Yükleniyor
Tıbbi şekilde pruritus ani olarak da adlandırılan makatta kaşıntı, anüs çevresinde (dışkının anal kanaldan çıktığı açıklık) meydana gelen tahriş edici ve kaşıntılı bir histir. Bu rahatsız edici hiç kişinin günlük hayatını olumsuz etkiler. Makatta kaşıntının yaygın nedenleri arasında aşırı temizlikten kaynaklanan tahriş veya yetersiz temizlik, enfeksiyonlar, kıl kurdu, cilt kuruluğu, kontakt dermatit, uzun süren ishal ve cildi tahriş eden ürünler yer alır.
Pruritus ani veya anal kaşıntı olarak da ifade edilen makatta kaşıntı, kötü hijyen, egzama türleri ve sedef hastalığı, bazı yiyecek ve içecekler ve kıl kurdu gibi parazitler nedeniyle perianal bölgenin kaşınması ile sonuçlanan cilt rahatsızlığıdır. Özellikle gece veya bağırsak hareketinden sonra kaşıntı şiddetlenme eğilimindedir.
Bu nedenlerin dışında cilt kuruluğu, kontakt dermatit gibi cilt sorunları, uzun süren ishal ve sert sabunlar gibi cildi tahriş eden ürünler de makatta kaşıntıya yol açabilir.
Makatta kaşıntı genellikle takip eden günler içinde kendiliğinden geçer ancak daha uzun süren rahatsız edici kaşıntılar için krem, merhem ve kaşıntı ilaçları kullanılabilir.
Makatta kaşıntının nedenleri, kötü hijyen, kıl kurdu veya farklı parazit türleri, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, hemoroid, anal çatlaklar, egzama ve sedef hastalığı, ilaç kullanımı, alerji, tip 2 diyabet anal bölge kanserleridir.
Makatta kaşıntı ayrıca tüketilen besinler, kabızlık veya uzun süren ishal ve dışkının anüste kalması sonucunda ortaya çıkabilir.
Makatta kaşıntıya neden olan faktörler şöyledir:
Anüs bölgesi, kişinin temiz tutması gereken hassas bir bölgedir. Bu bölgenin temizliği hemoroid başta olmak üzere bölgeyi cilt hastalıklarından korumakla birlikte kaşıntıyı da önler. Ancak anüs bölgesinin yeteri kadar temiz tutulmaması makatta kaşıntıya yol açar.
Makat bölgesinin temizlenmesi gerektiği gerçeğinin yanında aşırı ve yoğun temizlenmesi de söz konusudur. Bölgenin özellikle sert sabunlarla aşırı temizlenmesi tahriş nedenidir. Bu tahriş de makatta kaşıntının başlıca nedenleri arasında yer alır.
Kıl kurdu gibi parazitler özellikle çocukluk çağında sık olarak ortaya çıkar. Parazitlerin hareketli ve canlı olması makatta kaşıntıya neden olur. Kaşıntıyı yoğun olarak yaşayan çocuklar bölgeyi ısrarla kaşır ve kaşıntının şiddetini artırabilir.
Candida adı verilen bir mantar gövdesi olan maya enfeksiyonları, kaşıntılı ve hassasiyet gösteren bir mantar enfeksiyonu türüdür. Enfeksiyon vajinada başlayıp anüse doğru yayılabilir. Bu da makatta kaşıntıya yol açabilir. Ayrıca bazı bakteriyel enfeksiyonlar da kaşıntıya yol açabilir.
Psoriasis adı verilen sedef haftalığı, bir cilt rahatsızlığı olup vücudun bazı bölgelerini olumsuz etkiler. Bu bölgelerden biri de anüstür. Sedef haftalığı ile birlikte makatta kaşıntı ortaya çıkabilir.
Baharatlı gıdalar, kahve ve alkollü içecekler gibi tahriş yaratabilecek besinler de makatta kaşıntıya sebebiyet verebilir. Bu besinlerin tüketiminden kısa bir süre kaşıntı meydana geliyorsa kaşıntı geçene kadar bu gıdaları tüketmemeniz önerilir.
Kabızlık, dışkılama sırasında ıkınma ve uzun süreli ishal gibi anüs bölgesini zorlayacak ve tahriş eden durumlar makatta kaşıntıya yol açan faktörler arasında gösterilir.
Dar ve hareket edilmesini zorlaştıran kıyafetler bölgeyi sıkılaştıracağı için hava girişini ve esnekliği engeller. Bu da anal kaşıntı görülmesine neden olabilir.
Tüm bu nedenlerin dışında nadir olarak da diyabet, tiroid hastalığı ve anal bölge kanserleri de makatta yoğun kaşıntı meydana getirebilir. Ancak bu faktörler kişide endişe yaratacak noktada değildir.
Rahatsız edici kaşıntı hissiyle birlikte makatta ortaya çıkan kaşıntının yanında tahriş, yanma, ağrı ve soyulmalar da potansiyel belirtiler arasında kabul edilir.
Makat kaşıntısı için hidrokortizon ve çinko oksit içeren reçetesiz krem, merhem veya jeller makat kaşıntısına iyi gelir. Diğer yandan anüs bölgesini ılık bir suyla yıkamak veya nemli bir kompres uygulamak, az miktarda pudra sürmek ve enfeksiyon kaynaklı kaşıntı varsa antibiyotik makat kaşıntıya iyi gelen yöntemlerden biridir.
Makat kaşıntısına iyi gelen yöntemler şöyle sıralanabilir:
Tüm bu yöntemlerin sağlıklı sonuçlar vermesi için devam eden ve geçmeyen kaşıntılarda doktora başvurmak önemlidir.
Makat kaşıntısını önlemek için makat bölgesinin hassas bir şekilde sürekli temiz tutulması gerekir. Bununla birlikte tahriş etme özelliği olan boyalı ve kokulu tuvalet kağıtları kullanılmamalı, sert sabun ve cilt bakım ürünlerinden uzak durulmalı, pamuklu ve esnek kıyafetler tercih edilmeli ve kaşıntıya yol açabilecek besinler tüketilmemelidir.
Tuvaletten sonra makatta yanma veya kaşıntı görülüyorsa bu durum kabızlık, ishal, anüste kalan dışkı veya tuvalet kağıtlarının boyalı veya kokulu olup bölgeyi tahriş etmesinden kaynaklanır.
Makat kaşıntısı için genellikle hidrokortizon ve çinko oksit içeren kremler önerilir.
Makat kaşıntısı şikayetiniz varsa proktoloji bölümü doktorlarından randevu alabilirsiniz.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 2 Eylül 2024
Yayınlanma Tarihi: 26 Ağustos 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
