Organ Nakli ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları

ORGAN NAKLİ HAKKINDA EN ÇOK MERAK EDİLENLER

1.Organ nakli sadece canlı vericiden diğer bir canlıya mı yapılır?

Hayır. Organ nakli,  canlıdan canlıya ve kadavradan canlıya yapılan bir operasyondur.

2. 90 yaşında bir kişinin organı alınarak bir çocuğa nakledilebilir mi?

Hayır. 90 yaşındaki bir kişinin hayati organları; yani kalbi, karaciğeri, pankreası, böbreği kullanılamaz. Belki korneası kullanılabilir.

3. Mesanedeki sorun nedeniyle idrar kaçağı olan bir hastaya organ nakli yapılabilir mi?

Evet. Hastaya eğer böbrek nakli gerekiyorsa öncelikle mesanesindeki sorun giderilir ve bir süre sonra da böbrek nakli yapılarak sağlıklı bir yaşam sağlanabilir.

 4. Karaciğer vericisi bir daha verici olabilir mi?

Hayır. Bir karaciğer canlı vericinin anatomik yapısı gereği bir süre sonra bir daha verici olması uygun değildir.

5. Bir kişi aynı anda hem by pass hem de böbrek nakli olabilir mi?

Evet. Hastanın durumuna bakılarak bu iki operasyon sırasıyla gerçekleştirilebilir.

 6.  Hastanın canlı bir vericisi var ise bir hafta içinde nakil gerçekleşir mi?

Evet. Kişinin canlı vericisi var ise 1 hafta gibi kısa bir süre içerisinde nakil gerçekleştirilebilir.

 7.       Hepatit B veya C hastaları böbrek nakli olabilirler mi?

Evet. Hepatit B ve C hastaları böbrek nakli olabilir; ancak bu hastalıkların karaciğeri olumsuz yönde ne kadar etkilediğine bakmak gereklidir.

 8.       Hepatit B ve C hastaları verici olabilirler mi?

Hayır. Hepatit C hastaları verici olamaz. Hepatit B hastaları ise verici olabilir; ancak vericinin aktif virüs taşımaması ve alıcının da Hepatit B’ye karşı aşılanıp korunur durumda olması gereklidir.

 9.       Karaciğerini nakille almış bir kimse daha sonra organ bağışı yapabilir mi?

Evet. Beyin ölümü gerçekleştikten sonra kişinin organ fonksiyonlarına bakılarak karar verilebilir.

 10.   İki nakil hastası vericilerini değiştirebilir mi?

Evet. Tüm tetkikler sonucu uygun görülmüş ise 2 nakil hastası vericilerini değiştirerek çapraz nakiller yapılabilir.

 11.   Nakilden sonra kişi iş gücüne geri dönebilir mi?

Evet. Nakil sonrası doktorunun belirleyeceği gün kadar istirahatten sonra (yaklaşık 2 ay sonra) kişi iş yaşamına geri dönebilir.

 12.   Nakil sonrası hasta spor yaşamına dönebilir mi?

Evet. Nakil sonrası örneğin; bir futbolcu doktorunun kararı ile yine doktorunun kontrolünde spor yaşamına geri dönebilir.

 13.   Kadavra listesine yazılmış bir hasta kendi ailesinden bir canlı vericisi çıkarsa nakil hemen yapılabilir mi?

Evet. Kişi kadavra listesine yazılmış dahi olsa aileden bir canlı bağışçısı var ise hemen nakil gerçekleştirilebilir.

 14.   Canlı bir kişi aynı anda iki kişiye karaciğer bağışında bulunabilir mi?

Hayır. Canlı bir vericinin iki kişiye karaciğer bağışçısı olması söz konusu değildir.

 15.   Beyin ölümü gerçekleşmiş bir kişinin karaciğeri iki kişiye verilebilir mi?

Evet. Uygun görülen hastalar için karaciğer bölünerek iki hastaya verilebilir.

 16.   Bir kişiye aynı anda hem böbrek hem karaciğer nakli yapılabilir mi?

Evet. Uygun görülen hastalara aynı anda hem böbrek hem karaciğer nakilleri yapılabilir.

 17.   Nakil sonrası hastalar hayatları boyunca ilaç kullanırlar mı?

Evet.  Kendi sağlıkları için kullanmak zorunda oldukları bazı ilaçlar olabilmektedir.

 18.   Nakil sonrası doktor kontrolleri ihmal edilmemeli midir?

Evet. Nakil sonrası da nakil kadar önemlidir; bunun için özellikle ilk bir yıl kontrollerini ihmal etmemeliler.

 19.   Karaciğer nakli sonrası alkol alınabilir mi?

Hayır. Karaciğer nakli sonrası hastanın alkol kullanmaması gerekmektedir.

 20.   Sağlıklı bir yetişkinin karaciğeri bebeğe takılır mı?

Evet. Eğer organın da sağlıklı olduğuna karar verilmiş ise bebek içi uygun görülen miktar alınarak nakil yapılabilmektedir.

 21.   Karaciğer naklinde uyum için cinsiyet faktörünün bir etkisi var mıdır?

Hayır. Karaciğer ya da böbrek nakillerinde alıcı ve vericilerin uyumu açısında cinsiyet faktörünün bir etkisi yoktur.

 22.   Böbrek yetmezliğinin tek tedavisi nakil midir?

Hayır. Böbrek yetmezliğinin hemodiyaliz, periton diyaliz ve böbrek nakli ile 3 şekilde tedavisi bulunmaktadır.  Ancak en iyi tedavi biçimi “böbrek nakli”dir.

 23.   Böbrek ya da karaciğer nakillerinin cinsel fonksiyonlara bir etkisi yok mudur?

Evet. Böbrek ya da karaciğer nakillerinin cinsellik ve üreme fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileyecek operasyonlar değildir.

 24.   Nakil olan bir bayan iki yıl sonra hamilelik yaşayabilir mi?

Evet. Böbrek ve karaciğer nakli olan bir bayanın iki yıl sonra hamile kalmasında bir sakınca yoktur.

 25.   18 yaş altı beyin ölümü gerçekleşmiş bir kişinin organı nakil için kullanılabilir mi?

Evet. 18 yaş altı olan ve beyin ölümü gerçekleşmiş bir kişinin organları yakınlarının onayı alındıktan sonra nakil için kullanılabilir.

 26.   Böbrek nakli şansı olan bir kişi diyalizde bekletilmemeli midir?

Evet. Eğer bir kişin böbrek nakli şansı var ise bir an önce nakil olması en doğrusudur.

 27.    Organ nakli kararı verilmiş her birey kadavra listesine kayıt olabilir mi?

Evet. Medikal araştırmalar sonucu eğer hastanın böbrek ya da karaciğer nakline ihtiyacı olduğuna karar verilmiş ise kadavra listesine yazılabilir.

 28. Psikiyatrik hastalıklar nakillere engel olabilir mi?

Evet. Nakil yapılan kişinin sosyal oryantasyonunun iyi olması gerekmektedir. Çünkü nakil ve sonrasında hekimle bağlantıyı koparmamaları gerekmektedir.

 29.   Obez olmak canlı verici olmaya engel midir?

Evet. Organın alınması için BMI (body mass index) yani vücut yağ kitle oranının 30’un altında olması gerekmektedir.

 30.   Böbreğini bağışlayan kişilerde böbrek yetmezliği gelişme riski artar mı?

Hayır. Normal bir insanda olduğu kadar bu risk verici olan kişilerde de mevcuttur. Bunun verici olma ile bir bağlantısı yoktur.

 31.   Nakil sonucu diyalize göre daha uzun ve sağlıklı bir yaşam mı sağlar?

Evet.  Nakil ile tedavi sizi sosyal ve iş yaşantınızdan koparmayacak şekilde sağlıklı bir yaşamı sunar.

 32.   Böbrek yetmezliği, kalp ve damar sisteminde damar sertliği ve kireçlenmeye sebep olabilir mi?

Evet. Hipertansiyon ve diyabete bağlı böbrek yetmezliği gelişmiş ise; bunlar kalp ve damar sistemini etkileyebilmektedir.

 33.   Kişi hayattayken sadece böbreğini ya da sadece karaciğerini bağışlayabilir mi?

Evet. Kişi hayattayken tüm organlarını bağışlayabileceği gibi sadece karar verdiği organını da bağışlayabilir.

 34.   Organ bağışını yapan aile organın kime verileceğine karar verebilir mi?

Hayır. Organ bağışı yapan kişi yaşarken ya da ölümü sonucu ailesi, organın kime ya da kimlere gideceği konusunda karar yetkisine sahip değildir.

 35.   Kadavradan alınan organ nakli ameliyatında kadavra parçalanır mı?

Hayır. Kadavradan alınan organ nakilleri teknik ameliyatlar olduğundan, bedenin tamamen parçalanması asla söz konusu değildir.

 36.   Kronik böbrek yetmezliği olan her hasta böbrek nakli olur mu?

Hayır. Hastada aktif hepatit ya da enfeksiyon taşıması, damar problemleri, kalp yetmezliği ya da ileri derecede akciğer yetmezliği gibi riskler de araştırılmaktadır.

 37.   Organ naklini her hastane ve her cerrah yapabilir mi?

Hayır. Teknik ve teknolojik alt yapı gerekliliğinin sağlanması ve organ nakli merkezinin sorumlusunun bu konuda yeterli olması gereklidir.

 38.   Hastaya 4. derece akrabalar organ bağışı yapabilir mi?

Evet. Sağlık Bakanlığının yönetmeliği gereğince 4. dereceye kadar akrabalar arası nakiller olabilir.

 39.   Böbreğin tekinin verilmesi durumunda “yarım insan” olunur mu?

Hayır. Tek böbreğin canlı vericiye yetip yetmeyeceği tespit edileceği için canlı verici tek böbrekle hayatının sonuna kadar sağlıklı yaşayabilir.

 40.   Organ nakli ameliyatları ağır ve kalıcı izler bırakır mı?

Hayır. Gelişen modern cerrahi teknoloji ve teknikleri ile tamamen güvenli ve kanamasız gerçekleşebilmektedir.

 41.   Bitkisel hayata girmiş bir kişinin organları alınabilir mi?

Hayır. Bitkisel hayata girmiş bir kişiden organ alınamaz. Kişinin kadavra sayılabilmesi için beyin fonksiyonlarının tamamen olmaması gerekmektedir.

 42.   Kan grubu uyumsuz ise organ nakli gerçekleştirilemez mi?

Hayır. Kan grubu uyumsuz olanlarda da nakil yapılabilir; ancak bu alıcının durumuna bakılarak karar verilmektedir.

 43.   Canlı vericiden karaciğer, uygun görülen parça alınarak mı yapılır?

Evet. Karaciğer naklinde vericinin tüm karaciğeri alınmaz. Uygun görülen parça alınarak nakil gerçekleştirilir.

 44.   Kadavra listesine yazılıp uygun bir organ çıkması durumunda bu organ için ücret ödenmekte midir?

Hayır. Organ nakillerinde herhangi bir organ için ücret ödenme gibi bir durum söz konusu değildir.

 45.   Kadavradan böbrek ve karaciğer nakillerinde alıcılar sıra ile mi belirlenir?

Evet. Bakanlık tarafından verilen listeye bağlı kalınarak nakiller gerçekleştirilir.

 46.   Nakiller sırasında yapılan tüm işler kayıt altına alınıp belgelenir mi?

Evet. Nakil süresince tüm işlemler resmi belgeler ile kayıt altına alınmaktadır.

 47.   Organ bağışı yapmak için bir hastaneye mi başvurmalı?

Evet. Organ bağışı yapmak için bağışı yapan bireyin bir sağlık kuruluşuna başvurması yeterlidir.

 48.   Organ bağışı sonrası bir bağış kartı mı verilir?

Evet. Organ bağışı sonrası kişinin bilgilerini içeren “Doku ve Organ Bağış Belgesi” kartı hazırlanmaktadır.

 49.   Bağış kartını bir kimlik gibi yanımızda mı taşımalıyız?

Evet. Kartı yanında taşımasını öneriyoruz; ancak ailesini de bu konuda mutlaka bilgilendirmelidir.

 50.   Organı alan kişiye bağışçının kimliğini ile ilgili bilgi verilir mi?

Hayır. Organ bağışı sonucu organı alan kişi ya da aileye bağışçının kim olduğu konusunda hiçbir bilgi verilmez.