Motivasyon Nedir? Motivasyon Nasıl Kazanılır?

Motivasyon Nedir?

Motivasyon, kişinin bir hedefe ulaşması için harekete geçiren içsel ve dışsal türlüler olarak tanımlanır. İçsel dürtü, insanın eylemi gerçekleştirmesi için önemlidir. Böylelikle kişi bir amaca yönelerek ihtiyacının karşılanması için enerji sağlar. Kişiler isteklerini, ihtiyaçlarını ve hedeflerini oluşturabilmek için motivasyona ihtiyaç duyabilir. Kişi içsel değerleri ve tatmin duygusuna motivasyon sayesinde hayata geçirir.

Motivasyona Neden İhtiyaç Duyulur?

Motivasyon, belirlenen bir amaç doğrultusunda hareket edebilme ve hareket sürecinde istikrarı sağlayabilme halidir. Bireylerin hayatlarında istediklerini gerçekleştirebilmesi için belirli bir hedefe doğru yol alması gerekir. Bu doğrultuda kişinin sosyal, fiziksel, duygusal ya da bilişsel yeteneklerini tamamen devreye sokarak ilerlemesi motivasyon sağlamak ile ilişkilidir. Günlük dilde de sıkça kullanılmaya başlanan motivasyon kelimesi aslında istek ve heyecan halini de ifade eder. Türkçe ifadeyle bu kelimenin karşılığı güdülenmedir. Bu nedenle hedefe hareket etmekten çok daha geniş ve komplike bir hali de kapsar.

Her yaşta devreye giren bu kavram, kişide bir itici güç oluşturur ve hayatta yapmak istediklerine daha kolay ulaşmasını sağlar. Eğitim ve iş hayatında başarı kazanmanın önemli bir bileşeni olarak ifade edilen motivasyon hali disiplin ve zamanı iyi kontrol etme gibi ek durumları da içerir. Buradan hareketle ders çalışmak için motivasyonu olan kişiler daha iyi konsantre olur ve dikkatini konu üzerine toplayabilir. Genel olarak motivasyona ihtiyaç duyulan noktalar ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Bu süreci yönetebilen kişiler enerji ve coşku halini devamlı taşıyabilir. Böylece kişinin zorluklara karşı direnci artabilir.
• Hedefe ulaşmakta aracıdır ve bu sayede başarılı insanların toplumda yükselmesini sağlar.
• Motivasyon aynı zamanda kişinin hayal ve isteklerine ulaşmak için verimli, tertipli ve arzulu olmasına teşvik eder.
• Kontrollü ve kendinden emin adımlar atabilir. Bu yolda kendini düşürecek bağımlılık ya da risk alma süreçlerinden uzak kalabilir.
• Kişi kendini bireysel olarak sürekli geliştirmeye odaklar.
• Başkaları tarafından hayatta sürüklenmeden kendi yaşamını şekillendirme becerisi kazanır.
• Mücadele gücü artan kişi pes etmeden kendi potansiyelini açığa çıkarabilir.
• Özellikle iş ortamında çalışanın verimliliği ve işi benimsemesi adına motivasyon olmazsa olmaz bir unsurdur. Bazı iş yerlerinde bu kritere oldukça önem verilerek personelden %90'ının üzerinde verim aldığı gözlemlenir. Kurumsal kimlikten uzak şirketlerse motive olamayan kişileri işten çıkararak çözüm bulmaya çalışır ve mevcut personelinden %20'nin altında bir verim aldığına dair araştırmalar mevcuttur.
• İş yerlerinde bu süreci kuramayan personelin kafası dağınıktır ve odaklanma problemi çeker. Bu nedenle üretkenlikleri düşüktür ve hedef odaklı çalışmaktan uzaktır.

Motivasyon Türleri Nelerdir?

Motivasyon türleri farklı alanlarda değerlendirilerek sınıflandırılabilir. Ancak genel olarak davranışların şekillenmesine bağlı olarak iki motivasyon türü aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

İçsel motivasyon

Kişinin içte hissettiği duygular ve bu duyguların harekete geçme kapasitesi oldukça önemlidir. Bu anlamda kişi, bir şeyleri başarmak için öncelikle gücü kendisinde aramalıdır. Bu güce sahip kişiler, çevresel ya da dışarıdan bir uyarıcıya ihtiyaç duymadan kendiliğinden harekete geçebilir. Bu aşamada kişinin kendi isteklerini bilerek yol alması, gerçekleştireceği hedeflerin de daha kalıcı ve sağlam olmasında rol oynar. Kişinin herhangi bir ödül kazanmadan elde edeceği itici bir güçtür. Bundan dolayı bazı araştırmacılar, bu motivasyon halinin en saf şekilde korunduğunu ifade eder. Örnek verilecek olunursa bir kişinin diyete başlaması ve bozmadan devam etmesi, üniversite sınavına hazırlanan öğrenin bir yıl boyunca kopmadan çalışması içsel bu gücün korunması ile mümkündür. Bu nedenle irade gücünü taşıyan kişiler, kalıcı başarılar elde etmenin gücünü içlerinde bulundurur.

Dış motivasyon

İstenilen sonuçları alabilmek için çevresel ya da dışarıdan gelecek bir etkiyi ifade eder. Burada içsel haz duygusu yoktur, kişinin davranışlarının sonucunda elde edeceği bir pozitif kaynak vardır. Bu sebeple kişinin istek hali tamamen dışarıdan sağlanır, bu durum ceza ya da ödül mekanizması kontrolündedir. Örnek verilecek olunursa dışarıdan gelen saygınlık, unvan, ödül, para ya da övücü sözler bu grupta yer alır. Çoğu zaman kişiler, içsel itici gücü oluşturamadığında dışarıdan yönlendirme ve telkinlere açık hale gelir. Kendi gücünü görmeden tamamen dışarıdan gelen telkinle hedefe yürüme yolunu anlatır. 

Motivasyon Nasıl Sağlanır? 

Motivasyonu sağlamak için birden fazla yöntem dikkati çekebilir. Genel olarak motive edici süreci olumlu etkileyen durumlar aşağıdaki gibi listelenebilir:

Duygusal zeka (EQ) geliştirme

Çevredeki kişileri daha iyi anlama ve kendinin öz farkındalığını keşfetmek için gereklidir. 

Karşı tarafın değerli olduğunu hissettirme

Çalışanlar kendini değerli hissettiğinde şirketin hedeflerini gerçekleştirmekte daha istekli olup maksimum verimle çalışabilirler. Bunu sağlamak için yöneticinin çalışanın düşüncelerine ve kendisine değer verildiğini destekleyecek tutum ve davranışlar içinde olması önemlidir.

İletişim dilini güçlendirme

Çalışanlarla belirli aralıklarla bir araya gelme, iletişim kanalını güçlü tutma ya da molalarda çalışanlarla sohbet etme pozitif olarak tetikleyici bir unsurdur.

İletişimde kullanılan bazı olumlu cümlelerin kullanılması

Çalışanları görünür kılmak için onlara teşekkür etmek, taktir etmek ya da öz güvenini arttırıcı sözler kullanmak destekleyicidir.

Diğer bir taraftan kişinin içsel tetikleyici gücünü artırması için bazı bireysel özelliklerini desteklemesi önerilir. Buradan hareketle yapılacak bazı pratik yöntemler aşağıdaki gibi listelenebilir:

• Kendini tanıyan kişi, neler yapabileceği hakkında bir fikre sahiptir. Bu nedenle kişinin kabiliyetini, güçlü ve zayıf yönlerini bilmesi hedefe daha kolay ulaşmasında etkilidir.
• Özgüven artıran aktiviteler içinde bulunmak da önemlidir. Bu anlamda başarı yolunda kendini önemsemek ve potansiyeline güvenmek olumlu etkilerdendir. Geçmişteki pozitif kazanımları hatırlayarak gelecekte de yapabileceğini düşünme tetikleyici bir güç gerektirir.
• Planlı çalışma yaparak zaman yönetimi sağlanabilir. Bu nedenle haftalık, aylık ve yıllık programlar yapmak planlı bir çalışma şeklini gündeme getirir.
• Sabırlı bir tutum sergileyerek erteleme halinden uzak kalınması önerilir. Sonuç odaklı yaklaşımlar, hedefe giden sürecin planlı ve kontrollü yürütülmesine katkı sağlar.
• Çalışma masasında teknolojik cihazların yerleştirilmesi ya da çalışma ortamının kişisel zevklere göre dekore edilmesi, büyük bir destek sağlar.
• Çalışma zamanında kısa molalar enerjinin tekrar yükselmesini de destekler. Bunun için ilgi alanlarına göre farklı hobilere yönelim önemlidir. Aynı zamanda yürüyüş, müzik dinleme, kitap okuma, film izleme gibi etkinler yapılabilir.

Motivasyon Hakkında Sık Sorulan Sorular

İç motivasyonu artırmanın pratik yolları nelerdir?

Bireyin kendini motive edebilmesi için ilgi alanlarını iyi tanıması önemlidir. Bu noktada kişinin ilgi alanlarında sevdiği hobileri gerçekleştirmesi motive edici adımların başında gelir. 

Dış motivasyon istikrar için tek başına yeterli midir?

Dışarıdan gelen tetikleyici güç, uyarıcı ortadan kalktığında zamanla azalabilir. Bu nedenle dış motivasyon zamanla iç motivasyona dönüşerek kişinin kendi gücünü keşfetmesiyle kalıcı hale gelebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.