Pestisit Nedir? Zararları Nelerdir?

Pestisit Türleri Nelerdir?

Pestisitler, insanları ve çevreyi olumsuz etkilemeden zararlıları yok etmeyi amaçlamaktadır. Kullanıldıkları alana göre pestisit çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

İnsektisit: Böcek ve haşerelere karşı kullanılmaktadır.

Herbisitler: İstenmeye nabani ot ve bitkilerde tercih edilmektedir.

Rodentisit: Kemirgenler (sıçanlar ve fareler) karşı bu çeşidi görev almaktadır.

Bakterisit: Bakterilere karşı kullanılmaktadır.

Fungusit: Mantarlar ve mantar sporları ile mücadelede tercih edilmektedir. 

Larvisitler: Larvalara (tırtıl, kurtçuk) karşı kullanılmaktadır.

Pestisit Etkileri Zararları nelerdir?

Pestisitler, çoğunlukla tarımda kullanılan mahsullere zararlı canlıları öldürmek için kullanılmaktadır. Pestisit insanlar için risk oluşturabilir ve sağlık üzerindeki etkileri, pestisit türüne göre değişiklik gösterebilir. Bazı pestisitler kanserojen olabileceği gibi bazıları da sinir sistemini etkileyebilmektedir.

Pestisitin anlık etkileri, burunda yanma, batma ve kaşıntı, boğaz ve cilt tahrişi, döküntü olabilir. Bulantı ve baş dönmesi de yaygın olarak görülmektedir. Pestisit zehirlenmesi soğuk algınlığına benzer semptomlar da gösterebilir. Pestisit zehirlenmesi yaşadığınızı düşündüğünüzde hemen tıbbi yardım alınması önerilir.

Pestisitin sağlığa zararları uzun vadede kendini gösterebilir. Beyin hasarı, doğum kusurları, kısırlık, böbrek, akciğer hasarları pestisitin uzun vadede etkileri olabilmektedir. Pestisite maruz kaldıktan sonra etkileri haftalar hatta aylar sonra ortay çıkmayabilir ve bu durum da sağlık üzerindeki etkilerini ilişkilendirmek zorlaşabilir. 

Beyin gelişimi, uyku döngüsü, stres gibi vücut sürecini düzenleyen hormonlara müdahale eden kimyasallar endokrin bozucu olarak bilinmektedir. Bazı pestisit çeşitleri endokrin bozucu olarak hareket ederek kanser, gelişim sorunları ve kısırlık gibi etkilerle hayvanlara ciddi zararlar vermektedir. Bu etkilere benzer olarak insanların kimyasallara maruz kalmasıyla ilişkilendirilebilir.

Pestisitten korunmak için neler yapmalıyız?

Pestisitlerin çocuklar üzerinde büyüme ve gelişme açısından zararlı etkileri olabilmektedir. Bu yüzden çocukları pestisite maruz kalmamaları önemlidir. 

Gıdaları tüketmeden önce soymak ve pişirmek pestisit seviyesini düşürmeden en etkili yöntemlerden biridir. Evinizde yetiştirebileceğiniz meyve ve sebze ile pestisite maruz kalmayı önleyebilirsiniz. 

Bu ipuçları besinlerdeki pestisit kalıntılarını azaltmanızda etkili olacaktır:

• Meyve ve sebzeleri ıslatmak ya da suya daldırmak yerine su altında iyice yıkayın.
• Yıkadığınız besinleri temiz bir havlu ya da peçete yardımıyla kurulayın.
• Kavun ve kök sebzeler gibi gıdaları ovalayarak yıkayın.
• Marul ve lahana gibi yapraklı sebzelerin dış tabakasını atın.
• Meyve ve sebzeleri mümkünse soyarak tüketin.
• Sebzelerin yıkandığı suya sirke katılması alınacak önlemler arasındadır.

Pestisitlere direkt olarak temastan kaçınmak gerekmektedir. Kesinlikle solunmamalıdır. İlaçlama yapılacağı sırada yüzde ağız ve burun kapalı bir şekilde maske kullanılmalıdır. Eldiven takılarak direkt temas önlenebilir.

Günümüzde yaygın olarak kullanılan pestisitler nelerdir?

En yaygın olarak kullanılan pestisit, böcek öldürücü olarak asefat, klorpirifos ve organofosfatlardır. Bahçe ve ev için ise piretroid, karbarildir.

Dünya çapında fazla miktarda herbisit kayıtlıdır,  tarımda en çok kullanılan 5'i;

• Atrazin,
• Glifosat,
• Metolaklor-S,
• 2,4-Diklorofenoksiasetik (2,4-D) asit ve
• Fumigant dikloropropendir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.