Vücuttaki doku ve organların fonksiyonlarını inceleme ve değerlendirme imkanı sunan PET/CT; PET(Pozitron Emisyon Tomografisi) ve CT(Bilgisayarlı Tomografi) taramasının birleşmesi ile vücudun 3 boyutlu görüntülenmesini sağlıyor. Başlangıçta sadece onkolojik görüntüleme için geliştirilmiş olan PET/CT teknolojisi, günümüzde hem metabolik hem de anatomik bilgiyi bir arada sunma özelliği sayesinde çeşitli onkoloji dışı alanlarda da yaygın olarak kullanılıyor. PET/CT’nin güncel bilimsel verilere dayalı olarak bazı önemli kullanım alanlarını, Memorial Bahçelievler Hastanesi Nükleer Tıp Bölümü’nden Prof. Dr. Akın Yıldız sizler için anlattı.
1. ENFEKSİYON VE İNFLAMATUVAR HASTALIKLARDA PET/CT
- Tüberküloz ve Non-Tüberküloz Mikobakteriyel Enfeksiyonlar: PET/CT, aktif tüberküloz lezyonlarını yüksek FDG alımı sayesinde tespit etmede etkilidir. Bu teknik, özellikle HIV ile birlikte enfekte hastalarda tedavi yanıtını izlemek için değerlidir.
- Diğer Enfeksiyonlar: PET/CT, diğer enfeksiyon ve inflamatuvar durumların tespit ve izlenmesinde de faydalıdır. Özellikle geleneksel görüntülemenin enfeksiyon ve maligniteyi net olarak ayıramadığı durumlarda önemlidir.
2. KARDİYOLOJİ VE DAMAR SİSTEMİNDE PET/CT
- Koroner kalp hastalığı ve kardiyak sarkoidoz: PET/CT, miyokardiyal canlılığı değerlendirmede en değerli yöntemdir. Koroner by-pass cerrahisi planlanmada canlı kalp dokusu varlığını saptar ve canlı doku miktarını gösterir. Cerrahi için yol göstericidir. Sarkoidozda kalp kasında oluşan inflamasyonu değerlendirmek için kullanılır. Hastalığın yönetiminde kritik bilgiler sağlar.
- Vaskülitler (damar iltihaplanması veya inflamasyonu): Dev Hücreli Arterit: Bu görüntüleme tekniği, dev hücreli arterit gibi vaskülitlerin tanısında ve izlenmesinde de değerlidir, kan damarlarındaki inflamasyon bölgelerini tespit eder.
- Ateroskleroz ve Kardiyovasküler Risk Değerlendirmesi: Aterosklerozun saptanmasında ve kardiyovasküler risk değerlendirmesinde PET/CT'nin rolü giderek artmaktadır. FDG-PET, inflamatuar aktivitenin yüksek olduğu aterosklerotik plakları tespit edebilir. Yeni moleküler izleyiciler, plakların stabilitesini ve hastalık progresyonunu daha iyi anlamak için kullanılmaktadır. Bu teknolojinin ilerlemesi, kişiselleştirilmiş kardiyovasküler tedavi planlarının geliştirilmesine katkı sağlayabilir.
3. NÖROLOJİ
- Nörodejeneratif Hastalıklar ve Epilepsi: Nörolojide PET/CT, demans, Alzheimer hastalığı ve epilepsi gibi durumların tanı ve yönetiminde önemli bir rol oynar. Demans varlığı ve alt tipinin hangisi olduğu konusunda önemli bilgiler verir. Beyinde metabolizmanın değiştiği bölgeleri ortaya çıkarır.
4. KAS-İSKELET SİSTEMİ BOZUKLUKLARI
- Eklem Protezi Değerlendirmesi: PET/CT, total diz protezi gibi eklem protezlerinin değerlendirilmesinde giderek daha fazla kullanılmaktadır. Bu teknik, kemik mineralizasyonunu değerlendirmede ve protezin enfeksiyon veya gevşeme gibi komplikasyonlarını saptamada yardımcı olur. Vertebra (omur) osteomyelitini (enfeksiyon) diğer yöntemler kuşkulu ise başarılı bir şekilde saptar.
5. GELECEK PERSPEKTİFLERİ VE YENİ MOLEKÜLER GÖRÜNTÜLEME POTANSİYELLERİ
PET/CT'nin onkoloji dışı uygulamalardaki geleceği umut verici görünmektedir. Devam eden araştırmalar, kullanım alanlarının daha da genişleyeceğini göstermektedir. Yeni radyoaktif izleyiciler (tracer), çeşitli durumlar için daha spesifik ve duyarlı araçlar sağlayabilir. Ayrıca, PET/CT teknolojisindeki ilerlemeler, uzun eksenel görüş alanına sahip sistemler gibi, görüntü kalitesini artıracak ve tarama sürelerini kısaltacak, böylece işlemi hasta dostu ve maliyet etkin hale getirecektir.
Genel olarak, PET/CT, onkoloji dışı alanlarda da geniş uygulama yelpazesi ve önemli klinik faydalar sunan bir tekniktir. Teknolojideki ilerlemeler ve yeni moleküllerin geliştirilmesiyle birlikte, bu teknik, çeşitli hastalıkların daha iyi yönetilmesi için vazgeçilmez bir araç haline gelecektir.
Güncelleme Tarihi : 10 Haziran 2024
Yayınlanma Tarihi: 10 Haziran 2024
