yüksekliği) Neden Olur?
İdrardaki protein miktarının aşırı derece artmasının altında yatan temel nedenlerden biri böbrek hastalıklarıdır. Böbreklerin sağlıklı çalışmaması idrarda protein kaçağına yol açar. Bunun yanı sıra dehidrasyon, bağışıklık bozuklukları, yoğun egzersiz, kullanılan ilaçlar ve yaşam tarzı da proteinüriye yol açabilecek faktörler arasında gösterilir.
İdrarda protein yüksekliğine neden olan faktörler şu şekildedir:
Özellikle böbreklerin sağlıklı çalışmaması proteinüri tetikleyen temel bir faktördür. Böbrekler gerektiği gibi çalışmadığında, protein böbrek filtrelerinden idrara doğru sızar ve burada protein kaçağına yol açabilir. Böbreklerin eski fonksiyonuna geri getirilmesi proteinüri tedavisinin de ana kriteridir.
Proteinüri (İdrarda Protein Yüksekliği) Belirtileri Nelerdir?
İdrarda protein miktarının yüksek olmasının en belirgin göstergesi kişinin sık idrara çıkmasıdır. Bununla birlikte idrarın köpüklü olması, idrarda renk değişimi, vücutta meydana gelen ödem de proteinüri belirtileri arasındadır. İleri evrelerde kişi nefes darlığı, yorgunluk, mide bulantısı ve kusma da yaşayabilir.
Proteinüri belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Sık idrara çıkma
- İdrarın köpüklü olması
- İdrarda renk değişimi
- Vücutta meydana gelen ödem (şişlik)
Bunlar idrarda protein yüksekliğinin temel belirtileridir. İleri evrelerde kişi farklı semptomlar da yaşayabilir. Bu belirtiler ise şunlardır:
Bu belirtilerin yaşandığı durumlar aynı zamanda kronik böbrek hastalığının da bir habercisi olabilir. Geçmeyen belirtiler söz konusuysa doktora başvurmanız gerekir.
Proteinüri (İdrarda Protein Yüksekliği) Nasıl Teşhis Edilir?
İdrardaki protein miktarını ölçmek için temel teşhis yöntemi idrar tahlilidir. İdrar tahlilinde idrar renginin koyulaşması proteinüriye işaret edebilir ancak kesin tanı için tahlil sonuçları önemlidir. Bu bağlamda idrar tahlili sayesinde idrardaki protein miktarı belirlenir ve standart değerlerin üstünde çıkan sonuçlar için proteinüri tanısı konulabilir.
Bunun yanı sıra böbrek hastalığının varlığının aranması açısından kreatinin temizleme testi, Glomerüler filtrasyon hızı (GFR) kan testi, idrar protein elektroforezi, immünfiksasyon kan testi ve böbrek biyopsisi de yapılabilir ancak bunların yapılması için proteinüriden şüphelenilen sebebin olası böbrek hastalıkları olması gerekir.
Proteinüri (İdrarda Protein Yüksekliği) Tedavisi Nasıl Yapılır?
İdrardaki protein yüksekliğinin tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Bir böbrek problemi söz konusuysa ilaç tedavisi uygulanabilir. Diyabet, yüksek tansiyon, düşük tansiyon ve hamilelik gibi faktörler söz konusuysa bu durumlara yönelik tedavi yöntemleri de idrardaki protein miktarını normal seviyelere çekmek için işe yarayabilir.
Proteinüri (İdrarda Protein Yüksekliği) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Proteinüri ne anlama gelir?
Protein tıbbi olarak aynı zamanda albüminüri olarak da adlandırılır ve idrardaki protein miktarının olması gerekenin çok üstünde değerlere çıkmasıdır.
Proteinüri düzelir mi?
Proteinüri için altta yatan nedenlere bağlı olarak tedavi yöntemi uygulanır ve genellikle ilaç tedavisiyle sonuca ulaşılır.
Proteinüri ağrı yapar mı?
Proteinürinin yaygın belirtisi sık idrara çıkmaktır. İdrara çıkarken ağrı meydana gelen proteinüri vakaları da olabilir.
Çok su içmek idrardaki proteini azaltır mı?
Çok su içmek sık idrara çıkmaya neden olur. İdrara her çıkıldığında protein miktarı azalır gibi olsa da böbrek problemi söz konusuysa çok su içmek böbreklerden idrara sızan proteini engelleyemez.
Proteinüri olan kişiler nasıl beslenmeli?
Proteinüri teşhisi sonrasında bir süre protein miktarını azaltmak, tuz alımını sınırlandırmak, lif bakımından zengin gıdalar tüketmek ve ayrıca düzenli egzersiz yapmak gerekir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 26 Haziran 2024
