Polifenol Nedir? Polifenol Faydaları Nelerdir?

Polifenol Nedir?

Polifenol, bitkisel gıdalarda doğal olarak bulunan ve güçlü antioksidan yapıya sahip kimyasal bileşikler olarak tanımlanır. Polifenoller, vücudun iltihabı yönetmesine ve oksidatif stresten korunmasına yardımcı olan antioksidan bir yapıya sahip olduğu için sağlık açısından önemli bir yeri vardır.

Serbest radikalleri etkisiz hale getirip kanserli hücrelerle mücadele edebilme potansiyeline sahip olan polifenollerin kalp hastalıkları riskini azaltma etkisi de söz konusudur. Bununla birlikte kan şekeri seviyelerini düşürebilen polifenoller, beyin sağlığı ve sindirim sistemi üzerinde de olumlu etkilere sahiptir.

8 binden fazla tanımlanan polifenol türü olduğu düşünülür ancak bu polifenolleri 4 ana grupta birleşir. Özellikle flavonoidler tüm polifenollerin yaklaşık yüzde 60’ını meydana getirir.

Meyveler, sebzeler, bazı baharatlar, kakao, kuruyemişler, keten tohumu ve zeytin ise polifenol bileşiklerine sahip doğal besinler arasında yer alır.

Polifenol Türleri Nelerdir?

Polifenollerin yaklaşık 8 bin farklı türü vardır ve bunlar 4 ana grupta toplanır. Polifenollerin yüzde 60’ını ise flavonoidler oluşturur.

Polifenol türleri şu 4 ana başlık altında toplanır:

Flavonoidler: Tüm polifenollerin yüzde 60’ını oluşturan flavonoidler arasında elma, soğan, bitter çikolata ve kırmızı lahana gibi besinler bulunan kuersetin, kaempferol, kateşin ve antosiyanin yer alır.

Fenolik asitler: Fenolik asit adı verilen polifenol türü tüm polifenollerin yaklaşık yüzde 30’unu meydana getirir. Örnekler arasında kahve ve tahıl tanelerindeki ferulik ve klorojenik asit bulunur.

Polifenolik amidler: Dört ana gruptan biri olan polifenolik amidler, acı biberlerdeki kapsaisinoidleri ve yulafların içindeki avenantramidleri içerir.

Diğer polifenol türleri: Diğer polifenol türleri adı altındaki bu başlıkta ise üzümdeki stilbenler, zerdeçaldaki kurkumin ve özellikle keten tohumundaki lignanlar yer alır.

Polifenol Faydaları Nelerdir?

Polifenoller antioksidan bakımından güçlü kimyasal bileşiklerdir. Bu sayede serbest radikallerin vücuttaki etkisini azaltır, kalp sağlığını destekler, bağışıklık sistemini güçlendirir, diyabete etki edebilir, kan pıhtılarını önleyebilir, beyin ve sindirim sağlığına olumlu etki edebilir.

Polifenollerin vücut sağlığı için faydaları şu şekilde sıralanabilir

• Antioksidan etkisiyle serbest radikallerin etkisini azaltabilir
• Kalp hastalıklarını riskini azaltabilir
• Polifenoller bağışıklık sistemini güçlendirir
• Kan şekeri seviyelerini düşürebilir
• Kan pıhtılarını önleyebilir
• Beyin fonksiyonlarını destekleyebilir
• Sağlıklı sindirim için faydalıdır

Antioksidan etkisiyle serbest radikallerin etkisini azaltabilir

Güçlü antioksidan etkisiyle öne çıkan polifenoller böylelikle serbest radikallerin vücutta meydana getirdiği olumsuz etkilerin yükünü azaltabilir. Böylelikle polifenollerin kanser hücreleriyle bile mücadele edebildiği değerlendirilir.

Kalp hastalıkları riskini azaltabilir

Kronik inflamasyonu azaltan antioksidan bir yapıda olan polifenoller böylelikle kalp hastalıkları riskini azaltabilir çünkü kalp hastalıkları için kronik inflamasyon önemli bir risk faktörüdür. Ayrıca polifenolün kan damarlarını sağlıklı ve esnek tutmaya yardım ettiği de değerlendirilir.

Polifenoller bağışıklık sistemini güçlendirir

Yapılan araştırmalar, polifenollerin enfeksiyon ve hastalıklarla savaşmak için antioksidanın gücüyle bağışıklık sistemi harekete geçirebileceğini ortaya koymuştur. Polifenollerin ayrıca bağırsaklardaki iyi bakterilerin büyümesini desteklediği ve zararlı bakterileri sınırladığı düşünülür.

Kan şekeri seviyelerini düşürebilir

Nişastanın basit şekerlere parçalanmasını önleyerek yemeklerden sonra kan şekerinin yükselme olasılığını azalttığı düşünülen polifenoller kan şekeri seviyelerini düşürerek tip 2 diyabet riskini azaltabilir.

Kan pıhtılarını önleyebilir

Yapılan bilimsel çalışmalar, polifenollerin trombosit agregasyon sürecini azaltmaya yardımcı olabileceğini ve böylece kan pıhtılarının oluşumunu önlemeye katkı sağlayabileceğini göstermektedir.

Beyin fonksiyonlarını destekleyebilir

Polifenol bakımından zengin besinler, odaklanmayı ve beynin hafıza merkezi olumlu yönde etkileyebilir. Ayrıca bu besinler beyne giden akışını da olumlu yönde değiştirebilir.

Sağlıklı sindirim için faydalıdır

Polifenoller bağırsaktaki yararlı bakterilerin büyümesini teşvik ederek sindirim sistemine fayda sağlayabilir.

Polifenol İçeren Besinler Nelerdir?

Polifenol başta sebze ve meyve olmak üzere bazı baharatlar, otlar, kuruyemişler ve birtakım temel besin ögelerinde bulunur. Bunlara örnek olarak yaban mersini, siyah frenk üzümü, nane, enginar, kırmızı soğan ve keten tohumu verilebilir.

Polifenol içeren gıdalar şöyle listenelebilir:

• Yaban mersini, nar, elma, aronya, siyah frenk üzümü, böğürtlen, ahududu
• Enginar, kuşkonmaz, brokoli, havuç, kırmızı soğan
• Karanfil, nane, kekik, kereviz tohumu, keten tohumu, tarçın
• Kestane, fındık, ceviz, badem
• Beyaz fasulye, siyah fasulye, soya sütü
• Yulaf, çavdar, tam buğday

Ayrıca yeşil çay, siyah çay, rooibos çayı, kahve, kakao tozu gibi besinler de polifenol içeren besinler listesine girebilir. Besinlerin dışında polifenol takviyeleri de mevcuttur ancak bu takviyelerin etkisi besinlere göre daha az olarak değerlendirilir.

Polifenol Hakkında Sık Sorulan Sorular

Polifenol ne demek?

Polifenoller, bitki bazlı gıdalarda doğal olarak bulunan kimyasal bileşiklerdir. Antioksidan görevi gören polifenoller belirli hastalıklara yakalanma riskini düşürmeye yardımcı olabilir.

Polifenoller ne işe yarar?

Kimyasal bileşikler olan polifenoller kan pıhtılarını önlemeye, kan şekerini düşürmeye, bağışıklığı güçlendirmeye, kalp hastalıkları riskini azaltmaya ve beyin fonksiyonlarını desteklemeye yardım edebilir.

Polifenollerin yan etkisi var mı?

Polifenol açısından zengin gıdalar, lif gibi diğer bileşikler açısından güçlü etkiler barındırır. Lif alımını aniden artırmak özellikle gaz, şişkinlik ve kabızlık gibi bazı sindirim rahatsızlıklarına yol açabilir. Bu yüzden dengeli tüketim önem arz eder.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.