Plasenta, hamilelik döneminde oluşarak rahimde yer alan geçici bir organ olarak bilinir. Rahim duvarına yapışan plasenta, göbek kordonu bağlantısıyla bebeğe besin ve oksijen sağlamaya yardımcı olur. Plasentanın dengesinin bozulduğu durumlarda hem anne hem de bebek için ciddi ve hayatı tehdit edici olabilmektedir. Bu yüzden hamilelik sürecinde plasenta önemli bir rolü bulunur.
Plasenta Nedir?
Plasenta, hamilelik sırasında rahimde gelişerek, anne rahmini göbek kordonuna bağlayan, aynı zamanda fetüse besin ve oksijen ileten dokudur. Cenin organı olan plasenta, gebe olduktan kısa bir süre sonra gelişip, bebeğe göbek kordonu ile bağlanarak fetalin gelişiminde kritik rol üstlenir. Plasenta şunları sağlar:
- Bebeğe oksijen ve besin sağlar
- Bebeği zararlı atıklarından ve karbondioksitten uzaklaştırır
- Bebeğin büyümesine yardımcı olan hormonları üretiminde rol oynar
- Annenin bağışıklığını bebeğe geçirir
- Bebeğin gelişmesine ve korumasına yardımcı olur
Plasenta Ne Yapar?
Hamilelik döneminde oluşan plasenta, göbek kordonuyla bebeğe bağlanarak oksijen ve besin akışını sağlar. Böylelikle bebeğin sağlıklı ve canlı kalmasında önemli rol oynar. Aynı zamanda plasenta bebeğin kanındaki zararlı atıkları ve karbondioksiti de filtreler. Anne ve bebeğin kan dolaşımı arasındaki oksijen ve besin alışverişini hiç karıştırmadan sağlar. Doğum gerçekleşene kadar bebeğin akciğer, böbrek ve karaciğeri gibi davranır. Bebeğin doğmasına yakın zamanda bağışıklığı için antikorların üremesine destek olur.
Bebeği beslenmesinin dışında plasenta, hamilelik döneminde laktojen, östrojen ve progesteron gibi önemli hormonlar üretir. Bu hormonlar hem anne hem de bebek için oldukça faydalıdır.
Plasenta Ne Zaman Oluşur?
Plasenta, hamilelik oluşmaya başladıktan 7-10 gün sonra, yumurtanın rahimde döllenmesini takiben oluşmaya başlar. Bebeğin gelişmesi ve büyümesi için hamilelik boyunca plasenta da gelişir. Böylelikle plasenta hücre olarak başlar ve hamileliğin sonlarına doğru birkaç santim uzunluğuna kadar ulaşabilir.
Plasenta Sağlığını Neler Etkiler?
Gebelik esnasında plasentayı etkileyen faktörler bulunur. Bunlar şöyle sıralanabilir:
- Annenin yaşı: 40 yaş ve üstü kişilerde plasentada bazı problemler görülebilir
- Yüksek tansiyon: Plasenta sağlığını etkileyen faktörlerden biri de yüksek tansiyondur.
- İkiz ya da çoğul gebelik: İkiz bebek ya da çoğul gebelik durumlarında plasenta sağlığı etkilenebilir ve risk artar.
- Kan pıhtılaşma bozuklukları: Kanda pıhtılaşma sorunlarına neden olan hastalıklar plasenta sağlığını etkileyebilir.
- Rahim sağlığı: Rahimde daha öncesinde yapılan ameliyatlar ve alınan miyomlar plasenta sağlığı riskini artırabilir.
Plasenta Neye Benzer?
Plasenta, yoğun kan damarı barındıran inişli ve çıkışlı olabilecek bir dokudur. Doğum esnasında koyu kırmızı bir görüntüdedir. Gelişmiş ve olgunlaşmış plasenta dokusunun bir çoğunluğu kan damarlarından oluşmaktadır.
Plasenta Bozuklukları Nelerdir?
Plasenta sağlığı ile ilgili oluşabilecek herhangi bir durum hem bebek hem de anne için tehlikeli olabilmektedir. Plasentaya bağlı olarak gelişen komplikasyonlar şöyle sıralanır::
- Plasenta previa: Plasenta previa, plasentanın rahim ağzı ve doğum yolunun tamamını veya bir kısmını kaplamasıdır. Bazı durumlarda alçak plasenta olarak da adlandırılır.
- Plasenta akreata: Plasenta akreata ile plasentanın bir kısmı veya tamamı uterusa yapışmasıdır.
- Plasenta dekolmanı(ayrılması): Fetüsün doğumundan önce plasentanın uterustan çok erken ya da tamamen ayrıldığı bir durumdur.
- Plasenta yetmezliği: Plasenta bebeğinize yeterli besin veya oksijen sağlamadığında ortaya çıkar.
- Alıkonmuş plasenta: Hamilelikten sonra plasentanın bir kısmı rahminizin içinde kaldığı durumlarda yaşanır.
Plasenta Bozukluğu En Yaygın Belirtileri Nelerdir?
Plasenta ile ilgili bir problem olması durumunda başta vajina kanaması olmak üzere, karın ve sırt bölgesinde ağrı ve rahim kasılmaları en tipik belirtileridir. Her anne adayında kanama yaşanmayabilir.
Plasenta Sorunları Nasıl Tedavi Edilir?
Plasentada ki problemin tedavi edilmesi kişinin durumun ciddiyetine ve hamileliğin ilerlemesine bağlı olarak değişir. Bebeğin durumu yakından takip edilerek şu durumlarla tedavi edilebilir:
- Sık ultrason görüntülemeleri
- Doğum öncesi sıkı takip
- Erken doğum
- Doğum indüksiyonu
- Kanamaya neden olabilecek egzersizlerden kaçınmak
- Yatak istirahati ve dinlenme
- Sezaryen doğum
Plasenta Hakkında Sık Sorulan Sorular
Doğumdan sonra plasentaya ne olur?
Plasenta doğumdan sonra vücutta atılır ve bazı kişiler bu dokuyu saklamayı tercih eder. Kök hücre bankasıyla saklanan plasenta dokusu kök hücre açısında zengindir.
Plasenta ne renk?
Plasentanın iki tarafı bulunur. Rahim duvarına bağlı olan taraf koyu kırmızı, mavi renkken, bebeğe bağlı olan taraf gri olmaktadır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 17 Ekim 2023
Yayınlanma Tarihi: 5 Temmuz 2023