Yükleniyor
Ksantelazma, göz kapaklarında yüksek kolesterole bağlı olarak sarı renkli kabarıklıkların oluşması durumudur. Metabolik bozukluklar nedeniyle de ortaya çıkan ksantelazma, her yaşta görülebilir. Tek gözde ya da iki gözde de meydana gelen bu durum cerrahi müdahale ile ortadan kaldırılabilir.
Ksantelazma, cit altında, göz kapağı üzeri ve çevresinde kolesterol birikimine bağlı olarak oluşan sarı renkli yağ bezeleridir. Yumuşak, sert ve yarı katı olarak oluşabilir. Kolesterol birikintileri, cilt yüzeyinin altında birikerek göz kapağında sarı leke oluşturur. Gözlerin üzerinde veya çevresinde kolesterol birikintileri, düz veya hafifçe kabarık yumuşak sarımsı yumrular, papüller olarak görünür. Göz kapaklarında, göz köşelerinde ve buruna daha yakın bir yerde fark edilebilir.
Genellikle gözlerin etrafında simetrik bir düzende görünürler. Bu çıkıntılar genellikle aynı boyutta kalır, ancak zamanla yavaş yavaş büyüyebilir ve bazen birleşerek daha büyük çıkıntılar oluşturabilir.
Ksantelazma oluştuğunda cerrahi müdahale ve farklı tedavi seçenekleri ile çıkarılabilir. Göz kapağı çevresinde oluşan ksantelazmalar başka bir rahatsızlığın belirtisi de olabilir. Diyabet, hiperlipidemi (yüksek kolesterol), tiroid sorunları gibi rahatsızlıkların olması ksantelazmanın oluşmasına neden olabilir.
Ksantelazma genetik faktörler, hiperlipidemi ve ilaç kullanımı gibi nedenlerden dolayı her yaşta ortaya çıkabilen bir durumdur. En sık orta yaş ve ileri yaştaki yetişkinlerde görülür. Kadınlarda görülme sıkılığı erkeklere göre daha fazladır. Ksantelazma oluşmasına neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:
Bir kişinin kan dolaşımında çok fazla lipit veya yağ bulunduğunda ortaya çıkar. Trigliserit ve kolesterol bu yağ oluşumlarının en sık karşılaşılan türleridir. Ksantelazmaya neden olan yağlar, atardamarlarda birikerek düzgün kan akışını engeller. Felç ve kalp hastalığı gibi ciddi rahatsızlıklara yakalanma riskini artırır.
kolesterol birikintilerine neden olabilen lipid bozukluklar genetik faktörlerden kaynaklanır. Lipoprotein lipaz eksikliği, hiperkolesterolemi ve hipertrigliseridemi genetik faktörlerden kaynaklanan ksantelazmanın nedenleridir.
Yaşam tarzına bağlı olarak bazı alışkanlıklar ksantelazma oluşturabilir. Trans ve doymuş yağ oranı yüksek bir şekilde beslenmek, sigara ve aşırı alkol tüketimi, yeterince egzersiz yapmamak, obezite gibi faktörler ksantelazmaya neden olur.
Bazı ilaçlar göz ve yüz çevresinde hiperlipidemi ve kolesterol birikimi riskini artırabilir. Meme dokularında östrojenin etkilerini engelleyen tamoksifen ilaçları, hücre büyümesini destekleyen oral retinoidler, organ nakli hastalarında organ reddini önlemeye yardımcı olan siklosporin, HIV/AIDS tedavisinde kullanılan proteaz inhibitörleri ve östrojen içeren ilaçları kullanmak ksantelazmaya neden olur.
Ksantelazma yapısı oluşan hastalarda, gelecekte bazı hastalıklara yakalanma ihtimali oldukça fazladır. Kalp hastalığı, kalp krizi, ateroskleroz (kolesterol seviyeleriniz normal olsa bile) ve yüksek kolesterol gibi hastalıklar ksantelazma oluşan hastalarda ilerleyen zamanlarda ortaya çıkabilir.
Ksantelazmanın en belirgin belirtisi göz kapaklarının çevresinde ve kenarında sarı renkte, kabarık lekelerdir. İki gözde simetrik bir şekilde ortaya çıkabildiği gibi tek gözde de oluşabilir. Görünüm açısından rahatsızlık verici olduğu için tedavi edilerek çıkarılmaları gerekir. Ksantelazma rahatsızlığına bağlı belirtiler genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
Ksantelazma oluşum açısından genellikle iyi huylu ve küçük yapılı olduğunda tıbbi sorunlara yol açmaz. Daha büyük ve yayılım gösteren ksantelazmalar da zaman zaman oluşabilir. Göz kapağındaki yağ dokusunun büyük olması, günlük yaşamsal aktiveleri yerine getirirken zorlanmalara neden olabilir. Ksantelazma yapısı, rahatsız edici hale geldiğinde bazı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Ksantelazma tedavi yöntemleri genellikle şu şekilde yapılabilir:
Küçük bir bıçakla basit bir eksizyon işlemi ile tedavi edilir. Ksantelazmayı çıkarmanın en kolay yoludur. Yağ dokusunun çıkarılmasının zor olduğu daha ileri vakalarda, dokunun vücudun bir bölümünden alınarak cerrahi bir bölgeye transfer edilerek ksantelazma tedavisi uygulanır.
Göz kapağında leke oluşan dokuların tedavi edilmesi için uygulanan bir yöntemdir. Cilt dokusuna klorlu asetik asit gibi bir kimyasal madde uygulanmasını içerir. Ksantelazmayı çıkarmak için yaygın bir yöntemdir.
Kriyoterapi, belirli dokuların kontrollü dondurulması anlamına gelir. Bu tekniğin tekrar tekrar kullanılması kolesterol birikintilerini etkili bir şekilde giderebilse de, göz kapağındaki gevşek doku ve yara izi sonucu yoğun şişmeye neden olabilir.
Daha az kesi açılarak yapılan bir tedavi yöntemi de lazer ablasyonudur. Yapılan lazer ablasyonu sonucu, cilt pigmentasyonu değişiklikleri ortaya çıkabilir.
Elektrodesikasyon genellikle cilt kanserini tedavi etmek için uygulanan bir işlemdir. İstenmeyen doku büyümesinin yakılması ve kazınmasıyla yapılır. Bu genellikle kolesterol birikintilerini gidermek için kriyoterapi gibi tekniklerle birlikte uygulanır.
Ksantelazma göz kapağında, kolesterol ve çeşitli yağ dokularının birikmesi sonucu oluşur. Bu nedenle herhangi bir zararlı mikroorganizmadan etkilenmez. Bulaşıcı olan virüs, mikrop, parazit gibi nedenlerden kaynaklanan bir rahatsızlık değildir. Dolayısıyla, ksantelazma rahatsızlığı bulaşıcı değildir.
Ksantelazma tehlike oluşturmaz. Genellikle göz kapağı ve çevresinde oluşan yağ dokuları iyi huylu olarak oluşur. Küçük boyutta oluşan ve büyüme göstermeyen ksantelazma türleri için cerrahi müdahalede bulunmaya gerek yoktur. Daha büyük boyutta oluşan ve zamanla büyüme eğilimi gösteren ksantelazma çeşitleri farklı tedavi yöntemleri ile alınabilir. Genetik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan ksantelazma türleri ksantelazma ameliyatı sonrası tekrardan oluşabilir. Lazer yöntemi kullanılarak tedavi edilen ksantelazma türlerinde yağ bezesi oluşma ihtimali daha azdır.
Ksantelazma, göz kapağında yağ bezesi olarak ortaya çıkar. Görünüm itibariyle, estetik açıdan rahatsız edici olabilir. Göz çevresinde ve gözde ağrı, acı, batma hissi, kaşıntı, yanma gibi belirtiler ortaya çıkarmaz. Yağ dokusunun oluştuğu bölgede oluşan yağlı doku büyüyerek görme konusunda problem çıkmasına neden olabilir. Göz kapağında düşüklüğe ve göz kapağının hareket ettirilmesinde zorlukların oluşmasına neden olabilir. Hastalarda görüş alanının kısıtlanması, ksantelazmaya bağlı bir durum olarak ortaya çıkabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 12 Eylül 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
