Peritonit, genellikle sindirim sisteminde delinme veya apandisit patlaması kaynaklı periton (karın zarı) adı verilen doku tabakasının iltihaplanmasıdır. Peritonit bağırsakta delinme veya apandisit patlaması dışında, bakteri veya mantarlar yüzünden oluşan enfeksiyon ya da tahrişe neden olabilecek vücut sıvıları nedeniyle ortaya çıkar. Peritonitin en tipik belirtisi şiddetli karın ağrısıdır. Peritonit enfeksiyon tehlikeli bir duruma neden olarak karın içinde yer alan organları etkiler. Bunun yanında kan dolaşımına girerek sepsise sebep olabilir.
Peritonit (Karın İçi Enfeksiyonu) Nedir?
Peritonit, karnın içini kaplayan ve karın içerisindeki organların etrafını saran peritonun bakteri, mantarlar ya da vücut sıvıları nedeniyle iltihaplanmasıdır. Enfekte olan vücut sıvıları ya da herhangi bir enfeksiyon sebebiyle peritonit oluşabilir. Enfeksiyonlar peritonitin en yaygın nedenlerinden biridir ve tedavi edilmediği durumda ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir.
İki tip peritonit bulunur:
Spontan bakteriyel peritonit
Spontan bakteriyel peritonite bakteriler sebep olur. Bu durum böbrek hastalığı ya da siroz olduğundan ortaya çıkabilir.
İkincil peritonit
Peritonit, karın bölgesinde bir organın içerisinde yırtılma olarak da adlandırılan bir delik nedeniyle görülebilir.
Peritonit (Karın İçi Enfeksiyonu) Belirtileri Nelerdir?
Karın içinde enfeksiyon görülmesiyle oluşan peritonit, karın ağrısı, ateş, öksürme ve karın bölgesinde hassasiyet şeklinde belirtilerle görülür. Karın içerisindeki organları örten dokuların ya da sindirim kanalındaki bir yırtılma nedeniyle oluşur. Peritonitin en yaygın görülen belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Şiddetli karın ağrısı, karında dokunma hassasiyeti
- Şişmiş karın bölgesi
- Dehidrasyon
- Ateş
- Bulantı ve kusma
- Hızlı nabız
- Nefes darlığı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Bacak ve ayaklarda ödem
- Kolay morarma ve kanama (trombositopeni)
Peritonit (Karın İçi Enfeksiyonu) Neden Olur?
Peritonit, bakteri veya mantarların mide ve bağırsak sisteminde yer alan delikten karnın iç kısmına girerek enfeksiyon oluşturması nedeniyle görülür. Aynı zamanda siroza sahip olmak da peritonit nedenleri arasında yer alır. Peritonit kimyasal ve bulaşıcı nedenler olmak üzere iki ana nedeni bulunur. Bunlar şöyle açıklanabilir:
Kimyasal nedenler
- İltihaplanma genellikle bir enfeksiyon sebebiyle ortaya çıkar fakat bazı durumlarda farklı vücut sıvılarının kimyasal reaksiyonu olarak da görülür.
- Şiddetli iltihaplanma (kolesistit) safra kesesinden safra sızabilir dokularda delinmeye neden olur.
- Pankreatit gibi şiddetli inflamasyon da dokularda delinmelere neden olur.
- Ülser midenizden mide asidi sızdırarak karın içindeki dokulara zarar verebilir.
- Karnınızda yırtılan bir tümör veya kist kimyasal peritonite neden olabilir.
Bulaşıcı nedenler
Enfeksiyon nedeniyle ortaya çıkan peritonit, birincil ve ikinci olarak ortaya çıkabilir. Birincil bulaşıcı peritonit, peritonun kendisinden kaynaklanan bir enfeksiyondan nedeniyle görülür. İkincil bakteriyel peritonit vücudun başka bir bölgesinden peritona yayılır. Birincil enfeksiyon, ikincil enfeksiyona göre daha az yaygındır.
Peritonite neden olan birincil enfeksiyonlar şöyle sıralanır:
Spontan bakteriyel peritonit (SBP), asit olan kişilerde gelişir. Karın zarında biriken ve sızan damarlardan kaynaklanan aşırı sıvının ortaya çıkması durumudur. Asit, karaciğer hastalığı, böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği ve kanser gibi bağışıklık sistemini tehdit eden hastalıklardan kaynaklanır.
Peritonite neden olan ikincil enfeksiyonlar şöyle sıralanır:
Peritonit Nasıl Teşhis Edilir?
Peritonit belirtileri görülmeye başlandığı anda uzman doktora görünmek oldukça önemlidir. Tedavinin geciktiği durumda ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Uzman doktor sağlık geçmişinize baktıktan sonra fiziki muayene yapacaktır. Daha sonra bazı testler isteyebilir. Bunlar şöyle sıralanabilir:
- Röntgen: Vücudunu dokularının, kemiklerinin ve organlarının resimlerini oluşturan görüntüleme testidir.
- Kan, sıvı ve idrar testleri: Bu testler enfeksiyona neyin sebep olduğunu bulmak için uygulanır.
- BT taramaları (bilgisayarlı tomografi taramaları): Bu görüntüleme testi ile vücudun resimlerini oluşturmak için X ışınlarını ve bilgisayar teknolojisinden yararlanılır. BT taramaları vücudun herhangi bir bölümünün ayrıntılı görüntülerini yansıtır.
- MR: Manyetik alanlar ve radyofrekans enerjisi ile yapılan bir görüntüleme testidir.
- Ameliyat: Eğer peritonit ilerlemişse, enfeksiyona neden olanı bulup çıkarmak için ameliyat yapılabilir.
Peritonit (Karın İçi Enfeksiyonu) Nasıl Tedavi Edilir?
Peritonit tedavisi genellikle enfeksiyonu tedavi etmek ya da önlemek için yararlanılan antibiyotikler ile başlar. Daha sonra testler, enfeksiyona neden olan bakteri veya patojeni tam olarak ortaya çıkarırsa, daha etkili bir antibiyotik verilebilir. Enfeksiyon, apandisit, peptik ülser ya da divertikülit nedeniyle ortaya çıktıysa cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir.
Peritonitin Neden Olduğu Komplikasyonlar Nelerdir?
Peritonit görüldüğü durumlar vücutta çeşitli komplikasyonlar da görülebilir. Bunlar şöyle sıralanır:
- Septisemi ve sepsis
- Dehidrasyon ve elektrolit dengesizlikleri
- Kabızlık ve organların geçici olarak felç olduğunda idrar tutulması
- Bağırsakları tıkayabilecek iltihaptan kaynaklanan yara dokusu
Peritonit Hakkında Sık Sorulan Sorular
Peritonit tedavi edilmezse ne olur?
Peritonit tedavi edilmediği durumda ilerlerse sepsis gibi hastalıklara ve komplikasyonlara neden olabilir.
Periton hangi organları sarar?
Karın zarı olarak nitelendirilen periton, karın iç bölgesindeki karaciğer, dalak, bağırsaklar ve üreme organlarını kaplar. Periton da bu organları sarabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 27 Mart 2024
Yayınlanma Tarihi: 14 Aralık 2023
