Nöroendokrin tümör, vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilen nadir olarak görülen nöroendokrin hücrelerinde başlayan tümörlerdir. Nöroendokrin hücreler, sinir hücreleri ve hormon üreten hücrelere benzer özelliklere sahiptir. Çoğunlukla akciğerlerde, ince bağırsakta, rektumda ve pankreasta görülür. Tanı ve tedavisi tümörün tipine, konumuna, aşırı hormon üretip üretmediğine ve yayılıp yayılmadığına bağlı olarak farklılık gösterir.
Nöroendokrin Tümör Nedir?
Nöroendokrin tümör (NET), vücutta nöroendokrin sisteminizde özel hücrelerde başlayan tümörlerdir. Bu hücreler sinir hücreleri ve hormon üreten endokrin hücrelerinin özelliklerini birleştiren bir yapıdadır. Nöroendokrin hücreler vücudun her yerinde bulunabilir. Aynı zamanda kan dolaşımına hormon salmayla görevlidirler.
Nöroendokrin tümör türleri nelerdir?
Nöroendokrin tümör, primer ve sekonder tümörler olarak ikiye ayrılır. Birincil tümör, vücudun diğer bölgelerine yayılmayan kanser türüdür. İkincil tümör ise genellikle lenfatik sisteminizde yer alarak lenf düğümlerine, karaciğere veya kemiklere yayılan bir nöroendokrin tümördür. Nöroendokrin tümör konumlarına bağlı olarak isimlendirilebilir. En yaygın primer nöroendokrin tümör tipleri şöyle sıralanır:
Gastrointestinal nöroendokrin tümörü: Nöroendokrin tümör en yaygın olarak gastrointestinal sistem içerisinde kalın bağırsak ve ince bağırsakta gelişir. Gastrointestinal sistem, gıdaların ve sıvıların sindirilmesinde ve vücuttan atıkların atılmasında önemli bir rol oynar.
Akciğer nöroendokrin tümörü: Nöroendokrin tümörün en sık görüldüğü ikinci yerdir. Nöroendokrin tümör, genellikle bronşiyal sistemde meydana gelir.
Pankreas nöroendokrin tümörü: Nöroendokrin tümör, karın bölgesinde yer pankreasta da görülebilir.
Nöroendokrin Tümör Belirtileri Nelerdir?
Nöroendokrin tümör belirtileri, kanserli hücrelerin yani tümörün vücuttaki konumuna göre farklılık gösterir. Birçok kanser türünde olduğu gibi, tüm belirtiler kişinin kanser olduğu anlamını taşımamaktadır. Bu semptomlar tümörün konumuna ve aşırı hormon üretip üretmediğine bağlı olarak değişir.
Nöroendokrin tümör belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Cilt altında görülen ya da hissedilebilen bir yumru
- Halsizlik ve yorgunluk
- Hızlı kilo verme
- Ciltte kızarıklık ve döküntü
- Tümörün oluştuğu bölgede ağrı
- İdrar sık çıkma, ishal gibi problemler
- Baş dönmesi
- Susuzluğun artması
- Akciğerde hırıltı veya kalıcı öksürük
Nöroendokrin Tümör Neden Olur?
Nöroendokrin tümör, kalıtsal durumlar nedeniyle ortaya çıkarak hücrelerin DNA’sında meydana gelen mutasyonlar sonucunda görülür. Bunun yanında multiple endokrin neoplazi, nörofibromatozi ve Von Hippel-Lindau sendromu olan kişilerde nöroendokrin tümör gelişme olasılığı yüksektir. Nöroendokrin tümör bazı risk faktörleri şöyle sıralanabilir:
- Kalıtsal hastalıkları bulması nedeniyle genetik faktörler
- Peptik ülser veya diyabet gibi önceden var olan hastalıklar
Nöroendokrin Tümör Teşhisi Nasıl Olur?
Uzman doktor, nöroendokrin tümörlerin vücutta bulunması için kişiye çeşitli testle yapabilir. Yapılacak olan fiziki muayene ve testlerin ardından kişiye nöroendokrin tümör teşhisi konulabilir. Nöroendokrin tümörlerin teşhisinde en sık kullanılan testler şöyle sıralanır:
- Biyopsi: Uzman doktor hücreyi mikroskop altında incelemek için biyopsi yapabilir.
- Çekirdek iğne biyopsisi: Uzman doktor anormal görünen yumrulardan sıvı ve doku çıkarmak için ince bir iğne ve şırınga kullanarak biyopsi yapabilir.
- İdrar tahlili: Doktor, kişiye idrar tahlili yaparak detaylı inceleme gerçekleştirir.
- Biyokimyasal testler: Bu testler sayesinde kan, idrar veya doku örneklerinde belirli bir enzim ya da proteinin miktarını ölçülür.
- Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması: BT taramaları, yumuşak dokuların ve kemiklerin üç boyutlu görüntülerini oluşturur.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MR): Vücuttaki organların ve yapıların çok net görüntülerini üretmek için radyo dalgalarından yararlanılır.
Nöroendokrin Tümör Tedavisi Nasıl Yapılır?
Nöroendokrin tümör tedavisinde uygulanabilecek en etkili yöntem cerrahi müdahaledir. Oluşan tümörler büyükse veya yayılmışsa şu tedavi yöntemlerinden yararlanılır:
- Tümörün vücuttan çıkarılmasını içeren cerrahi yöntem
- Tümörün gelişimini durdurmak için uygulanan peptid reseptör radyonüklid tedavisi
- Kemoterapi
- Hedefe yönelik ilaç tedavisi
- Artan hormon salgısının kontrolünde kullanılan ilaçlar
- Radyoterapi
Nöroendokrin Tümör Hakkında Sık Sorulan Sorular
Nöroendokrin tümör iyileşir mi?
Nöroendokrin tümörler, vücutta yavaş gelişen bir yapısı olduğundan tedavi yöntemleri sayesinde iyileşme gösterme olasılığı yüksek kanserler arasındadır.
Nöroendokrin tümör önlenebilir mi?
Nöroendokrin tümör, genellikle kalıtsal nedenlerle ortaya çıktığından önlemek mümkün olmayabilir. Bu noktada aile geçmişine bakılarak NET geliştirme riski olup olmadığı gözlemlenebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 21 Mayıs 2024