Miyop, görüntülerin göz retinası yerine, retinanın önünde odaklanması nedeniyle yakındaki nesnelerin net, uzaktaki nesneleri bulanık görüldüğü görme kusurudur. Miyop durumunda yakındaki nesneler rahat görülür ancak market reyon işaretleri veya yol işaretleri gibi uzaktaki nesneler bulanık bir şekilde görünür.
Miyop Nedir?
Miyop, yakın nesnelerin net ancak uzaktaki nesnelerin bulanık göründüğü bir görme problemidir. Tıbben miyop, göz retinasının önündeki bir noktaya odaklandığı için yakını net, uzağı ise bulanık görmeye neden olan bir göz hastalığıdır. Retinadaki bu kırılma hatası, göz küresi çok uzun olduğunda veya kornea (en dış katman) çok eğimli olduğunda ortaya çıkar.
Yüksek miyop, retina dekolmanı, katarakt ve glokom gibi görmeyi tehdit eden sorunların riskini artırabilen bir göz rahatsızlığıdır. Dejeneratif miyop, (aynı zamanda kötü huylu veya patolojik miyop olarak da adlandırılır) erken çocukluk döneminde ortaya çıkan durumun çok nadir görülen bir rahatsızlıktır. Hem uzağı görememe, hem yakını görememe durumu olduğunda ise kişilerde miyop astigmat da görülebilir.
Miyop Neden Olur?
Miyop, uzakta yer alan nesnelerin bulanık görünmesine neden olan gözün odaklanmasında probleme neden olan bir göz sağlığı sorunudur. Miyop, genetik faktörler, akıllı telefonlar, tabletler, gün ışığından yararlanamayan yaşam tarzının neden olduğu durumlardan dolayı görülür. Miyop nedenleri şöyle sıralanır:
Genetik faktörler
Genetik yatkınlık durumu miyop gelişiminde en önemli faktörlerden biri olarak bilinir. Aile öyküsü, çocuklarda miyop görülmesi riskinde önemli bir etkiye sahiptir. Şöyle ki ebeveynler miyop ise çocuklarda miyop görülme olasılığı artar. Genetik faktörler sebebiyle kornea ile lensin ışığı doğru şekilde odaklayamamasına bağlı olarak yapısal özellikle etkilenebilir. Bu durum genetik kodlar sonucunda karşımıza çıkabilir.
Yaşam tarzından kaynaklanan nedenler
Yapılan araştırmalar, modern yaşam tarzlarının miyopinin gelişimini etkileyebileceğini gösteriyor.
- Gün ışığından olabildiğince faydalanamamak
- Akıllı telefonlar veya tabletler gibi dijital cihazlar
- Zayıf aydınlatma seviyeleri de miyop gelişimini etkileyebilir.
- Yakın mesafe çalışmaları
- Çevresel faktörler
Gün ışığından faydalanamamak
Gün ışığı, çocukluk döneminde kişinin göz sağlığı için önemli bir yere sahiptir. Gözün sağlıklı bir biçimde gelişmesi için doğal ışık gerekebilir. Kapalı ve karanlık ortamlarda fazla vakit geçirmek, gün ışığından faydalanmamak miyop riskinin artmasına neden olarak durumlardır.
Akıllı telefonlar veya tabletler gibi dijital cihazların aşırı kullanılması
Akıllı telefonlar, tabletler ve bilgisayar ekranlarına uzun süreler bakmak, miyop gelişimine neden ciddi bir etken olarak bilinir. Bu cihazlara bakmak kişinin sürekli olarak yakın mesafeye odaklanmasını gerektiren bir durumdur. Gençlerde, ekran sürelerini sınırlamak bu sebeple göz sağlığı açısından önemlidir.
Zayıf aydınlatma seviyeleri
Özellikle çalışırken ve okuma esnasında kullanılan ortam ışığının yeterli olmamasından kaynaklı olarak gözlerin yorulması yaşanabilir. Zaman içerisinde göz yorgunluğu miyop gelişimine neden olabilir. Loş bir ışıkta kitap okumak, karanlık bir ortamı tercih etmek miyop riskinin artmasına neden olan davranışlardır.
Yakın mesafe çalışmaları
Yoğun bir şekilde kitap okuma, uzun süreler yazı yazma gibi yakın mesafede yapılan aktiviteler gözlerdeki kasların yoğun çalışmasına sebep olur. Bu nedenle özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde miyop gelişimine zemin hazırlar.
Çevresel faktörler
Çevresel koşullar ve alışkanlıklara da bağlı olarak miyop riski artabilir. Özellikle, kapalı alanlarda uzun süreler harcamak, açık havada yeterli oranda zaman geçirmemek göz gelişimine olumsuz etkilere neden olur.
Miyop Belirtileri Nelerdir?
Miyop hastalığının en belirgin belirtisi uzağı görememek olarak bilinir. Bunun yanında net şekilde görememekten kaynaklı olarak gözü kısma, baş ağrısı ve gece araç kullanırken görememek de miyop belirtileri arasında sayılır. Miyop hastalığını diğer belirtileri şöyle sıralanır:
- Uzakta bulunan nesneleri ve yazıları bulanık görme
- Uzaktaki nesneleri net görebilmek amacıyla göz kapaklarını kısarak bakma veya kısmen kapatma
- Gece araç kullanma esnasında görme zorluğunun artması
- Kitap okurken gözleri kitaba çok yakın şekilde tutmak
- Gözleri ovalamak, gözün yorulması
- Baş ağrısı
Bazı durumlarda hiçbir belirti vermeyen miyop hastalığında göz doktoruna düzenli kontrole gitmek çok önemlidir. Çocukların ilk göz testinin en geç 3 veya 4 yaşına kadar yaptırmaları önerilir. Miyopi yaş ilerledikçe yirmili yaşlara kadar ilerleme eğilimindedir. Bu nedenle küçük çocukların göz muayenesine götürülmeleri ihmal edilmemelidir.
Çocuklarda miyop belirtileri nelerdir?
Miyop, özellikle çocukluk döneminde kişinin gözlerindeki odaklama sorunları nedeniyle görme bozukluklarına neden olabilir. Erken yaşlarda miyop belirtileri fark edilmese bazı işaretler, çocuğun göz sağlığında bir problem olabileceğini gösterebilir.
- Uzak görmede güçlük çekme
- Gözleri kısarak bakma ve başı eğme
- Göz yorgunluğu hissetme ve baş ağrısı yaşama
- Televizyon izlerken ekrana yakın durma
- Okuma veya yazmada zorluk çekme
- Odaklanma sorunu nedeniyle çift görme
- Göz kızarıklığı yaşama
- İştah kaybı veya dikkat dağınıklığı
- Gözlerin dönmesi
Miyop Önlenebilir Mi?
Miyopiyi tamamen önlemenin bir yolu yoktur; ancak yapılan son araştırmalara göre miyopinin ilerlemesini yavaşlatmanın bazı yolları bulunmaktadır. Miyopinin ilerlemesini yavaşlatabilecek bazı yollar şöyledir:
- Gün ışığından yararlanmak
- Doktor önerisiyle seyreltilmiş atropin damlaları kullanmak
- Gece boyunca ters geometrili kontakt lens takmak
Gün ışığından yararlanmak
Gün ışığı, kişinin göz sağlığı üzerinde önemli etkilere neden olabilir. Doğal ışığa maruz kalmak gözdeki dopamin seviyesinin artmasını sağlayarak miyop riskini azaltabilir. Bu nedenle çocukluk döneminde yeterli miktarda gün ışığı almak miyopun ilerlemesinin önüne geçebilir. Açık hava etkinliklerine katılarak dışarıda daha fazla vakit geçirmek, günde 1-2 saat doğal ışık almak oldukça faydalı olarak bilinir.
Doktor önerisiyle seyreltilmiş atropin damlaları kullanmak
Doktorun önerisiyle kullanılan atropin, gözlerdeki odaklanma kaslarının gevşemesini sağlayarak miyopun ilerlemesine engel olur. Özellikle düşük dozda atropin kullanımı miyop gelişimini yavaşlattığı gözlemlenmiştir. Atropin damlaları uzun vadeli şekilde kullanıldığıda etkisi daha belirgin şekilde değerlendirilir.
Gece boyunca ters geometrili kontakt lens takmak
Gece boyunca takılan ters geometrili kontakt lensler, miyop gelişimini yavaşlamasına yardımcı olur. Lensler, gözün korneasını şekillendirmede etkili olarak gündüzleri daha net görmeyi sağlar. Bu tedavi şekli genellikle gençlerde ve çocuklarda etkilidir.
Miyopu tamamen önlemek mümkün olmasa da gün içerisinde doğal ışıktan faydalanmaya çalışmalar, atropin damlaları kullanmak ve gece boyunca ters geometrili kontakt lens takmak gibi yöntemler sayesinde ilerlemesinin önüne geçilebilir. Bu yöntemler çocuklar ve gençler için önemli birer önlem alınmış olur.
Miyop Teşhisi Nasıl Konur?
Göz doktoru, kapsamlı bir göz muayenesiyle miyopiyi teşhis edebilir. Göz doktoru standart bir görme testi kullanarak belli bir uzaklıktaki tablodaki harflerin, rakamların okunmasını ister.
Göz doktoru miyopiye neyin sebep olduğunu öğrenmek için de belirli muayene cihazları kullanacaktır. Retinoskop, retinayı yansıtan özel bir ışığı gözlere yansıtır. Foropter de kırılma kusurunun miktarını ölçer.
Miyop Tedavisi Nasıl Yapılır?
Miyop tedavisinde gözün derecesine göre, gözlük veya kontakt lenslerini her zaman kullanmak gerekebilir. Gözlük ya da kontakt lens kullanılmadığında derecelerin hızı ilerleyebilir. Miyop olan kişilerin görme sorunlarını düzeltmek için çeşitli tedavi seçenekleri vardır. Göz doktoru, hastanın ihtiyaçlarını en iyi karşılayan tedaviyi seçmesine yardımcı olacaktır. Miyop tedavisinde kullanılan yöntemler şöyle sıralanır:
Gözlük
Miyopi olan çoğu insan için gözlük, düzeltme için birincil seçenektir. Ayrıca gerekli durumlarda yalnızca film izlemek veya araba kullanmak gibi belirli etkinlikler için de gözlük takılması gerekebilir
Kontakt lens
Bazı kişiler için kontakt lensler , gözlüklere göre daha net görüş ve daha geniş bir görüş alanı sunar. Bununla birlikte, kontakt lensler doğrudan göze takıldığından, göz sağlığını korumak için uygun değerlendirme ve özen gerektirir.
Ortho-k veya CRT
Miyopi tedavisi için başka bir seçenek de korneal refraktif tedavi (CRT) olarak da bilinen ortokeratolojidir (orto-k ). Bu cerrahi olmayan prosedürde, gözün ön dış yüzeyi olan korneanızın eğriliğini kademeli olarak yeniden şekillendirmek için özel olarak tasarlanmış bir dizi sert kontakt lens takılır. Lensler, korneayı yassılaştırmak için üzerine baskı uygular. Bu, göze giren ışığın odaklanma şeklini değiştirir.
Lazer prosedürleri
LASIK (laser in situ keratomileusis) veya PRK (fotorefraktif keratektomi) gibi lazer prosedürleri yetişkinlerde miyopi için tedavi seçenekleridir. Lazer ışını, az miktarda kornea dokusunu kaldırarak korneayı yeniden şekillendirir. PRK veya LASIK'in düzeltebileceği miyopi miktarı, güvenle çıkarılabilen kornea dokusu miktarı ile sınırlıdır. PRK'da lazer, şeklini değiştirmek ve göze giren ışığı yeniden odaklamak için korneanın yüzeyinden ince bir doku tabakasını çıkarır. LASIK, dokuyu korneanın yüzeyinden değil iç katmanlarından çıkarır. Bunu yapmak için, dış kornea yüzeyinin bir bölümü kaldırılır ve iç dokuyu ortaya çıkarmak için geri katlanır. Daha sonra lazer, gözü yeniden şekillendirmek için gereken kornea dokusunu kesin miktarda çıkarır. Bunun ardından dış doku kanadı iyileşmek için tekrar yerine yerleştirilir.
Diğer refraktif cerrahi prosedürler
Miyopisi çok yüksek olan veya korneaları lazer prosedürleri için çok ince olan kişiler miyoplarını cerrahi olarak düzeltebilirler. Bir doktor, gözlerine istenen optik düzeltme ile küçük lensleri yerleştirebilir. İmplant, doğal lensin (fakik göz içi lens implantı) hemen önüne yerleştirilebilir veya implant doğal lensin (göz içi lens implantasyonu ile şeffaf lens ekstraksiyonu) yerini alabilir. Bu şeffaf lens çıkarma prosedürü, katarakt cerrahisine benzer, ancak katarakt ortaya çıkmadan önce gerçekleşir.
Strese bağlı miyopi olan insanlar için görme terapisi (Vision therapy)
Görme terapisi, uzaktaki nesnelerin bulanık görünmesinin gözün odaklamayı kontrol eden kasların spazmından kaynaklandığı kişiler için bir seçenektir. Çeşitli göz egzersizleri, zayıf göz odaklanma yeteneğini geliştirebilir ve net uzak görüşü yeniden kazanabilir.
Miyop Hakkında Sık Sorulan Sorular
Miyop olan biri nasıl görür?
Miyop olan bir kişi yakını sorunsuz olarak görse de uzaktaki nesneleri net olarak göremez. Bu durum bir görme kusuru olarak kabul edilir.
Miyopiden her iki göz de etkilenir mi?
Evet, miyoptan genellikle her iki göz de etkilenir.
Miyopi ne zaman başlar?
Miyopi çoğunlukla okul çağındaki çocuklarda başlar ve tipik olarak 20 yaşına kadar ilerler. Ancak özellikle başka göz rahatsızlıkları veya şeker hastalığı olanlarda da miyopi gelişebilir.
Miyopi önlem alınmadığı takdirde yaş ilerledikçe daha da ilerler mi?
Evet miyop tedavi edilmediği takdirde yaşla birlikte ilerler. Miyopi ilerlemesi 20 ile 30 yaşları arasında stabilize olacaktır.
Patolojik miyopi retinayı nasıl etkiler?
Retina atrofisi: Bunlar retinanın çok inceldiği ve artık çalışmadığı alanlardır.
Kafes dejenerasyonu: Retinanın uzak kenarlarında bir tür retina incelmesidir.
Lake çatlakları: Retina ile koroid tabakası arasındaki zarda meydana gelen kırılmalardır.
Yeni kan damarları (miyopik koroidal neovaskülarizasyon): Retinanın altındaki kan kaynağından, cila çatlaklarından veya retinadaki atrofi alanlarından yeni sızdıran kan damarları gelişebilir.
Miyopik makula dejenerasyonu: Bu dejeneratif değişiklikler makulada (retinanın merkezi kısmı) gelişebilir. Miyopik makula dejenerasyonu, miyopik makülopati olarak da bilinir ve merkezi ayrıntılı görüşü etkileyebilir.
Foster Fuchs noktası: Miyopik koroidal neovaskülarizasyon, Foster Fuchs noktası olarak bilinen makulada skarlaşmaya neden olabilir. Bu yara izi, merkezi görüşte boş veya eksik bir yamaya neden olabilir.
Miyopi bir hastalık mı?
Miyopi bir hastalık değil, bir kırılma hatasıdır. Yani miyop gözün ışığı düzgün bir şekilde kırmasını engelleyen optik bir durumdur. Bununla birlikte, yüksek dereceli miyopi bir kişinin glokom ve retina dekolmanı gibi belirli göz hastalıklarına yakalanma riskini artırabilir.
Miyopi körlüğe yol açar mı?
Miyop nadir durumlarda körlük dahil olmak üzere çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Çok nadir görülen bu durum patolojik miyopinin ileri bir aşamaya ulaştığı durumlarda ortaya çıkar .
Miyopinin ilerlemesi nasıl önlenebilir? Göz sağlığı için nelere dikkat edilmelidir?
Göz sağlığı için alınacak önlemler genel hatlarıyla şu şekildedir:
- Düzenli şekilde yılda bir kez göz muayenesine gidilmeli
- Göz doktorundan miyopinin ilerlemeyi yavaşlatmak için atropin göz damlası hakkında bilgi alınmalı
- Dijital cihazlarla fazla uzun süre zaman geçirilmemeli
- Şeker hastalığı, yüksek tansiyon gibi kronik sağlık sorunlarının göz sağlığına da olumsuz etkileri olduğundan tedavileri aksatılmamalı
- Gözler güneşin zararlı etkilerinden korunmalı
- Gün ışığından faydanılmalı; ancak dışarıda güneş gözlüğü takılmalı
- Özellikle spor aktiviteleri sırasında koruyucu gözlük kullanılmalı
- Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, mevsim meyveleri tüketilmelidir. Ayrıca yapılan araştırmalarda ton balığı somon gibi omega-3 yağ asitleri bakımından zengin balık ürünlerinin gözlere fayda sağladığı belirtilmeli
- Sigara içilememelidir. Zira sigara içmek göz sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.
- Loş ışıkta kitap okunmamalıdır. Daha iyi görüş için aydınlatmanın yeterli olmasına dikkat edilmelidir.
- Gözler; ekrana bakıldığı, kitap okunduğu her 20 dakikada bir 20 saniye boyunca dinlendirilmeli
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 28 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 14 Haziran 2024