Tüm dünyada en önemli sağlık problemlerinden biri obezite; yanlış beslenme alışkanlıkları, hareketsiz yaşam ve bilgi eksiklikleri nedeniyle ortaya çıkıyor. Ülkemizde de obezite görülme sıklığı bu nedenlerle gün geçtikçe artıyor. Obezite, vücuttaki dengeleri altüst ederek kanser gibi pek çok ciddi hastalığa ve en önemlisi yaşam kaybına neden olabiliyor. Yapılan araştırmalar, obezite görülme sıklığının kadınlarda %40’ın üzerinde ve erkeklerin 2 katı olduğunu gösteriyor. Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Prof. Dr. Alihan Gürkan obezitenin nedenleri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Kanser, diyabet ve kalp hastalığı riskini artırır
Obezite, yaşam kalitesini ve süresini olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Aşırı kilo sorunu olan kişiler ancak %3-%10 oranında diyet ve egzersizle kilo verebilmektedir. Kalan %90’lık hasta grubu ise kanser, diyabet ve kalp damar sorunları riski ile karşı karşıyadır. Obezite, yalnızca ileri yaşta değil genç yaştaki bireyler için de yaşamı olumsuz etkileyen önemli bir faktördür. Örneğin; 20 yaşındaki bir gencin yaşam beklentisi yaşıtlarına oranla 12 yıl azalmaktadır.
Erkeklerde kısırlığa yol açabilir
Obezite sorunu olan erkeklerde, aşırı kiloya bağlı olarak sperm kalitesi düşüklüğü öne çıkan bir problemdir. Normalde erkeklerde, yağ dokusundan östrojen hormonu az miktarda salgılanmaktadır. Ancak obezite düzeyinde kiloya sahip kişilerde erkeklik hormonu olan testesteron daha çok östrojene dönüşür ve kandaki testesteron seviyesi azalır. Buna bağlı olarak da sperm kalitesi düşüş gösterir. Fazla kilosu olan erkeklerde hormon düzensizlikleri ideal kiloya sahip olanlara göre daha yüksektir. Obezite erkeklerde, kolon ve prostat kanserlerinin görülme sıklığını da artırmaktadır.
10 yıl sonra 500 bin kanser vakasının nedeni
Obezite bir estetik veya duruş problemi değil, hastalıktır. Yapılan araştırmalar 2030 yılında obezitenin yılda 500 bin kanser vakasına neden olacağını göstermektedir. Kanserlerin %7’sininin oluşumunda obezitenin doğrudan etkisi görülmektedir. Ayrıca pek çok kronik hastalığın en önemli nedenlerinden biridir. Eğer bir kişi yaklaşık olarak 1 kilo verirse, dünyadaki yıllık 100 bin kanser vakası engellenebilir.
Obeziteye yol açan faktörlere dikkat!
- Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları
- Fiziksel aktivite yetersizliği
- Yaş, cinsiyet eğitim düzeyi, sosyo-kültürel etmenler, gelir durumu
- Hormonal ve metabolik etmenler
- Genetik, psikolojik etmenler
- Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama
- Sigara ve alkol kullanma alışkanlığı
- Kullanılan bazı ilaçlar (antidepresanlar vb.)
- Doğum sayısı ve sık doğum aralığı
- Anne sütünün yetersiz alınması
Pek çok hastalık obezite kaynaklı
- Tip 2 diyabet
- Yüksek tansiyon
- Kan yağları ve kolesterol yüksekliği
- Karaciğer yağlanması
- Damar sertliği gibi kalp damar hastalıkları
- Eklem bozuklukları
- Uyku apnesi
- Kızlarda yumurtalık kistleri ve buna bağlı adet düzensizlikleri
- Aşırı tüylenme
- Erkek çocuklarda gömük penis ve hormonal bozukluklar
- Depresyon
- Bazı kanserler
Obezitenin kalıcı tedavisi cerrahi
Obezitenin tedavisinde, diyet ve egzersizle daha düşük oranda başarı sağlanırken, cerrahide bu oran oldukça yüksektir. Obezite cerrahisi kişinin sadece estetik görünümünü iyileştirmekle kalmaz yaşam kalitesine de olumlu katkı sağlar. Bu nedenle; kalp ve damar hastalıkları, psikolojik bozukluklar ve uyku apnesi gibi hastalıklara karşı cerrahi ile kalıcı kilo verilmesinin sağlanması çok önemlidir. Obezite cerrahisinde yöntem kişiye özel olarak belirlenmektedir. Hastalar konforlu bir ameliyat sürecinin ardından kısa sürede iş ve sosyal yaşamlarına dönebilme, uygun planlama ile ideal kilolarına kavuşabilmektedir.
Güncelleme Tarihi : 1 Aralık 2023
Yayınlanma Tarihi: 25 Kasım 2022
