Nekrotizan enterokolit (NEC), özellikle yenidoğanlarda görülen bağırsak dokularının ölmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Bağırsakta delik oluşması sonucunda delikten sızan bakteriler karın enfeksiyonlarına sebebiyet verir. Nekrotizan enterokolitin belirtileri, karında şişkinlik, kusma, ateş ve solunum problemleri şeklinde kendini gösterebilir. Hastalığın şiddeti kişinin bağışıklık sistemine göre farklılık gösterebilir. Hafif oluşan vakalarda, beslenme durdurularak antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Prematüre bebeklerde zamanında yapılan müdahale hastalığın seyrini önemli ölçüde iyileştirebilir.
Nekrotizan Enterokolit Nedir?
Nekrotizan enterokolit (NEC), özellikle prematüre bebekleri etkileyen bağırsak dokusunun iltihaplanarak ölmesine neden olan gastrointestinal hastalık türüdür. Bebeklerin bağırsağında delik oluşturan bu hastalık sonucunda oluşan delikten bakteriler içeri sızabilir. Sızan bakteriler bağırsak duvarını istila eder ve böylelikle iltihaplanma başlar. NEC genellikle doğumdan iki ila altı hafta sonra gelişme gösteren bir durumdur. Bazı bebeklerde bu hastalık hafif seyrederken bazılarında ise yaşamı tehdit eden semptomlara neden olabilir. Nekrotizan enterokolit tedavi edilmediği durumda ise ciddi enfeksiyonlara zemin hazırlar.
Nekrotizan Enterokolitin Tipleri Nelerdir?
Nekrotizan enterokolit (NEC) tipleri, semptomların ne zaman başladığına ve bu durumun neden olduğuna göre ayrılır. Nekrotizan enterokolit türleri şöyle sıralanabilir:
Klasik nekrotizan enterokolit
En yaygın görülen NEC türü olarak görülür. Gebeliğin 28. haftasından önce doğan bebekleri etkileyen türlerinden biridir. Klasik NEC, doğum sonrasında üç ila altı hafta içerisinde ortaya çıkar. Çoğunlukla bebek stabil ve iyi durumdadır. Sonrasında durum hiçbir semptom göstermeden aniden gelişebilir.
Transfüzyonla ilişkili nekrotizan enterokolit
Bebeklerde görülen anemiyi tedavi etmek için kan transfüzyonuna ihtiyaç duyulabilir. Prematüre bebeklerin yaklaşık olarak üçte birinde kan transfüzyonu alınmasının ardından sonraki günlerde NEC gelişebilir.
Atipik nekrotizan enterokolit
Nadiren görülen atipik tipteki nekrotizan enterokolit, bir bebekte yaşamın ilk haftasında ya da ilk beslenmesinden sonra gelişebilir.
Term nekrotizan enterokolit
NEC gelişen term bebeklerde genellikle doğumsal bir kusur yer alır. Bunlar arasında konjenital kalp rahatsızlığı, gastroşizis ve doğumda düşük oksijen seviyeleri sıralanabilir.
Nekrotizan Enterokolit Belirtileri Nelerdir?
Nekrotizan enterokolit, türüne ve nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu durum doğumdan iki ya da altı hafta sonra karın ağrısı, karın bölgesinde şişkinlik, ateş ve halsizlik belirtileriyle kendini gösterir. NEC, yenidoğan bakım üntesindeki bebekler arasında yaygın bir sorun olarak görülür.
Nekrotizan enterokolitin belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Karın ağrısı
- Karın şişkinliği
- Kalp atış hızında değişiklikler
- Kan basıncının değişmesi
- Kanlı dışkılama ve ishal
- Mide bulantısı ve kusma
- Letarji
- İştahsızlık
Nekrotizan Enterokolit Neden Olur?
Nekrotizan enterokolit, kesin olarak nedeni bilinmese bebeklerde bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucunda görülür. Bağışıklık sistemi bebeklerin enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olur. Zayıflaması durumunda da bebeklerin enfeksiyona yakalanma olasılığı artar. Sindirim sisteminin de zayıf olması durumunda nekrotizan enterokolit, görülme olasılığı bulunur. Özellikle prematüre bebekler bağırsak enfeksiyonu geçirdiği durumda bağışıklık ve sindirim sistemleri bununla savaşmakta zorluk çeker.
Buna bağlı olarak oksijen taşıyan kanın prematüre bebeklerde bağırsaklara ulaşması da daha zor hale gelir. Kan akışının azalmasıyla beraber bağırsak dokusu zarar görür. Bu hasar nedeniyle bakteriler bağırsaklardan dışarı sızarak karın boşluğuna veya kan dolaşımına girmesine neden olur.
Nekrotizan Enterokolit Nasıl Teşhis Edilir?
Uzman doktor bebeğin muayene ederek, şişkin bir karın olup olmadığına ve semptomları taşıyıp taşımadığını kontrol eder. Bunların yanında tam teşhisin konulması için doktor kan testleri, dışkı testi ve röntgen yapılmasını isteyebilir. Nekrotizan enterokolit teşhisinde kullanılan yöntemle şunlardır:
- Bakteri ve enfeksiyon belirtilerini ortaya çıkarmak için kan testi,
- Bebeği dışkısından teşhisi için dışkı testi,
- Bağırsak veya karın boşluğunun etrafında hava kabarcıklarını görüntülemek için röntgen
Nekrotizan Enterokolit Tedavisi Nasıl Olur?
Bebeğin bağırsakların iyileşmesi için zamana ihtiyaç duyulur. Nekrotizan enterokolit tedavisinde ilk adım, oral beslenme ya da tüp beslenmesini durdurmaktır. Bunların yerine bebeğe intravenöz (IV) sıvılar ve besinler verilebilir. Nekrotizan enterokolit tedavisinde şu yöntemler de uygulanabilir:
Nazogastrik tüp: Doktor, bebeğin ağzından uzun, ince bir tüp yerleştirir. Tüp doğrudan gazı ve sıvıları emme için mideye iner.
Antibiyotikler: Antibiyotikler bakteriyel enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olur.
Nekrotizan enterokolit ilerlediği durumda bağırsak dokusunun çıkarılmasını içeren ameliyata ihtiyaç duyulabilir. Bu ameliyat, bebeğin karnından küçük bir delik açılmasını içerir. Kalın bağırsak stomaya bağlanır ve dışkı stoma yoluyla vücutta dışarı atılır. Bebek güçlendiğinde ise doktor bağırsakları yeniden bağlar.
Nekrotizan Enterokolit Hakkında Sık Sorulan Sorular
Nekrotizan enterokolit nasıl önlenir?
Özellikle prematüre bebeklerde NEC riskini azaltmaya yardımcı olabilecek bazı müdahaleler bulunur. Bebeğin doğduktan sonra anne sütüyle beslenmesi nekrotizan enterokolit riskinin azalmasına yardımcı olur.
Nekrotizan enterokolit için hangi bölüme gidilir?
Nekrotizan enterokolit (NEC) genellikle yenidoğan döneminde görülen bir hastalık olduğundan, bu durumla ilgilenmesi için pediatri bölümüne başvurulabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 27 Ocak 2025
