Yükleniyor
Malign hipertermi, genel anestezi ilaçlarına karşı vücut ısısında değişime neden olan ve şiddetli kasılma belirtileri gösteren reaksiyondur. Bu durum genellikle kasları etkileyen ve kalıtsal olarak görülen gen mutasyonuna bağlı olarak gerçekleşir. Mutasyona sahip olan ebeveyn olduğu durumda da sıklıkla görülebilir. Şiddetli kas sertliği, hızlı kalp atışı malign hipeterminin en belirgin belirtileri arasında yer alır. Tedavi edilmediği durumda kişinin yaşamın tehdit edebilir.
Malign hipertermi, anestezi ilaçlarına ve kas gevşeticilere karşı ortaya çıkan genetik bozukluk kaynaklı kas hücrelerinin verdiği şiddetli reaksiyondur. Hayati tehlike taşıyan malign hipetermi, anestezi esnasından ortaya çıkabilir. Vücut sıcaklığının tehlikeli olabilecek şekilde artması, kaslarda sertlik, kalp atışında artış ve yüksek orandaki karbondioksit seviyelerini gibi belirtilerle kendini gösterir. Hipertermi yüksek vücut ısısı olarak tanımlanır. Malign hipertermi, sıcak çarpması veya enfeksiyon gibi diğer tıbbi acil durumlardan kaynaklanan hipertermi ile aynı değildir.
Malign hipertermi belirtileri, anestezi işlemi sırasında ya da sonrasında vücut sıcaklığının anormal derecede artışı, kalp atışındaki düzensizlik, kaslarda sertlik ve solunumda değişiklik şeklinde ortaya çıkar. Anestezi altında olduğu durumda uzman doktor kişinin bu belirtilerini izleyerek müdahale eder.
Malign hiperterminin erken belirtileri şöyle sıralanabilir:
Kişinin anestezi ya da kav gevşetici ilaçlarına karşı genetik bir bozukluğu bulunuyorsa bu ilaçlardan birini vücuduna aldığı durumda kalp atışında hızlı bir artış görülerek malign hipetermi belirtilerine neden olabilir.
Malign hipertermi sırasında, kas hücreleri vücutta aşırı miktarda çalışarak olması gerekenden fazla enerji üretir. Bu nedenle karbonhidrat ve yağların hızlı yıkımı sonucu vücutta karbondioksit (CO₂) üretimi artar.
Malign hipertermi belirtisi sonucunda meydana gelen ve vücutta yüksek karbondioksit görülmesine neden olan duruma bağlı olarak oksijen ihtiyacı nedeniyle solunum hızlanır. Hızlı nefes alıp verme ve ortaya çıkan solunum problemleri vücudun fazla karbondioksitten kurtulma çabası olarak bilinir.
Malign hiperterminin bir diğer belirtisi olarak da kaslarda sertli görülebilir. Malign hipetermi esnasında kas hücreleri kontrolsüz bir şekilde kasılmaya başlar. Bu kasılmalar, hücre içi kalsiyum seviyelerinin yükselmesiyle tetiklenerek şiddetlenebilir.
Malign hipertermi meydana geldiğinde kasların aşırı çalışması ve artan metabolik aktivite, nedeniyle vücut büyük miktarda ısı üretir. Bu da vücut ısısının tehlikeli boyutlara kadar çıkmasına neden olur.
Malign hipertermi geliştiği durumda yüksek vücut sıcaklığına bağlı olarak artan metabolik stres, deride farklılıklar neden olabilir. Cildin kızarması, terleme ve soluk renk ortaya çıkar.
Malign hipertermi, anestezi ilaçlarına karşı genetik bozukluk nedeniyle görülen bir durumdur. Anestezi ve kas gevşetici ilaçlarına karşı gelişen bu durumda genetik yatkınlığı olan bireylerde sıklıkla görülür. Bunların yanında stres, egzersiz ve artan metabolik aktivite de malign hipetermi nedenleri arasında sayılır.
Malign hiperterminin nedenleri şöyle açıklanabilir:
Malign hipertermi duyarlılığı olmadığını bilen bir kişi vücuduna anestezi aldığı durumda reaksiyon gösterebilir. Böylelikle açığa çıkmış olur. Anestezi uzmanı kişinin belirtilerini takip ederek malign hipetermi teşhisi koyabilir ve buna yönelik olarak bir yaklaşım sergiler. Kalp hızının artması, vücut sıcaklığının anormal artışı, karbondioksit miktarının artması gibi belirtileri malign hipetermi teşhisinde en belirgin belirleyicilerdir.
Bunun yanında genetik testler sayesinde DNA üzerindeki RYR1, STAC3 ve CACNA1S lokasyonlarındaki mutasyonları ortaya çıkarabilir. Malign hipertermi için tanısal olarak kabul edilen 45'ten fazla mutasyon bulunur.
Malign hipertermin ana tedavisi ilaç yoluyla gerçekleşir. Anestezi uzmanı kişinin anestezi aldığı esnasında ortaya çıkan malign hipertermi durumdan bu ilacı hemen uygulayabilir. Tetikleyici anesteziyi de verme de bırakılarak ve cerrahın mümkün olan en kısa sürede ameliyatı sonlandırılması hedeflenir. Malign hipetermi semptomlarını kontrol etmek için şu yöntemler uygulanabilir:
Malign hipertermiye neden olan ilaçlar halojenli inhalasyonel anestezik olarak uygulanan ve süksinilkolin içerenlerdir.
Malign hipertermi durumunda vücut sıcaklığı hızla yükselerek genellikle 40°C veya daha yüksek seviyelere çıkar.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 26 Haziran 2024
Yayınlanma Tarihi: 26 Haziran 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
