Yükleniyor
Mantarlar düşük kalorili, vitamin, mineral ve antioksidanlar açısından da zengin besin değerine sahip olan, kemik ve bağışıklık sağlığı için önemli bir bileşen olan D vitamininin iyi bir kaynağıdır. Mantarlar, doğada besin döngüsünü sağlayan önemli canlılardır. Ormanlardan çayırlara, çöllerden kayalık arazilere kadar hemen hemen her yerde yetişebilirler. Mantar türleri sayısızdır. Yenilebilen türleri olduğu gibi zehirli türleri de bulunmaktadır. Mantarlar tedavi edici özelliklere de sahiptir.
Mantar zengin besin değerlerine sahip, lezzetli ve sağlıklı bir gıdadır. Protein açısından zengin olan mantarın yağ ve kalori oranı düşüktür. Sağlık için birçok faydası vardır. Vücuda B grubu vitaminleri ve protein sağlamak için önemli bir kaynaktır. Ayrıca önemli miktarlarda antioksidan, mineral, eser element ve lif içermektedir.
Mineral içeriği mantarın yetiştiği toprak türüne göre farklılıklar gösterebilmektedir fakat mantar potasyum açısından oldukça zengindir.
Mantar, bağışıklık sistemini güçlendirir, hücre yaşlanmasına karşı savaşır, kolesterolü düşürür, metabolizmayı ve bağırsak sağlığını destekler. Bütün bunlar aynı zamanda mantarın iyi bir mineral, lif ve vitamin içeriğine sahip olmasının yanı sıra antioksidan özelliklere sahip maddeler açısından zengin olmasından kaynaklanmaktadır.
Düşük kalori ve düşük yağ içerdiği için mantar kilo vermek isteyenler için de uygundur. Ayrıca yüksek beta-glukan içeriği tokluk derecesini artırır ve hepsinden önemlisi kandaki kolesterol (hem iyi hem de kötü) seviyelerini kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Mantardaki kitin adı verilen bir karbonhidrat zor sindirilebilmektedir. Bu nedenle, sindirim sisteminden geçmesi uzun zaman almaktadır. Kolay sindirilebilir yiyeceklerin hızla tetiklediği açlık hissi, mantar tüketildiğinde daha yavaş oluşur.
Mantar; kan şekerini ve kan lipid seviyelerini düşüren, yara iyileşmesini hızlandıran ve hatta kansere ve bağışıklık hastalıklarına karşı güçlü bir etkiye sahip olan çeşitli bileşenler içermektedir. Ayrıca antibakteriyel ve kortizon benzeri bir etkiye sahiptir ve vücuttaki iltihaplanma seviyelerini azaltır.
Mantar yüksek bir protein seviyesine sahiptir. 100 gram mantar ortalama 3,3 gram protein içerir. Bu nedenle et tüketimini azaltmak isteyenler, vejetaryenler ve veganlar için lezzetli ve değerli bir alternatiftir. Aynı zamanda yüksek ürik asit seviyeleri, gut veya romatizma nedeniyle hayvansal proteinden uzak durmak zorunda kalanlar için uygun bir besindir.
Mantar B grubu vitaminlerince zengindir. Mantarda bulunan B vitaminleri sinir sisteminin düzgün çalışmasına ve cildin sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Mantarlar hayvansal olmayan birkaç B12 vitamini kaynağı arasındadır. Riboflavin (B2) ve niasin (B3) vitaminleri, metabolizma ve hücre fonksiyonları için önemlidir. Bu vitaminler karbonhidrat, protein ve yağdan enerji üretiminde önemli bir rol oynamaktadır. İçerdiği D vitamini kemik sağlığa katkı sağlar.
Mantar; mineraller açısından da zengin bir besindir. Potasyum, fosfor, selenyum, magnezyum, demir ve çinko içerir. Potasyum vücudun su ve elektrolit dengesi için önemli bir mineraldir. Bu mineral aynı zamanda kas ve sinirlerin düzgün çalışması için de gereklidir.
Mantarın sahip olduğu magnezyum ve fosfor kemik ve diş oluşumunu destekler. Bu mineral aynı zamanda enerji metabolizması ve kaslar için de önemlidir. Selenyum vücutta serbest radikal oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Selenyum ayrıca saç, tırnak ve dişler için de faydalıdır ve ayrıca antioksidan özelliklere sahiptir.
Mantarın zengin B grubu vitamini içeriği sayesinde sinir sistemi, protein, lipid ve karbonhidrat metabolizması üzerindeki olumlu etkisi bulunmaktadır. Mantardaki demir içeriği kansızlığı önlemede faydalıdır. Kalsiyum içeriği ile kemikleri koruyarak başta osteoporoz olmak üzere iskelet sistemini etkileyen çeşitli hastalıklarını önlemeye yardımcı olur.
Potasyum açısından zengin olması sayesinde dolaşım sistemi ve kalbi korur, kan basıncını düzenler, hafıza ve bilişsel işlevleri destekler. Mantar ayrıca doğal insülin ve vücudun yiyeceklerde bulunan şekerleri ve nişastayı parçalamasına yardımcı olan enzimler içerir, karaciğer ve pankreas fonksiyonunu destekler. Hücresel yaşlanmaya karşı yararlı olan antioksidanlar da içermektedir.
Mantarlar alerji ve zehirlenme riski yüksek besinler arasındadır. Ayrıca mantarlar sindirilmesi zor bazı maddeler içerebilmektedir bu sebeple çok miktarda ve çok sık yemekten kaçınılması gerekmektedir.
Eğer mantar türleri iyi bilinmiyorsa doğadan toplanan mantarların tüketilmesi tehlikeli olabilmektedir Sadece zehirli mantarların değil, aynı zamanda yanlış pişirilmiş yenilebilir mantarlar da alerjiye neden olarak sağlık için tehlikeli olabilmektedir. Bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı gibi mide rahatsızlıklarının oluşmasına sebep olabilmektedir.
Mantar zehirlenmesinin belirtileri şunlardır;
Karaciğer ve böbrek hastalıkları olanlar ve üç yaşından küçük çocukların mantar tüketmemesi gerekmektedir. Aşırı miktarda mantar tüketimi bir takım rahatsızlıklara yol açabilmektedir. Her besinde olduğu gibi mantar da önerilen oranlarda tüketilmelidir. Hamilelerin ve emziren annelerin de dikkatli tüketmesinde fayda vardır.
Bazı yiyecekler bebeğin gelişimini olumsuz etkileyeceği için hamile bir kadının yediği her şeye çok dikkat etmesi gereklidir. Sağlığa birçok faydası olan mantar da dikkatli tüketilmesi gereken besinler arasında yer almaktadır. Mantar zehirleme riski yüksek bir besin olduğu için hamilelikte mantar tüketimi kontrollü bir şekilde yapılmalı ve aşırıya kaçılmamalıdır. Hamileler mantarı çiğ olarak tüketmemelidir. Doğadan toplanan mantarlar riskli olacağı için güvenli olan kültür mantarları tercih edilmelidir. Mantar tüketiminde haftada 200 gramı aşmamak gerekmektedir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 12 Aralık 2024
Yayınlanma Tarihi: 9 Mayıs 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
