Meyan kökü, eski Mısır’daki firavunların tatlı içecek olarak kullanıp tüketmesiyle bilinen bir bitki türüdür. Bununla birlikte kullanım kökeni eski Asur, Mısır, Çin ve Hint kültürlerine kadar uzanır. Aslen baklagiller familyasına ait olan meyan kökü, çalı türünde bir bitkidir ve Avrupa, Asya ve Orta Doğu'da yetiştirilmektedir. Ham madde olarak ise şeker, diğer yiyecek, içecek ve tütün ürünlerinde tatlandırıcı olarak kullanılır.
Meyan Kökü Nerede Yetişir?
Anavatanının Rusya ve Çin olduğu bilinen meyan kökü, ülkemizde Doğu Anadolu Bölgesi’nde yetişir. Dünya üzerindeki genel coğrafyası olarak da Avrupa, Asya ve Orta Doğu olarak gözlemlenir.
Meyan Kökü Faydaları Nelerdir?
Etken maddeleri arasında glisirizin; triterpen, saponinler ve flavanoidlerin gibi bileşikler yer alan meyan kökü, sindirim sorunlarını yatıştırma, menopoz semptomlarını hafifletmesi, balgam söktürücü olup, öksürük ve boğaz ağrısına iyi gelmesi yanı sıra bakteriyel ve viral enfeksiyon kaynaklı etkilerin azaltılmasında besin takviyesi olarak kullanılmaktadır.
Meyan kökü faydaları şu şekilde sıralanabilir.
- Meyan kökü gastrit asitin anormal artışını engelleyerek, reflü etkilerini azaltır
- Sivilce ve egzama gibi cilt rahatsızlıklarını yatıştırabilir
- Üst solunum yolu rahatsızlıklarını hafifletebilir
- Diş çürüklerine neden olan bakterilerine karşı koruyucu etki gösterebilir
- Mide için iltihap azaltıcı etkisi ile ülserin iyileşme sürecini destekler
- Meyan kökü kan şekeri seviyelerini dengeler
- Böbrek sağlığına iyi gelebilir
- Menopoz semptomlarını azaltır
- Anti-bakteriyal ve anti-viral etkisi ile mikrop üzerinde öldürücü etki yaratır
- Yüksek tansiyon ve damar sertleşmesine iyi gelir
- Yağ yakımına sebep olan meyan kökü, obezite ile mücadelede etkilidir. Kiloya bağlı gelişen tip-2 diyabet hastalığının da ileri yaşlarda ortaya çıkmasını engellemeye yardımcıdır.
Meyan Kökü Nelere İyi Gelir?
İnsan sağlığı üzerindeki etki ve faydaları geniş bir potansiyel olarak bilinen meyan kökünün gripten menopoza, diş problemlerinden diyabete kadar olan faydalarını şu şekilde özetleyebiliriz:
- Ağızda oluşabilecek yaraları iyileştirmede etkilidir.
- Grip, soğuk algınlığı ve nezleye karşı tüketilir.
- Karaciğer sağlığını korumaya yardımcı olur.
- Hazımsızlığa iyi gelir.
- Regl ağrısına karşı kullanılır. Menopoz dönemindeki sıcak basmalarının önüne geçebilir.
- İltihaplanmaya bağlı olarak oluşan ağrıları geçirir.
- Ödem ve toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar.
- Kabızlığı giderici etkisi bulunur.
- İçeriğindeki güçlü anti-enflamatuar özelliği sayesinde meyan kökü çay olarak tüketilirse boğazlarda hissedilen ağrıyı iyileştirebilir ve öksürüğe iyi gelebilir.
Meyan Kökü Nasıl Kullanılır?
Sıvı form, çay, tablet, toz formu ve özüt formunda kullanılan meyan kökü, bazı içeceklerin içeriğinde meyan şerbeti şeklinde de tercih edilir. Çeşitli formlarının yanı sıra köklerini kaynatma ve ek işlemlere tabii tutularak elde edilen bal, pasta ve çikolata yapımında da kullanılabilir. Ayrıca cilt bakımı için maske şeklinde de hazırlanıp kullanılmasıyla bilinir.
Meyan Kökü Çayı Nasıl Yapılır?
Meyan Kökü, çeşitli formlarda tüketildiği gibi çay olarak da kullanılabilir. 1 fincan suyla 1 çay kaşığı meyan kökü birleştirilerek cezvede kaynatılır. Süzüldükten sonra ılık bir şekilde tüketilmesi önerilen meyan kökünü ilk kez deneyenler, tadının acı gelme ihtimaline karşı içine tarçın veya bal ekleyebilir.
Meyan Kökü Zararları Nelerdir?
Birçok bitki ve ilaçta olduğu meyan kökünün de günlük kullanım dozu önemlidir. Bu dozun aşılması durumunda insan sağlığını olumsuz etkileyecek bazı sonuçlar ortaya çıkabilir. Düzenli ilaç kullananların bazı ilaçlarıyla etkileşime girebileceği gibi hamile ve emziren anneler için de kullanımı tavsiye edilmez. Bunun temel sebebi ise, anneden bebeğe bazı etken maddeler geçtiğinde bebeğin beyin gelişiminde olumsuz sonuçları gündeme getirmesinden kaynaklıdır.
Meyan kökünün alınması gereken günlük dozdan fazla tüketildiğinde vücutta yarattığı bazı zararları şöyle sıralayabiliriz:
- Potasyum seviyesini düşürme etkisinden dolayı düzensiz kalp ritmine sebep olabilir.
- Yüksek kan basıncı oluşumundan dolayı yüksek tansiyon hastalarını olumsuz etkileyebilir.
- Kas zayıflığı meydana getirebileceğinden kemik erimesi olan hastaların dikkat etmesi gerekir.
- Stresi kontrol eden kortizon hormonun fazla salınımına neden olabilir.
Meyan Kökü Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Meyan kökünü kimler kullanamaz?
Meyan Kökü, fazla kullanımının yaratacağı etkiler göz önüne alınarak hamilelere ve emziren annelere önerilmez. Bununla birlikte çeşitli ilaçlar kullanan kişilerin de bitkiyi doktor gözetiminde tüketmesi tavsiye edilir.
Meyan kökü balgam söker mi?
Astım ve solunum yolları hastalıklarını destekleyici etkisi bulunan meyan kökü, balgam sökme konusunda da yardımcı olabilir.
Meyan kökü öksürük için nasıl kullanılır?
Çay olarak hazırlandığında farklı etkileri söz konusu olan meyan kökü, normal kullanımında süzdükten sonra ılık olarak tüketilebilir şeklinde önerilse de, öksürük söz konusu olduğunda sıcak olarak hazırlanıp içilebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 17 Mayıs 2024
Yayınlanma Tarihi: 29 Mart 2023