Metamfetamin Nedir? Bağımlılığı Nasıl Tedavi Edilir?

Metamfetamin Nedir?

Meth olarak da bilinen metamfetamin, merkezi sinir sistemini etkileyen güçlü, yüksek düzeyde bağımlılığa neden olan insan yapımı sentetik bir uyarıcıdır. Genellikle ilk kullanımı, uyanıklığı artırmak ve iştahı azaltmak amacıyladır. Ancak kullanıma devam etmek hızlı bir şekilde bağımlılığa yol açabilir. Metamfetamin bağımlılığı, fiziksel ve ruhsal açıdan sağlığa zarar verir. Metamfetamin bağımlılığı tedavisi için profesyonel yardım alınmalıdır.

Metamfetamin Vücutta Nasıl Etki Gösterir?

Beyinde dopamin, serotonin, noradrenalin seviyelerini arttırarak etkisini gösterir. Beyinde bulunan dopamin hormonu enerjik hissetmemizi sağlar, metamfetamin bu hormonun salgılanmasını arttırarak bir süreliğine kişinin daha mutlu, enerjik ve dinç olmasına neden olur. Ancak bu durum geçici bir iyilik halidir ve aynı iyilik halini sağlamak için kişi bu maddeyi daha fazla kullanmaya başlarsa bağımlılık söz konusu olur.

Metamfetamin Bağımlılığı Nedir?

Düzenli bir şekilde bağımlılık yapıcı maddenin (metamfetamin) kullanımı, düzenli kullanımda maddenin vücutta yarattığı aynı etkiyi görebilmek için her seferinde kullanılan doz miktarında artış, madde kullanılmadığı zaman yoksunluk belirtilerinin görülmesi, madde kullanımından kurtulmak için başarısız girişimlerde bulunulması ve madde kullanımın kişinin günlük işlevselliğinde bozulmaya yol açması bağımlılık olarak tanımlanır.

Metamfetamin Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?

Metamfetamin kullanımı vücutta yaptığı çeşitli etkilerle kendini gösterir. Uyku ve iştah azalır. Aşırı terleme, bulantı-kusma, ishal, kaşıntı, ağız kuruluğu, kan basıncı ve vücut sıcaklığında artış görülür. Ağız hijyeninde bozulma diş problemlerine sebep olur. Ayrıca kaygı, sinirlilik, saldırganlık, şüphecilik, görsel işitsel halüsinasyon, intihar düşünceleri ve intihar girişimleri gibi çeşitli psikiyatrik durumlara da neden olur.

Metamfetamin Bağımlılığı Nasıl Anlaşılır?

Kişinin aile ve arkadaş ilişkileri bozulmaya başladıysa, uyku iştah problemleri varsa, iş-okul performansında düşüş varsa, öz bakımı azaldıysa, sinirlilik saldırganlık gibi psikiyatrik durumlar ve kişilik özelliklerinde değişiklik varsa madde kullanımı açısından şüphelenmek gerekir. Ancak metamfetamin bağımlılığında kesin tanı için idrar toksikolojisi gereklidir.

Metamfetamin Bağımlılığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Öncelikle madde kullanan kişiye güven verici ve motivasyonlu bir yaklaşım sunulmalıdır. Ailenin de madde kullanan kişinin tedavi motivasyonu için önemi bulunmaktadır. Profesyonel destek için bir psikiyatri uzmanına başvurmak gerekir. Kişiye özel bir tedavi planı hazırlanır. Kişinin şikayetlerine ve bağımlılık derecesine bağlı olarak ayaktan ya da yatarak tedavi yapılabilir.

Kişide uzun süredir madde kullanımı varsa ve yoksunluk belirtilerini çok şiddetli yaşıyorsa, yatarak tedavi programı daha iyi bir seçenek olabilir. Çünkü kişinin tedavi açısından istikrarlı bir ortamda olmaması tekrar madde kullanımı açısından risk oluşturabilir. Yatarak tedavi nüks riskini azaltarak ve tetikleyici durumlardan koruyarak güvenli bir ortam sağlar. Yatarak tedavi hastanın durumuna göre 21-90 gün arası sürebilmektedir.

Hem ayaktan hem de yatarak tedavi programlarında öncelikli hedef ilaç tedavisiyle bağımlılık yapıcı maddenin vücuttan arındırılmasıdır. Arındırma tedavisinden sonra ise tekrar madde kullanımını önlemek adına ilaç tedavileri ve psikoterapiden faydalanılır.

Metamfetamin Hakkında Sık Sorulan Sorular

Metamfetamin bağımlılığı nasıl önlenir?

Bağımlılık konusunda yanlış inançlar vardır. 'Bir kereden bir şey olmaz' , 'Benim iradem kuvvetli' gibi düşüncelerle madde kullanımı hızlıca bağımlılık oluşturabilir. Tüm maddelerin zarar verici olduğu bilinmelidir. Bağımlılık genellikle ergenlik ve genç yetişkinlik döneminde başladığı için okul ve aile ortamı oldukça önemlidir. Bağımlılığın zararları konusunda bilgilendirme yapılması önleyici olabilir.

Metamfetamin bağımlılığından kurtulmak mümkün mü? 

Kişinin bağımlılığın bir beyin hastalığı olduğunun ve tedavisinin var olduğunun farkında olması oldukça önemlidir. Bu noktada kişi tedavi konusunda motive edilmelidir. Kişiye tedavi başladıktan sonra tekrar madde kullanım riskine karşı koruyucu önlemler alınması, tedavi sürecine devamlılığının sağlanması oldukça önemlidir.

Metamfetamin kullananlara nasıl davranılmalı?

Madde kullanımı sebebiyle kişiler toplum tarafından dışlanma ve damgalama sorunuyla karşı karşıya kalabilir. Bu da tedavi reddine sebep olabilir. Eğer kişi tedavi istemiyorsa bu durum görmezden gelinmemeli, yardım alması için bir şekilde iletişim yolu bulunmalıdır. Kişilerde bağımlılığın olmadığı konusunda görüş de tedavi sürecini aksatır ve bu süreçte aileyle çatışmalar başlayabilir. Aile yaşadığı bu yükü mutlaka profesyonel destek alarak uzmanla paylaşmalıdır. Bağımlılığın şiddetli olduğu durumlarda şiddet içeren davranışlar sergilenebilir, bu süreçte de mutlaka destek alınmalıdır.  Bağımlı kişilerin tedavisi sağlandıktan sonra topluma kazandırılması adına rehabilitasyon çalışmaları da yapılmalıdır.

Metamfetamin nasıl bırakılır?

Metamfetamin bağımlılığından kurtulmak, detoksifikasyon (arındırma) , psikoeğitim, idame tedavi ve psikoterapiden oluşan kapsamlı bir tedavi planı gerektirir. Detoks, metamfetaminin fiziksel varlığını vücuttan temizleyecek ve kişilerin madde kullanımı olmadan günlük yaşamda işlevselliklerini sağlamada yardımcı olacaktır. Psikoeğitim, hastalık hakkında hem kişiyi hem de aileyi bilgilendirme sürecidir. Detoks sürecinden sonra idame tedavi ve psikoterapiyle de hastalığın nüksü önlenir.

Metamfetamin tedavisi ne kadar sürer?

Metamfetamin bağımlılığında tedavi süreci bireysel olarak belirlenir. Yatarak tedavi süreci ortalama 21 gün olup hastalığın şiddetine bağlı olarak süreç uzayabilir. Ayaktan tedavi 6 ay-1 sene olarak planlanır ve yine hastalığın sürecine göre uzayabilir.