Yükleniyor
Ödem, dokulara sızarak vücutta sıvı birikmesi sonucu etkilenen doku veya dokuların şişmesidir. Ödem, vücut dokularında çok fazla sıvının sıkışmasından kaynaklı olarak ortaya çıkar ve genellikle el, ayak, ayak bilekleri ve bacaklarda görülen şişlikleri tanımlamak için kullanılır. Ödemler daha çok iltihaplanma, hamilelik, ilaçlar ve yaralanma sonucu meydana gelir ve vücutta gözle görülür şişlikler ortaya çıkarır.
Ödem, hücrelerde, dokularda veya seröz boşluklarda çok fazla sıvının birikip sıkışması sonucu oluşan şişliktir. Genellikle el, kol, ayak bilekleri ve bacak gibi cilt dokularında görünmekle birlikte, akciğer ve diğer organlarda da görülebilir.
En yaygın nedenleri arasında hamilelik, kullanılan ilaçlar, iltihaplanma ve yaralanmalar yer alan ödemin siroz gibi karaciğer hastalığı sebebiyle de görüldüğü bilinmektedir. Her yaştan kişiyi etkileme potansiyeli olan ödem daha sık olarak hamileleri ve 65 yaş üstü bireyleri etkiler. Yaygın olarak bilinen ve birçok durumla ilişkilendirilebilen hafif ödem vakaları kendiliğinden geçebilirken bazı ödem vakaları şiddete bağlı olarak tedavi gerektirebilir.
Ödemi atmada etkili yöntemler, tuz miktarını azaltmak, fazla sıvıyı atmak için doktor onayıyla diüretik etkili ilaçlar almak, ödeme neden olan ilaç varsa kullanımını bırakmak, bol su içmek, kompresyon çorapları giymek ve ödemli bölgeye masaj uygulamaktır.
Başta el, kol ve ayaklarda ortaya çıkan ödem; kılcal damarlar olarak adlandırılan küçük kan damarlarının sıvı sızdırması sonucu dokulardaki sıvı birikimi kaynaklı meydana gelir ve vücut dokularında şişlikler oluşur. Hamilelik, ilaçlar, iltihaplanma ve karaciğer hastalıkları gibi durumlar sonucunda ortaya çıkan ödem aynı zamanda vücudun fazla sıvıyı tutmasına yarayan tuzun vücuttan atılamaması sonucu da oluşur.
Genel olarak ödem nedenleri şöyledir:
Gün içerisinde uzun süreler ayakta kalmak, oturmak, hamilelik, aşırı kilo, yaşlılık ve bacak, ayak bileği veya ayağın etkilendiği yaralanma ya da ameliyat da ödem ve ödeme bağlı şişmenin arkasındaki nedenlerdendir.
En yaygın ve ilk aşamada görülen ödem belirtisi vücutta yeni oluşan ve gözle görülür bir şekilde ortaya çıkan şişliklerdir. Cilt gerilmesi ve karında meydana gelen boyut artışı da ödem belirtileri olarak sayılır.
Vücut dokularındaki yeni şişliklerle ortaya çıkan ödem belirtileri şunları içerir:
Vücutta ödemin oluşmasıyla beraber kişinin el, kol ve bacaklarında şişlikler meydana gelebilir. Bu şişlikler dokunulduğun iz bıraktığında anlaşılabilir. Bu durumda derinin hemen altındaki doku şişer ve kabarma gösterir. Özellikle uzun süre ayakta duran kişiler, hareketsizlik veya damar problemleri nedeniyle ödemin bu bölgelerde görülmesine sebebiyet verir.
Ödemin oluşmasıyla beraber cilt yüzeyinde gerilme görülebilir. Bu gerilmeye bağlı olarak parlaklığın oluşması da normal olarak kabul edilir. Vücutta şişen dokular cilt üzerinde baskı oluşturarak cildin gerginleşmesine neden olur.
Ödemin oluştuğu bölgede cilt yüzeyine bastırıldığından sıvı birikimine bağlı olarak o bölgede geçici çukur oluşabilir. Bu çukur, genellikle birkaç saniye içerisinde kaybolan bir yapıdadır. Aynı zamanda bu durum vücutta sıvı birikiminin fazla olduğunu ve dokuların normalden daha az elastik olduğunu gösteren bir durumdur.
Ödem bazı durumlarda karın bölgesinde birikebilir. Bu durumda karnın şişmesi, özellikle karın içinde yer alan karaciğer, kalp, böbrekler gibi organlarda sıvı birikmesinin bir sonucudur. Bunun yanında karın şişliği sindirim sistemi ve organ fonksiyonları üzerinde de etkilidir.
Bacaklarda yer alan damarlarda ve dokularda sıvı birikmesine neden olan ödem, bacaklara ağırlık hissi verebilir. Bu his nedeniyle bacak kasları ve damarları doğal işleyişinden sıyrılarak zorlaşabilir. Bu da kişinin gün içerisinde rahatsız olmasına neden olur.
Bacaklarda oluşan şişliğin yanında hareketin kısıtlanması durumu da ortaya çıkabilir. Ödem nedeniyle oluşan bacaklardaki şişkinlik, dokuların gerer ve sert bir hale getirir. Böylelikle kişi gün içerisinde ayaklarını kaldırmada güçlük çeker ve ilerleyen zamanlarda denge problemleri yaşayabilir.
Ödem nedeniyle meydana gelen şişliklerin olduğu bölgelerde, ağrı ve rahatsızlık hissi meydana gelebilir. Bu ağrı özellikle şişen dokuların sinir uçlarına baskı yapması nedeniyle oluşur. Şişlik arttığı durumda ağrı da şiddetlenebilir. Bu da kişinin hayat kalitesini etkileyerek rahatsız edebilir.
Bu durumların yanında ödem ciddi bir hastalığın belirtisi olarak da kendini gösterebilir. Bu nedenle ani başlayan şişlikler veya ağrılar için bir doktora danışmak önemlidir.
Tuz tüketimini azaltmak, ödem toplayan uzvu kalp hizası üstünde tutarak kan akışını iyileştirmek, yürüyüş yapmak, ödemli uzva masaj yapmak, bol kıyafetler tercih etmek ve kompresyon çorabı kullanmak ödemi atmaya yardım eder.
Vücuttaki ödemi atmaya yardımcı yöntemler şunlardır:
Ödem atmayı sağlayan içilebilecek kür şöyledir:
Tüm malzemeler, katı meyve sıkacağında sıkılarak, sabah aç karnına tüketilmelidir. Katı meyve sıkacağının olmadığı durumlarda, blenderdan geçirilerek, 1 büyük bardak içme suyuna karıştırılarak tüketilebilir. Akşam saatleri tüketim için uygun değildir.
Diüretik etkisi ile idrar söktürerek ödemin atılmasını kolaylaştıran çay ve içecekler şunlardır:
Karın bölgesindeki ödemi atmak için idrar söktürücü besinlerin kullanılması tavsiye edilebilir. Başta enginar, pancar, lahana ve maydanoz ve mısır püskülü başlıca idrar söktürücü besinler arasında yer alır. Bunların doğru kullanımı için doktora danışmanız daha sağlıklı olacaktır.
Hamile kişilerin vücutta meydana gelen ödemlerini atmak için öncelikle uzun süre ayakta durmaktan kaçınmaları gerekir. Bunun yanı sıra bol su içmek, rahat ayakkabı veya çoraplar giymek, uzman bir hekim eşliğinde yoga yapmak veya yüzmek ve ayrıca hamilelik süresi boyunca tuzla birlikte kafein tüketimi azaltmak da vücut dokularındaki ödemin atılmasına yardımcı olur.
Ödemini teşhis etmek ve altında yatan nedeni anlamak için doktor fizik muayene yaparak vücut dokularındaki şişliğin ne durumda olduğunu kontrol eder ve ayrıca tıbbi geçmişinizi de size sorar. Bu, sebebini anlamak için yeterli olabilir. Bazen teşhis için kan testleri, ultrason muayeneleri, damar çalışmaları veya başka testler de gerekebilir
Ödemin teşhisi için kullanılan yöntemler şöyle sıralanabilir:
Ödem, genellikle vücuttaki fazla sıvıyı idrar şeklinde atmaya destek olan idrar söktürücü ilaçlar yardımıyla tedavi edilir. Bununla birlikte ödem tedavisi, özellikle de nedenin altta yatan bir sağlık durumuyla ilgili olması durumunda, nedene bağlı olarak değişir.
Ödem toplayan uzvu yüksekte tutmak, kan akışını rahatlatmak için yürüyüş, hafif egzersizler ve ödem toplayan bölgeye masaj yapmak, kompresyon çorapları kullanmak, tuz kullanımını azaltmak ve bol su içmek ödem atılımını hızlandırır.
Yüzdeki ödemin atılması ve şişliklerin geçmesi için düzenli uyku, makyajla uyumaktan kaçınma, sağlıklı beslenme gibi uygulamaların yapılmasının yanı sıra yüze salatalık işlemi yapabilir, soğuk kompres uygulayabilirsiniz.
Vücut dokularında meydana gelen ödemler kalp hastalıkları, karaciğer problemleri, tiroid, enfeksiyon ve iltihaplanma gibi durumların nedeni olabilir. Hafif ödem vakaları da altında herhangi bir neden olmaksızın kendiliğinden geçer.
Dikkate alınmayıp tedavi edilmeyen ödemlerde vücuttaki şişliklerin şiddeti artar ve kan dolaşımının bozulması ve enfeksiyon gibi bazı riskleri beraberinde getirebilir.
Ödemler genellikle kalıcı ve uzun süren bir durum değildir. Ancak altında yatan nedene bağlı olarak bazı ödemler kişiyi daha uzun süreler olumsuz etkileyebilir.
Gün içerisinde yeterli miktarda su tüketmek böbreklerin idrar üretmesini sağlayarak, vücudun sıvı dengesini korur. Böylelikle vücuttan ödem de atılmış olur. Fakat günlük sıvı alımını fazla olduğu durumda dokularda sıvı birikmesi meydana gelerek ödem oluşabilir.
Güncelleme Tarihi : 13 Ocak 2025
Yayınlanma Tarihi: 8 Eylül 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
