Bebeğin gebeliğin 24. – 37. haftaları arasında dünyaya gelmesi erken doğum olarak tanımlanıyor. Türkiye’de ise her 10 doğumdan biri erken oluyor. Bu doğumların özellikle 32. hafta ve öncesinde gerçekleşenler bebek sağlığı açısından ciddi sıkıntılar oluşturabiliyor. Vaktinden önce doğum, hele ki bebeğin yoğun bakım ünitesinde uzun süre kalması, anne-baba için de yıpratıcı bir sürecin kapısını aralıyor. Bu dönemin travmatik bir hal almadan atlatılması gerektiğine dikkat çeken Memorial Şişli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Uzmanalrı, “17 Kasım Dünya Prematüre Günü” öncesinde ailelere 10 önerilik bir rehber hazırladı.
- Erken doğumda babaların omuzlarında da ciddi bir yük vardır. Bu durumda babalar genellikle annenin yaşadığı acı çekme, anksiyete ve depresyon gibi durumları anlayışla karşılayıp destek olma görevini üstlenmektedir. Babaların bu dönemde sabırlı ve destekleyici olması, zaten travmatik olan bir sürecin daha olumlu geçmesini sağlayacaktır.
- Bebeklerinin hasta ve tehlikede olduğunu düşünmek, ebeveynler için çok stresli olmakta ve duygusal bir krizi de beraberinde getirebilmektedir. Stresin azaltılması için bebeğe uygulanan tedaviler konusunda detaylı bilgi alınması çok önemlidir. Anne ve babaların bebeğin tedavisini yürüten ekiple sağlıklı bir iletişiminin olması, iyi bir dinleyici olmaları, korku ve anksiyetelerini azaltacaktır.
- Bebek erken doğmuş ve yenidoğan yoğun bakım ünitesinde takip ediliyor ise ilk başlarda anne emziremeyebilir, ancak bebek hazır olduğunda bir süre sonra anne sütü istenecektir. Bu nedenle doktorla görüşülmesi ve bu doğrultuda sütün sağılıp saklanması hayati öneme sahiptir. İlk başlarda anne sütü az olabilir ancak sağıldıkça artacaktır. Sütün artması için bol su içilmesi çok önemlidir. Ayrıca bazı bitkisel takviyeler ve malt içecekleri de faydalı olacaktır.
- Belirli saatlerde anne ve babanın bebeği görmenize izin verilecektir. Yoğun bakım ünitesine girildiğinde bebek bir kuvöz içinde takip ediliyor olacaktır; etrafında birçok medikal cihaz olduğu için ebeveynler kaygılanabilmektedir. Çiftler tıbbi ekibe bu cihazların ne işe yaradığı ile ilgili sorular sorup, bilgi aldığında bebeklerinin güvende olduğunu hissedecektir. Tam donanımlı ve bu konuda tecrübeli ekiplerin görev yaptığı merkezlerde bebeğin sağlığı için her zaman en doğru uygulamaların yapılacağı unutulmamalıdır.
- Erken doğumun sebebi her zaman bulunamayabilir ve daha sonraki gebeliklerde de erken doğum riski artabilmektedir. Bu riski azaltmak için gebelik öncesinde bazı önlemler alınmalıdır. Sigara ve alkol kullanımı bırakılmalı, aşırı kilo-diyabet ve yüksek tansiyon gibi problemler varsa bu sorunlar tedavi edilmeli, doğumlar arasında en az 18 ay ara olmasına dikkat edilmeli, gebelik öncesinde diş kontrolleri yaptırılmalı, idrar yolu ile ilgili veya genital enfeksiyonlar tedavi edilmeli, sağlıklı beslenilmeli ve stresten mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
- Anne ve babalar bebekleri ile iletişim kuramayacakları, uzak kalacakları için yoğun endişe yaşamaktadır. Bu endişeler azaltılabilir çünkü bebek yoğun bakım ünitesindeyken de aktif iletişim kurulabilmektedir. Bebek anne ve babanın sesini duyduğunda tanıyacak ve rahatlayacaktır. Çiftler bebekleriyle konuşabilir, şarkı söyleyebilir. Bebeğin durumu uygun ise anne baba nazikçe dokunup, sevebilir hatta altını değiştirebilir.
- Bebeğin ilk banyosunda ebeveynlerin yanında bulunması, rahatlatıcı ve moral verici olacaktır. Çiftler bu anı bebeğin doktoru ve sağlık personeli ile konuşup planlayabilir.
- Bu yoğun ve stresli dönemde özellikle annenin kendi ihtiyaçlarını ve sağlığını ihmal etmesi çok doğaldır ancak kişinin kendisine iyi bakması ve özen göstermesi çok önemlidir. Bebeğin annenin hem fiziksel hem de psikolojik açıdan sağlıklı olmasına ihtiyacı vardır.
- Annelerin düzenli beslenmeleri, destekleyici vitaminlerini düzenli almaları ve bol sıvı alımını ihmal etmemeleri gerekmektedir.
- Annenin duygu durumunda ani değişiklikler olabilir; büyük bir neşe içindeyken birden hüzne kapılıp ağlamaya başlayabilir. Duygusal dalgalanmalar stresli dönemlerde olağan durumlardır fakat anne kendisini psikolojik olarak zayıf hissediyorsa profesyonel destek alabilir. Tüm bu süreçte bebeğin anneye ihtiyacı olduğu ve annenin çocuğu için güçlü kalması gerektiği unutulmamalıdır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 10 Mart 2021
Yayınlanma Tarihi: 12 Kasım 2018