Yükleniyor
Minicik bedenleri ile ya diyalize mahkum oluyorlar ya da her an yaşayabilecekleri hayati tehlike nedeni ile ailelerinin yüreklerini ağızlarına getirebiliyorlar. Oysaki çocuk yaşta olacakları organ nakli ameliyatı ile hayata yeniden sarılmaları mümkün.
Çocuklarda ciddi idrar yolu enfeksiyonları, mesane reflüsü, taş hastalığı, böbrek fonksiyon bozuklukları, böbrek yetmezliğine neden olurken, safra yolu rahatsızlıkları ve çeşitli kalıtsal hastalıklar karaciğer yetmezliğine yol açabilmektedir.
Memorial Şişli Hastanesi Organ Nakli Merkezi Bölümü Uzmanları, çocuklarda organ nakli hakkında bilgi verdi.
Böbreklerin çalışmasına engel olabilecek birçok durum vardır. Bunlar arasında en önemli olanları doğumsal bozukluklardır. Aralarında en sık rastlanan mesane reflüsünde idrar, idrar torbasından böbreklere geri kaçar. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarının eşlik ettiği bu durum, uzun vadede böbreğin zarar görmesine ve çalışamayacak hale gelmesine neden olur. Diğer doğumsal kusurlar arasında böbreklerin veya idrar torbasının henüz anne karnında iken yeteri kadar gelişememesi, böbreklerimizin içinde yer alan kanallarda veya idrar yollarında tıkanıklıklar meydana gelmesi sayılabilir. Ayrıca bazı kalıtımsal yani, anne ya da babadan çocuklara geçebilen hastalıklar da önemli bir yetmezlik nedenidir. Polikistik böbrek hastalığı veya Alport Sendromu bu hastalıklardandır. Nefritler de böbrek yetmezliğinin önemli nedenlerinden biridir. Bunun yanı sıra lupus ya da diyabet gibi bazı hastalıklar da böbrek yetmezliğine neden olabilir. Bu hastalıklar direkt olarak böbrekle ilgili değildir; ancak vücudun değişik bölümlerine ve de böbreklere hasar verebilen hastalıklardır.
Son derece sinsi bir hastalık olan kronik böbrek yetmezliği ilk dönemlerinde pek belirti vermeyebilir. Öncelikle halsizlik başlar, daha ileri aşamalarda hipertansiyon, göz kapaklarında ve bacaklarda şişme, kemiklerde özellikle bacaklarda ağrı, bacaklarda eğrilik ve idrar miktarında azalma görülebilir. Hastalık çok daha ilerlediğinde ise hastalar havale geçirebilir, komaya girebilir, akciğer sorunları ve kalp yetmezliği gelişebilir ve hatta hasta aniden hayatını kaybedebilir.
Kronik böbrek yetmezliği olan çocuklarda diyaliz ihtimalinden önce bir nakil merkezine başvurulması, organ nakli için yeterli şartların olup olmadığının araştırılması ve naklin ilk tedavi seçeneği olarak düşünülmesi gerekmektedir.
Çocuklarda en sık karaciğer nakli nedeni doğuştan safra yollarının oluşmaması hastalığıdır. Bu hastalığın ilk belirtisi uzun süren düzelmeyen sarılıktır. Doğum sonrası ilk üç ayda erken tanı konulursa erken karaciğer nakli gerekmeden başka bir ameliyat ile zaman kazanılabilirse de sonuçta bu çocukların büyük kısmı siroza giderler. Bunun dışında doğuştan metabolik hastalıklar kendini sarılık, kaşıntı, karın şişliği, büyüme ve gelişme geriliğiyle gösterip sirozla sonuçlanabilir. Çocuk organ bağış sayısı yetersiz olduğu için anne ya da babanın karaciğerinin küçük bir parçası bu hastalara nakledilebilir. Bu amaçla, hastanın kan grubuna uyan verici adayı belirlenir ve cerrahi teknik açıdan hem çocuk hem de vericisi ayrıntılı tetkik edilir. Çocuk için gereken karaciğer miktarı az olacağından ameliyat sonrası vericide ciddi bir sorun beklenmez. Bu sayede ölüme mahkum olan çocuğa karaciğer nakli sayesinde yeni bir hayat bağışlanmış olur.
Küçük yaşta diyalize başlayan çocuklarda enfeksiyon, gelişme geriliği gibi problemler olabilmektedir. Karaciğer hastalığı olan çocuklarsa kaşıntı, sarılık, büyüme geriliği, karında ve vücutta su toplama görülür. Çocukların cinsel gelişim basamakları geri kalabilir ve öğrenme kapasiteleri azalabilir. Genellikle bu çocuklar hastalık nedeni ile iştah problemi yaşadıkları için dengeli beslenemeyip kilo da alamayabilirler. Ayrıca içe kapanma ve depresyon da kronik organ yetmezliğine sıklıkla eşlik edebilir.
Başarılı bir naklin ardından çocuklar yaşamlarına devam etmektedirler. Nakil gerekliyse hasta kötüleşmeden nakil yapılması şarttır. Büyüme geriliği ve kalıcı problemler oluşmadan nakil yapılmalıdır. Organ yetmezliği nedeniyle gelişme geriliği görülen bir çocuk, nakilden sonra da olsa maalesef akranlarını yakalayamamaktadır.
Bazı kalıtsal hastalıklar akraba evlilikleri sonucunda oluşmaktadır. Bazen 3 kardeşte birden organ yetmezliği görülebilmektedir. Bu anlamda bu hastalığın devam etmemesi için bu durumdan kaçınılmalıdır.
Küçük çocuklarda (0-5 yaş) yapılan böbrek ve karaciğer naklinin cerrahi tekniği farklılıklar gösterir. Bunun dışında anatomileri daha küçük, damarları da daha ince olduğu için daha hassas bir çalışmayı gerektirir.
Nakil olan çocuklar organların uyumu için ömür boyu ilaç kullanmak zorundadır. Ailenin bilinçli olması, ameliyat sonrasında kullanılacak ilaçları doğru şekilde kullanmasını sağlamaları, yaşam boyu dikkat edilmesi gerekenler konusunda çocuğunu eğitmesi ve bunun takibini iyi yapması gerekmektedir. Nakilden sonra 3 aylık bir enfeksiyondan korunma döneminin ardından çocuk okula gidebilir. Nakil olan çocuğun operasyondan sonra arkadaşları ve çevreleri ile kaynaşması oyun zamanında oyun oynaması, ilaç zamanında ilaç alması gerekiyor. Çocuğu toplumdan soyutlamak, ona farklı olduğunu hissettirmek doğru değildir. Çocuk spor yapmak istiyorsa darbe almayacağı ve enfeksiyon kapmayacağı şekilde her türlü sporu yapabilir Yalnızca okul ve arkadaş çevresi konu ile ilgili uyarılmalı ve dikkatli olmaları sağlanmalıdır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 10 Mart 2021
Yayınlanma Tarihi: 29 Nisan 2013
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
