LDH (Laktat Dehidrogenaz) Nedir? LDH Yüksekliği ve Düşüklüğü

Laktat Dehidrogenaz (LDH) Nedir?

Laktik asit dehidrogenaz olarak da anılan Laktat Dehidrogenaz (LDH), organlar veya dokular zarar gördüğünde kana karışan hemen hemen tüm canlı hücrelerde bulunan bir enzimdir. Vücudun glukozu kana dönüştürdüğü kimyasal sürece yardımcı olan ve hızlandıran önemli bir enzimdir. Yiyeceklerdeki şekeri vücudun ihtiyaç duyduğu enerjiye dönüştümesinde rol alır. Karaciğer, böbrekler, çizgili kaslar ve miyokard başta olmak üzere, hemen hemen tüm vücut doku ve hücrelerinde bulunur. Bu hücreler hasar gördüğünde kan dolaşımındaki LDH seviyeleri yükselir.

LDH Testi Nedir?

LDH (laktat dehidrogenaz) testi, organ doku hasarını kontrol etmek için kandaki laktat dehidrogenaz adlı enzimin miktarının ölçüldüğü kan testidir. Melanom, multipl miyelom, lenfoma ve testis kanseri gibi belirli kanser türleride dahil olmak üzere akut ve kronik hastalıkların şiddetini ve evresini belirlemek için kullanılır.

Laktat Dehidrogenaz (LDH) Ne İşe Yarar?

Laktat Dehidrogenaz (LDH), vücudun yiyeceklerdeki glikozu (şekeri) hücrelerimiz için kullanılabilir enerjiye dönüştürmesine yardımcı olur. Kandaki laktat dehidrogenaz seviyeleri akut ve kronik hastalıkların genel durumu hakkında bilgi edinmeyi sağlar.

LDH’nin temel işlevleri şöyle açıklanabilir:

Vücuttaki glikozu enerjiye dönüştürür

LDH enzimi, glikozun enerjiye dönüştürülmesinde aktif bir rol oynar. Glikozun hücrenin içerisinde enerjiye dönüştürülmesi glikoliz olarak tanımlanır. Hücresel enerji üretiminin ilk aşaması olan bu durumda glikoz, laktik aside kadar parçalanabilir. LDH ise laktatın enerji üretimine dahil edilmesini sağlar ve böylelikle hücrenin ihtiyacı da karşılanmış olur.

Oksijenin yeterli olmadığı durumda enerji üretimine destek olur

LDH enzimi, vücutta oksijen yetersizliği görüldüğünde glikozun laktaza dönüştürülmesi olan glikolizi devreye alır. Böylelikle enerji üretimi sağlanmış olur. Özellikle egzersizin yoğun yapılması esnasında kas hücrelerindeki oksijen oranında azalma görülür. Bu sebeple, LDH laktatı enerji üretilmesi için sürece katar. Böylelikle hücrelerin enerji dengesinin korunması sağlanır.

Dokulardaki hücre hasarını ortaya çıkarır

LDH, vücutta hücrelerin herhangi bir sebepten zarar görmesi durumunda kana karışarak durumu ortaya çıkarır. Hücrelerin hasar uğraması durumunda LDH oranı kanda artarak testte görülebilir. Bu sebeple akut durum geliştiğinde bir gösterge olarak LDH değerinden yararlanılabilir.

Bağışıklık sistemi ve enfeksiyon durumu olduğunda değerlerde belirtir

Enfeksiyon ve bağışıklık sisteminin vücutta yanıt vermesi durumunda LDH rol oynar. Virüs nedeniyle oluşan enfeksiyonlarda LDH yüksekliği görülür. Bu nedenle bazı hastalıklar görüldüğünde vücudun verdiği yanıtı değerlendirmek için LDH değerinden yararlanılır. LDH’nin yükselmesi, enfeksiyon şiddetinin ve bağışıklık yanıtının bir göstergesi olarak değerlendirilir.

Hastalıkların seyrini izlemede yardımcı olur

Kanda incelenen LDH seviyesinin, kişinin hastalığının durumu ve ilerlemesi hakkında bilgi sağlayan bir değerdir. Kanser, karaciğer hastalıkları ve kalp krizi gibi durumlarda tedavi sürecinde LDH seviyesinin düzenli olarak kontrol edilmesi, hastalığın tedaviye verdiği yanıtı ortaya çıkarır. Özellikle kanser tedavisi sürecinde bakılan LDH değeri tümörün yükünü ve metastaz hakkında parametre olarak değerlendirilir.

Laktat Dehidrogenaz (LDH) Testi Nasıl Yapılır?

LDH testi, kol damarından alınan kan numunesi (flebotomi) ile gerçekleştirilmektedir. Test öncesinde LDH yüksekliğine veya düşüklüğüne neden olabilecek ilaçların ve fiziksel aktivitelerin kesilmesi sonuçlar bakımından önemlidir. LDH testinin en az 8 saatlik açlık sonrası ve sabah yapılması tavsiye edilmektedir.

LDH testi yapılma süreci şöyle açıklanabilir:

• Test öncesinde doktor, LDH seviyesini etkileyebilecek bazı ilaçların ve fiziksel aktivitelerin kesilmesi önerilir
• Sonrasında kolun iç kısmında yer alan damardan kan örneği alınır
• Kan örneği alınmasının ardından laboratuvara gönderilerek incelenir
• İncelemeler sonucunda LDH seviyesi ortaya çıkarılır

Test öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gereken durumlar arasında egzersizden kaçınmak yer alır. Bunların yanından kullanılan ilaçlar geçici olarak kesilebilir. LDH testi genellikle sabah saatlerinde yapılır.

Laktat Dehidrogenaz (LDH) Testi Neden İstenir?

Hücresel veya doku hasarından şüphelendiğinde tarama testi olarak diğer testlerle birlikte toplam LDH seviyesi testi istenebilmektedir.

LDH testi genel olarak şu durumlarda yapılmaktadır:

• Doku hasarı olup olmadığının kontrol edilmesi
• Anemi, böbrek ve karaciğer gibi organ rahatsızlıklarının belirlenmesi ve takibi
• Bazı kanserlerin takip edilmesi, tümör yükünün belirlenmesi ya da kemoterapi gibi tedavilerin sonuçlarının değerlendirilmesi
• Kas travması veya yaralanmasının neden olduğu hasarın izlenmesi
• Organların fonksiyonlarını takip etmek
• Enfeksiyon ve bağışıklık sistemi yanıtını yakından takip etmek

LDH seviyeleri çeşitli nedenlere bağlı olarak yükselebildiği için bazen Total LDH testi yeterli olmayabilmektedir. Bu gibi durumlarda LDH izoenzim testleri de yapılabilmektedir. LDH enzimlerinin farklı moleküler varyasyonları olan LDH-1, LDH-2, LDH-3, LDH-4 ve LDH-5 vücudun farklı dokularında yüksek miktarda bulunduğundan ayrı olarak değerlendirilmesi önemlidir. Bu beş LDH izoenziminin her biri belirli vücut dokularında yoğunlaşma eğilimindedir. Bu nedenle, hücresel hasara neden olan hastalık veya durumu belirlemeye ve ilgili organ ve dokuları tanımlamaya yardımcı olmak için diğer testlerle birlikte bireysel LDH izoenzim düzeylerinin ölçümleri kullanılabilir.

Genel olarak, izoenzim konumları şu şekilde olma eğilimindedir:

• LDH-1 - kalp, kırmızı hücreler, böbrek, germ hücreleri
• LDH-2 - kalp, kırmızı kan hücreleri, böbrek
• LDH-3 - akciğerler ve diğer dokular
• LDH-4 - beyaz kan hücreleri, lenf düğümleri; kas,
• LDH-5 - karaciğer, kas

Laktat Dehidrogenaz (LDH) Normal Değerleri Nedir?

LDH değerleri yaşa, cinsiyete ve testin çalışılacağı “kit”e göre farklılık gösterebilmektedir. Bu nedenle testi üreten üretici firmanın verdiği referans aralıklarını kullanmak daha doğru olur. LDH’nin normal değerleri her laboratuvarda aynı olmamakla birlikte, genel olarak şu şekilde değerlendirilir:

• Yetişkin erkek ve kadınlarda genellikle 125-220 U/L aralığında kabul edilir.
• Yeni doğanlarda bu oran daha yüksek olup 160-450 U/L aralığında seyreder. Yaş ilerlediğinde bu değerlerde düşme görülür.
• Yaşlılar ise LDH seviyeleri biraz daha düşük olabilir. Ortalama olarak 120-210 U/L aralığında seyreder.

LDH ne kadar yüksek olursa tehlikelidir​?

Rakam olarak verilebilecek bir değer olmamakla birlikte, normal referans aralıkların çok üstünde olan değerlerde vakit geçirilmeden hekime danışmakta fayda bulunmaktadır. LDH seviyesinin çok yüksek olması genellikle vücutta bir doku hasarı veya hücre ölümü olduğuna işaret eder.

Laktat Dehidrogenaz (LDH) Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Kanda Laktat Dehidrogenaz (LDH) yüksekliği, organ veya bir tür doku hasarı olduğu anlamına gelir. Bu hasarın nedeni genellikle ciddi bir hastalık, enfeksiyon veya yaralanmadan kaynaklanır. Bazende aşırı egzersiz, travma, enjeksiyon, kan alınması ve bazı ilaçların kullanımı da LDH yüksekliğine yol açabilir. Ayrıca trombosit sayısının artması da LDH oranını yapay olarak yükseltebilmektedir.

LDH yüksekliği genel olarak şu nedenlerden kaynaklanabilir;

• Hemolitik anemi (Alyuvarların parçalanması sonucu oluşan kansızlık türü)
• Pernisiyöz anemiler (megaloblastik anemi)
• Enfeksiyöz mononükleoz (glandüler ateş)
• İnme
• Kullanılan bazı ilaçlar
• Bağırsak ve akciğer enfarktüsü
• Böbrek hastalığı
• Akciğer hastalığı
• Karaciğer hastalığı
• Kas yaralanması
• Pankreatit
• Kemik kırığı
• Kalp krizi
• Enfeksiyonlar
• Lenfoma
• Multipl miyelom
• Lösemi

Laktat Dehidrogenaz (LDH) Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Laktat Dehidrogenaz (LDH) düşüklüğü nadir görülen bir durumdur. Normalden düşük LDH seviyeleri genellikle yüksek C vitamini tüketimine bağlı olarak gelişebilmektedir. Çok nadir olsa da LDH düşüklüğü genetik bazı hastalıkların işareti olabilmektedir.

LDH düşüklüğünün nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Vücuda aşırı C vitamini alınması
• Bazı durumlarda kalıtsal enzim bozuklukları
• Karaciğerin düşük metabolizmada çalıştığının göstergesi

LDH düşüklüğü genel olarak ciddi bir sağlık sorunu teşkil etmediğinden tedavi gerektirmeyebilir. Fakat LDH düşüklüğünün devam etmesi ve oranın dengelenmemesi incelenmesi gereken bir durumdur. Bu durumda doktor tarafından değerlendirilerek detaylı analiz yapılabilir.

Laktat Dehidrogenaz (LDH) ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Laktat Dehidrogenaz nedir?

Laktat Dehidrogenaz (LDH), şeker molekülünün hücreler tarafından kullanılıp, enerjiye dönüştürülmesinde rol alan, organlar veya dokular zarar gördüğünde kana karışan bir enzimdir.

Hangi ilaçlar laktat dehidrogenaz (LDH) yükseltir?

LDH yüksekliği her zaman bir sağlık sorununu işaret etmeyebilir. Yorucu, aşırı egzersizler de LDH yüksekliğine neden olabilir. Kullanılan aspirin, anestezik ilaçlar, kalp ilaçları da LDH yüksekliğine neden olabilmektedir.

Gebelikte laktat dehidrogenaz (LDH) yükselir mi?

Gebelikte LDH oranları genellikle çok değişmemektedir. Ancak gebelikte LDH seviyelerinde az da olsa bir yükseklik görülebilir. Gebeliğin ilk aylarında LDH seviyesinde yükselme görülebilir ancak bu yükseklik gebelik sonlarına doğru genellikle normal seviyelere inmektedir.

LDH izoenzimlerinin birden fazlasının aynı anda yükselmesi ne anlama gelir?

LDH izoenzimleri her organda farklı oranlarda bulunabilmektedir. Birden fazla organ aynı anda farkı rahatsızlıklardan etkilenmişse LDH izoenzimleri aynı anda yükselebilir. Zatürre olan bir hastanın ardından kalp krizi geçirmesi durumunda LDH izoenzimlerinin bir kaçı aynı anda yükselebilir. Birden fazla organı etkileyen metastatik kanserlerde de benzer durum görülebilmektedir. Aşırı ve yorucu egzersizlerde de LDH izoenzimleri geçici olarak yükselebilmektedir.

Laktat Dehidrogenaz (LDH) testinin riskleri nelerdir?

LDH testi koldan alınan kanla yapılabilmektedir. Ciddi riskleri bulunmamaktadır. Her kan testinde görülebilecek riskler genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Kanama
• Ciltte morarma
• Enfeksiyon
• Kan alınan yerde ağrı

Laktat Dehidrogenaz (LDH) stresten yükselir mi?

Stres durumunun LDH düzeyini yükselttiğine yönelik bilimsel bir veri bulunmamaktadır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.