Perthes hastalığı, uyluk kemiğine giden kanın durmasına bağlı olarak kemik yapısındaki bozulmanın kalça ekleminde ağrıya, topallamaya ve hareket kısıtlılığına neden olduğu bir durumdur. Özellikle çocukluk çağında görülen perthes hastalığında, kanlanma eksikliği nedeniyle de kemik hücreleri ölmeye başlar ve hasar görür. Erkeklerin Perthes hastalığına yakalanma olasılığı kadınlara göre daha fazladır. Perthes hastalığı tedavileri arasında düzenli kontrol, ilaçlar, fizik tedavi ve son aşamada ameliyat yer alır.
Perthes Hastalığı Nedir?
Perthes hastalığı, çocukları etkileyerek kalçada geçici bir kan akışı kaybı olduğunda gelişen ve topallama, yürürken güçlük çekme gibi belirtilerle ortaya çıkan bir hastalıktır. Özellikle 4 ila 8 yaş arasındaki çocuklarda görülen perthes hastalığı, kalça rahatsızlığı olarak bilinir. Femurun yuvarlak başına (uyluk kemiği) geçici bir kan akışı kaybı olmasıyla kemiğe oksijen sağlanamaz. Bu bölgeye kan akışının durması kemik hücrelerinin ölmesine sebep olur. Bu duruma aynı zamanda osteonekroz veya avasküler nekroz denir. Uzun süre kan akışı sağlanmadığı durumda femurun top kısmı, kemik zayıfladığı için çökme yapabilir.
Perthes Hastalığı Neden Olur?
Perthes hastalığı, uyluk kemiğinin en üst kısmında yer alan femur adı verilen yuvarlak baş bölgesine kan akışının durarak kemik hücrelerinin ölmesi nedeniyle meydana gelir. Çocukluk çağında görülen bu hastalık genellikle tek eklemin etkilenmesine neden olur. Femur bölgesine kan akışının gelmemesinden kaynaklı olarak femur başı zayıflayarak çökebilir. Bu bölgesinin çökmesi yuvarlaklığı yitirmesine sebebiyet verir. Kan akışı geri geldiğinde ise yeni kemik dokusu büyür ve yeni bir uyluk kemiği başının şeklini alacaktır. Bu aşama birkaç yıl içinde gerçekleşebilir.
Perthes Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Perthes hastalığı ilk belirtileri çocuklarda görülen topallama ve yürümedeki farklılıktır. Çocuk bu noktada farklılık hissetmese de dışardan gözlemlendiğinde perthes hastalığı belirtileri görülebilir.
Perthes hastalığının diğer belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Kalça bölgesi, kasık, dizde ve uylukta ağrı
- Aktivite esnasında oluşan ağrı
- Topallama ya da yürümede değişiklik
- Bacak kısalığı
- Kalça ekleminde hareketin azalması ve sertlik meydana gelmesi
- Bacakta incelme görülmesi
- Kalça bölgesinde spazmlara yol açabilecek tahriş ve iltihaplanma
- Bacaklarda görülen şişlik
Bazı durumda perthes hastalığı, hiç belirti göstermeyebilir. Bu noktada yaralanma ya da düşme nedeniyle röntgen çekilmesi durumunda perthes hastalığı ortaya çıkabilir.
Perthes Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Perthes hastalığı belirtileri gözlemlendiği durumda uzman doktor röntgen filmi isteyebilir. Böylelikle hastalığın ne kadar ileri olup olmadığı ortaya çıkarılır. İlerlediği durumda ise daha detaylı bilgi almak için MR çekilebilir. Uzman doktor hastalığın ilerleyişini kontrol etmek için çeşitli testler de talep edebilir. Bunun için atrofisi (kas dokusu kaybı) olup olmadığını belirlemek için çocuğun kalçasının ölçülmesi istenebilir.
Perthes hastalığı teşhisi için şu testler uygulanabilir:
Perthes Hastalığı Tedavisi Nasıl Olur?
Perthes hastalığı tedavisi, çocuğu yaşına ve hastalığın evresine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Tedavi süresinde çocuğun kalçasını hareket etmesini engelleyen yöntemler uygulanır. Bunun yanında cerrahi olmayan tedavi olarak ilaç tedavisi de eklenebilir. Hastalık ilerlemeye devam ettiği durumda ise bir sonraki aşamada, kalçanın iyileşmesi için en iyi pozisyon belirlenir ve çocuğun kalçası alçıya alınır. Genellikle 6-8 yaş altı çocuklar perthes hastalığında ameliyatsız tedavi edilebilir.
Hastalığın ilerlemesi durumunda uzman doktor ameliyat talep edebilir. Cerrahi tedavi sayesinde çocuğun kalça kemikleri düzgün şekilde hizalanması sağlanır. Kalçayı sabit tutmak için vidalar, plakalar ya da pimler yerleştirilebilir. Onarımı korumak ve iyileşmeyi en üst düzeye çıkarmak için çocuğun ameliyattan sonra altı ila sekiz hafta boyunca alçıya alınması gerekebilir. Ameliyat sonrası çocuğun iyileşme sürecinin hızlanması için genellikle fizik tedaviye gerek duyulabilir.
Perthes Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Perthes hastalığı geçer mi?
Çocuklarda 6 yaş altında Perthes hastalığı görülmesi durumunda hastalığın iyileşme süreci daha hızlıdır. 8 yaş üstü çocuklarda ise bu süreç biraz daha yavaş ilerler. Bu hastalığa sahip olanların bir kısmı iyileşirken bir kısmında ise femur başında şekil bozukluğu görülür bu da aksama ve yürüyüşte bozukluğa neden olur.
Femur başı kendini yeniler mi?
Perthes hastalığı, kalça femur başını etkileyerek çökmesine neden olur. Zaman içerisinde kan akışının devam etmesi durumunda femur başı kendini yeniler fakat bozulmalar meydana gelebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 18 Nisan 2024
Yayınlanma Tarihi: 18 Mart 2024
